Παρασκευή 29 Ιουλίου 2016

40 χρόνια από την εξέγερση στο Σοβέτο Το ρατσιστικό καθεστώς της Ν. Αφρικής μακελεύει τη μαύρη νεολαία.

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία αρ. φυλ. 783, στις 23/7/2016

Το Σοβέτο είναι μια παραγκούπολη, ένα γκέτο του μαύρου πληθυσμού σε απόσταση 15 χλμ νοτιοδυτικά του Γιοχάνεσμπουργκ. Με πληθυσμό πάνω από 1 εκατ. (κυρίως άνεργοι και εργάτες), τροφοδοτεί με πάμφθηνα εργατικά χέρια τη βιομηχανική περιοχή της μεγαλύτερης πόλης της Νότιας Αφρικής. Ουσιαστικά είναι ένα κατασκεύασμα του κράτους της Ν. Αφρικής και της πολιτικής τουαπαρτχάιντ (των ρατσιστικών διακρίσεων μεταξύ λευκών και μαύρων).
Η μακροχρόνια απαγόρευση εγκατάστασης μαύρων σε ορισμένες περιοχές που προορίζονταν μόνο για τη λευκή μειοψηφία και η προσωρινή παρουσία τους σε άλλες μόνο με άδεια, τους ανάγκασε να δημιουργήσουν το Σοβέτο. Η πόλη είχε μεγάλη παράδοση σε εργατικούς αγώνες που πολλές φορές κατέληγαν σε αιματηρές εξεγέρσεις.
Η αφορμή της εξέγερσης
Τη δεκαετία του '70 η κατάσταση για το λαό του Σοβέτο ήταν τραγική. Οι μισοί περίπου κάτοικοί του ήταν άνεργοι. Μόνο 1 στα 6 σπίτια είχε ηλεκτρικό ρεύμα, η ύδρευση και η αποχέτευση ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Οι εργάτες αμείβονταν με μισθούς πείνας. Μια αντίστοιχη κατάσταση επικρατούσε στις περισσότερες πόλεις - γκέτο των μαύρων.

Τον Ιούνη του 1976, 40 χρόνια πριν, ξέσπασε μια μεγάλη εξέγερση που ξεκίνησε από τη μαθητική νεολαία του Σοβέτο αλλά εξαπλώθηκε σε όλες σχεδόν τις μεγάλες πόλεις της χώρας. Αφορμή στάθηκε η προσπάθεια της ρατσιστικής κυβέρνησης να επιβάλει στα σχολεία την εκμάθηση της γλώσσας Αφρικάανς, δηλαδή του γλωσσικού ιδιώματος των λευκών αποίκων που αποτέλεσε μια εξέλιξη της Ολλανδικής, μιας και αυτή ήταν η καταγωγή των περισσοτέρων λευκών (Αφρικάνερς - απόγονοι των Μπόερς). Η άλλη μεγάλη εθνότητα λευκών ήταν οι Άγγλοι που, αν και αντίπαλοι με τους Μπόερς στη νεώτερη ιστορία της χώρας (19ος αι.), τα βρήκαν πολύ καλά στην εκμετάλλευση και καταπίεση των μαύρων στην πιο σύγχρονη (20ος αι.). Φυσικά αυτή η επιλογή της κυβέρνησης να επιβάλει τη γλώσσα των καταπιεστών δεν είχε καμιά πρακτική αξία ούτε για την ίδια ούτε και για τον μαύρο πληθυσμό. Είχε όμως μεγάλη πολιτική και ψυχολογική αξία. Ήταν μια ακόμα προσπάθεια υποταγής των μαύρων στους δυνάστες τους.
Οι μαθητές του Σοβέτο ξεκίνησαν αποχή από τα μαθήματά τους και στις 16 Ιούνη του 1976 20.000 μαθητές μαζί με τους εκπαιδευτικούς τους διαδήλωσαν στους δρόμους της πόλης.

