Ο κίνδυνος πολέμου είναι ξανά υπαρκτός

Ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας και προεδρεύων του ΟΑΣΕ για το 2022, Ζμπίγνιεφ ΡάουAP Photo/Lisa Leutner

Ο κίνδυνος πολέμου είναι ξανά υπαρκτός

Δημήτρης ΔημητρακούδηςΑξιολογώντας την ψυχροπολεμική ατμόσφαιρα που παγώνει την Ευρώπη τους τελευταίους μήνες, ο ΟΑΣΕ υπό την πολωνική του προεδρία για το 2022 έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου από την έδρα του στη Βιέννη.

«Φαίνεται ότι ο κίνδυνος πολέμου στην περιοχή του ΟΑΣΕ (Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη) είναι μεγαλύτερος από ποτέ τα τελευταία 30 χρόνια», προειδοποιούσε, χθες Πέμπτη, κατά τη σύνοδο των μόνιμων αντιπροσώπων του Οργανισμού, στην έδρα του στη Βιέννη, ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Ζμπίγκνιεφ Ράου, η χώρα του οποίου ασκεί την προεδρία του το 2022.

Χωρίς να κατονομάζει τη Ρωσία -η οποία τελευταία, στο πλαίσιο του συστηματικά καλλιεργούμενου νέου ψυχροπολεμικού κλίματος, βρίσκεται, όχι μόνον φραστικά, στο στόχαστρο της Δύσης- ο ίδιος, παρουσιάζοντας το πρόγραμμα της προεδρίας, ενόψει των εντάσεων σε σχέση με την Ουκρανία, διαμήνυε ότι εδώ και αρκετές εβδομάδες υπάρχει μια «μεγάλη στρατιωτική κλιμάκωση στην Ανατολική Ευρώπη» και ότι η παρούσα κρίση «απειλεί τη σταθερότητα και την ασφάλεια ολόκληρου του ευρωπαϊκού συστήματος».

Κατά την άποψή του, οι αιτιάσεις για εγγυήσεις ασφαλείας και ο διάλογος για τις σφαίρες επιρροής απαιτούν μια σοβαρή αξιολόγηση και κατάλληλη απάντηση, σύμφωνα με τις αρχές του διεθνούς δικαίου στις οποίες έχουν δεσμευτεί όλα τα κράτη-μέλη του ΟΑΣΕ.

Ανέφερε επίσης ότι στο πλαίσιο του Οργανισμού θα πρέπει να συζητηθούν όλες οι πτυχές και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και οι λύσεις θα πρέπει να συμβαδίζουν με τις Συμφωνίες του Μινσκ, με πλήρη σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, μέσα στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά της, ενώ τάχθηκε ταυτόχρονα υπέρ της παράτασης της εντολής αποστολής του ΟΑΣΕ για την επιτήρηση κατάπαυσης του πυρός πέραν της 31ης Μαρτίου.

Χαιρετίζοντας την πρόταση να χρησιμοποιηθεί το πλαίσιο του ΟΑΣΕ για μια αναζωογονημένη συζήτηση της ευρωπαϊκής ασφάλειας, ο μόνιμος εκπρόσωπος των ΗΠΑ, Μάικλ Κάρπεντερ, προειδοποίησε στην ομιλία του πως «η αναίτια δράση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας εκλαμβάνεται ως μια άμεση και επείγουσα πρόκληση για την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή του ΟΑΣΕ» και ότι θα πρέπει να απορριφθεί σθεναρά ο εκβιασμός και να μην επιτραπεί να περάσουν επιθετικότητα και απειλές.

Η ρωσική θέση

Ασκώντας κριτική, ο επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας, Αλεξάντερ Λουκάσεβιτς, ζήτησε απάντηση στις ρωσικές θέσεις, τονίζοντας πως «εάν δεν λάβουμε εποικοδομητική απάντηση στις προτάσεις μας εντός εύλογου χρονικού πλαισίου και συνεχιστεί η επιθετική συμπεριφορά προς τη σημαία της Ρωσίας, τότε πρέπει να λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσουμε τη στρατηγική ισορροπία και να απομακρύνουμε τις απαράδεκτες απειλές για την εθνική μας ασφάλεια».

Τον ρόλο του ΟΑΣΕ στην επίλυση διενέξεων επισήμανε από την πλευρά της η γενική γραμματέας του Οργανισμού, Χέλγκα Σμιτ, τονίζοντας πως «είναι επειγόντως απαραίτητο να υπάρξει αποκλιμάκωση και οικοδόμηση και πάλι της εμπιστοσύνης» και προς τούτο υπάρχει ο ΟΑΣΕ.

Η ίδια εξέφρασε την ανησυχία της για μια απότομη μείωση του αριθμού των αμάχων που περνούν τη λεγόμενη γραμμή επαφής μεταξύ της Ουκρανίας και των αυτονομιστικών περιοχών στα ανατολικά της χώρας, που σημαίνει επίσης ότι «οι άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε σχολεία και άλλους θεσμούς».

Ο ΟΑΣΕ έχει τις ρίζες του στη δρομολογημένη από το 1972 διαδικασία της ΔΑΣΕ (Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη), η οποία -με την αποκαλούμενη «Τελική Πράξη του Ελσίνκι», την οποία είχαν υπογράψει την 1η Αυγούστου του 1975 στη φινλανδική πρωτεύουσα οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων από τις τότε 35 χώρες, 33 χώρες της Ευρώπης εκτός Αλβανίας, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς- έμελλε να σημαδέψει, αν όχι και να προκαλέσει, τις κοσμογονικές αλλαγές στην Ευρώπη στο τέλος της δεκαετίας του 1980.

Σήμερα, εκείνη η Διάσκεψη μετονομασμένη και μετεξελιγμένη στον διεθνή οργανισμό ΟΑΣΕ εδρεύει πλέον μόνιμα στη Βιέννη, με τον αριθμό των μελών, εξαιτίας της διάλυσης της Σοβιετικής Ενωσης και της Γιουγκοσλαβίας να έχει αυξηθεί σε 57 -συμπεριλαμβανομένων της Ουκρανίας, της Ρωσίας, των ΗΠΑ, αλλά και όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ- ενώ αντιδυτικοί επικριτές του θεωρούν πως επιδιώκει να είναι μόνιμα ένα είδος εδωλίου για τη Ρωσία, ειδικότερα τη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν.

ΕΦΣΥΝ