Ο πρώτος νεκρός
Χωρίς καμιά προειδοποίηση η ρατσιστική αστυνομία επιτέθηκε στους μικρούς μαθητές αρχικά με ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά και δακρυγόνα και μετά ανοίγοντας πυρ. Πρώτος πέφτει νεκρός ο 13χρονος Εκτορ Πίτερσον. Η φωτογραφία ενός φοιτητή που τον μεταφέρει νεκρό στην αγκαλιά του θα κάνει το γύρο του κόσμου, ευαισθητοποιώντας την παγκόσμια κοινή γνώμη και αποκαλύπτοντας την πραγματική φύση του καθεστώτος. Ο Εκτορ θα γίνει το σύμβολο των εξεγερμένων νέων. Τρεις μέρες αργότερα θα εγκριθεί ψήφισμα από τον ΟΗΕ που καταδικάζει το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων της Ν. Αφρικής.
Ακολουθούν σκληρές μάχες με τους μαθητές να μην φεύγουν από τους δρόμους και να μάχονται με πέτρες και ξύλα ενάντια στις δολοφονικές σφαίρες της λευκής αστυνομίας. Ο απολογισμός της ημέρας εκείνης ήταν 23 μαύροι νεκροί.
Παρά την άγρια καταστολή, τις επόμενες μέρες ο λαός και η νεολαία του Σοβέτο ξαναβγήκε στους δρόμους να διαδηλώσει ακόμα πιο μαζικά και μαχητικά. Έστησαν οδοφράγματα, πυρπόλησαν κυβερνητικά κτίρια, αναποδογύρισαν και πυρπόλησαν αυτοκίνητα πλούσιων λευκών. Η κυβέρνηση του απαρτχάιντ απάντησε με ακόμη μεγαλύτερη βία. Επιστρατεύτηκαν ελικόπτερα και τανκς. Μέσα στις πρώτες μέρες της εξέγερσης 174 ήταν οι νεκροί, πάνω από 1000 οι τραυματίες και ακόμα περισσότεροι οι συλληφθέντες.
Η εξέγερση απλώνεται

Τους επόμενους μήνες η φλόγα της εξέγερσης άναψε σε όλες σχεδόν τις πόλεις που ζούσε μαύρος πληθυσμός. Ήταν η απάντηση στις δεκαετίες καταπίεσης, εξευτελισμών, διακρίσεων και βίας που βίωνε η μαύρη πλειοψηφία της χώρας. Τίποτα δεν ήταν ικανό να σταματήσει το κύμα διαδηλώσεων. Λαός και νεολαία διαδήλωναν καθημερινά και συγκρούονταν με την αστυνομία. Πραγματοποιήθηκαν μαζικές απεργίες εργαζομένων, με σαμποταρίσματα στη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού. Οι νεκροί έφτασαν πολλές εκατοντάδες και οι τραυματίες ήταν χιλιάδες. Μέσα στα θύματα της εξέγερσης ήταν και ο Στιβ Μπίκο ένα από τα ηγετικά στελέχη της οργάνωσης «Μαύρη Συνείδηση» (Black Consciousness Movement, BCM). Αρχικά του απαγορεύτηκε να μιλάει σε συγκεντρωμένο πλήθος (δεν επιτρεπόταν να μιλάει σε περισσότερο από ένα άτομο κάθε φορά) και αργότερα του αφαιρέθηκε η άδεια να αρθρογραφεί στον τύπο. Στο τέλος συνελήφθη από την αστυνομία και δολοφονήθηκε με άγριο ξυλοδαρμό κατά την ανάκρισή του το Σεπτέμβρη του 1977. Μάλιστα σε μια προσπάθεια συγκάλυψης της δολοφονίας η αστυνομία ισχυρίστηκε ότι ο Μπίκο πέθανε μετά από απεργία πείνας, αλλά η ιατροδικαστική έκθεση αποκάλυψε τις πραγματικές αιτίες της δολοφονίας.


Άλλες εξεγέρσεις
Στη σύγχρονη ιστορία της Ν. Αφρικής οι εξεγέρσεις δεν ήταν σπάνιο φαινόμενο. Πολύ συχνά ο μαύρος πληθυσμός της χώρας ξεσηκωνόταν ενάντια στην εξαθλίωση και στην καταπίεση από τη λευκή μειοψηφία αλλά και τη μαύρη ελίτ που της είχε δοθεί ο ρόλος τής επιβολής των νόμων του απαρτχάιντ.
Στις 21 Μαρτίου του 1960 στην πόλη Σάρπβιλ, ένα άλλο γκέτο μαύρων, τεράστιο πλήθος 10.000 έφτασε έξω από το αστυνομικό τμήμα για να παραδώσουν -σε ένδειξη διαμαρτυρίας- τις άδειες διέλευσης που έπρεπε να έχουν οι μαύροι όταν περνούσαν σε περιοχές λευκών. Η αστυνομία απάντησε με πυροβολισμούς στο ψαχνό, δολοφονώντας 69 διαδηλωτές.
Το 1973 ξέσπασε κύμα απεργιών στις μεγάλες βιομηχανικές πόλεις της χώρας. Η μαύρη εργατική τάξη διεκδικούσε αυτά που της ανήκαν. Σε πολλές περιπτώσεις η απάντηση του καθεστώτος ήταν η ωμή βία, όπως στην περίπτωση των μεταλλωρύχων του Γιοχάνεσμπουργκ όπου η αστυνομία επιτέθηκε με πραγματικές σφαίρες δολοφονώντας πολλούς από αυτούς.


Η σημερινή κατάσταση
Το απαρτχάιντ που ουσιαστικά ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας, θεσμοθετήθηκε επίσημα για πρώτη φορά με νόμο στη Νότια Αφρική από το Εθνικό Κόμμα το 1948 και συνοδεύτηκε από μεγάλες υποχρεωτικές μετακινήσεις πληθυσμών με στόχο την φυλετική «καθαρότητα» τεράστιων περιοχών. Τυπικά καταργήθηκε το 1991. Χρειάστηκαν όμως διαρκείς αγώνες, εξεγέρσεις και πολλοί νεκροί. Το αίμα που έδωσε στον αγώνα η μαύρη νεολαία του Σοβέτο το 1976 τροφοδότησε τα νέα ξεσπάσματα στα μέσα της δεκαετίας του '80 που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην -τυπική τουλάχιστον- κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων.
Από την τυπική κατάργηση του απαρτχάιντ το 1991 και μέχρι τις μέρες μας, αν και πέρασαν περισσότερες από δύο δεκαετίες, αν και υποχώρησε σημαντικά η εξόφθαλμη ρατσιστική πολιτική της λευκής μειονότητας απέναντι στη μαύρη πλειοψηφία, το όνειρα και οι διεκδικήσεις της μαύρης εργατικής τάξης έχουν παραμείνει ανεκπλήρωτα. Το βιοτικό επίπεδο του λαού είναι ιδιαίτερα χαμηλό. Η ανεργία βρίσκεται στα ύψη. Το AIDS θερίζει. Η εγκληματικότητα είναι καθημερινό φαινόμενο. Μαύροι στρέφονται εναντίον μαύρων, ιδιαίτερα μεταναστών από άλλες χώρες της Αφρικής. Φυλετικές διαμάχες, λεηλασίες, δολοφονίες, βιασμοί γυναικών είναι πολλές φορές συχνότερα κι από τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές των μεγαλουπόλεων των ΗΠΑ.



Όμως νέοι αγώνες ξεσπούν καθημερινά. Όπως το 2015 που οι κάτοικοι του Σοβέτο έστησαν οδοφράγματα, σε μια προσπάθεια να αντισταθούν στην τοποθέτηση προπληρωμένων συστημάτων για την εξόφληση λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος. Η χρήση πλαστικών σφαιρών ενάντια στους διαδηλωτές δεν εξέπληξε κανένα.
Ή το 2013 όταν οι αστυνομία κατέστειλε διαδήλωση στο Πανεπιστήμιο του Σοβέτο ενάντια στην επίσκεψη Ομπάμα.
Αλλά και τον Αύγουστο του 2012 στη Μαρικάνα οι μεγαλειώδεις διαδηλώσεις των ανθρακωρύχων και μεταλλωρύχων αντιμετώπισαν και πάλι τις σφαίρες της -μαύρης αυτή τη φορά- αστυνομίας, μπροστά στις στοές των ορυχείων που εξακολουθούν να παραμένουν «λευκών» συμφερόντων.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου