Δεκεμβρίου 2008 μετά τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από σφαίρα αστυνομικού

Από τον ξεσηκωμό στο κέντρο της Αθήνας τη νύχτα της 6ης προς 7η Δεκεμβρίου 2008 μετά τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από σφαίρα αστυνομικού 

| EUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

15 χρόνια από την εξέγερση που τάραξε την Ελλάδα

Ντίνα Δασκαλοπούλου

Αντιμέτωπη με συνεχόμενες κρίσεις και δοκιμασίες συνεχίζει να βρίσκεται μέχρι σήμερα η γενιά των νέων που ξεσηκώθηκαν τον Δεκέμβρη του 2008 με αφορμή τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, αμφισβητώντας τους θεσμούς και το κατεστημένο.

Ηδιαδήλωση φουντώνει.

Ο Αλέξης έπεσε νεκρός αλλά είναι ζωντανός.

Ζεστό αίµα κυλάει στον δρόµο,

όπως στην Πέτρου Ράλλη.

Το κράτος θριαµβεύει στα πτώµατα

αλλά όχι στους νεκρούς.

(...) Εµείς δεν ξεχάσαµε ποτέ!

Σύντροφε, πιάσε το χέρι µου να κάνουµε αλυσίδα!

Παναγιώτης Παπαναγιώτου

Τι ήταν λοιπόν εκείνος ο φλογισμένος Δεκέμβρης που τάραξε την Ελλάδα το 2008; Δισεκατομμύρια λέξεις έχουν επιστρατευτεί από πολιτικούς αναλυτές, πολιτικούς επιστήμονες, πολιτικούς, δημοσιογράφους και δημοσιολογούντες για να... βάλουν σε τάξη εκείνα τα μερόνυχτα, εκείνον τον Δεκέμβρη που «δεν ήταν η απάντηση, ήταν η ερώτηση» κι επιμένει να τίθεται ώς τώρα.

Η σφαίρα από το όπλο του ειδικού φρουρού Επαμεινώνδα Κορκονέα σημάδεψε εν ψυχρώ τον 15χρονο μαθητή Αλέξη Γρηγορόπουλο, βρήκε όμως κατάστηθα και μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων, που βγήκαν στους δρόμους μαζικά, πυροδοτώντας ένα πολύχρωμο, πολύμορφο και πρωτόγνωρο στην ένταση, στη διάρκεια και στην εξάπλωσή του κίνημα. Από τη μητρόπολη σε σχεδόν κάθε επαρχιακή πόλη κι από την Αθήνα σε κάθε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, αλλά και μέχρι την Ισταμπούλ και το Μπουένος Αϊρες, ο ελληνικός Δεκέμβρης κινητοποίησε αναρίθμητους πολίτες κάθε γενιάς.

Η δολοφονία του Αλέξη έφερε βίαια μια γενιά στο πολιτικό προσκήνιο, λειτουργώντας ως προανάκρουσμα του συγκρουσιακού κύκλου που άνοιξε επίσημα με την υπαγωγή της χώρας στα μνημόνια. Ο Δεκέμβρης ήταν το πρώτο ρήγμα που αποκάλυψε την αγριότητα που θα ξεδιπλωνόταν σε όλο της το μεγαλείο δύο χρόνια μετά. «Στις τράπεζες λεφτά, στη νεολαία σφαίρες, ήρθε η ώρα για τις δικές μας μέρες» φώναζαν οι εξεγερμένοι πιτσιρικάδες κι εργαζόμενοι τότε, λειτουργώντας ως ευαίσθητος παλμογράφος που κατέγραφε τους σεισμούς που έμελλε να ’ρθουν.

«Επεισόδια, μολότοφ, σπασίματα μαγαζιών - για μία ακόμη φορά εικόνα χάους στο κέντρο της Αθήνας. Είναι “τα δικά τους παιδιά”, όπως είπε χθες ο κ. Δραγασάκης, γι’ αυτό προφανώς δεν αφήνουν την αστυνομία να κάνει τη δουλειά της...» - αυτό τo tweet του Κυριάκου Μητσοτάκη το 2017 συνοψίζει όλη τη δεξιά γραμμή ανάγνωσης όχι μονάχα για τον Δεκέμβρη, αλλά για κάθε νεολαιίστικο ξέσπασμα.

Ωστόσο, ο Δεκέμβρης ήταν αστυνομική καταστολή, άγριο ξύλο και χημικά, προσαγωγές, συλλήψεις στον σωρό. Αλλά ο Δεκέμβρης επίσης ήταν μαθητές και φοιτητές καθημερινά σε διαδηλώσεις, η κατάληψη της Λυρικής κι οι μπαλαρίνες στο οδόστρωμα, οι γιαγιάδες που πετούσαν γλάστρες στα ΜΑΤ από τα μπαλκόνια, οι πολίτες που κατέλαβαν μια σειρά από δημαρχεία, το κτίριο της ΓΣΕΕ, Πνευματικά Κέντρα και δημοτικά ραδιόφωνα, η Ενωση Συντακτών που μετατράπηκε από τους διαδηλωτές σε κέντρο αντι-πληροφόρησης.

«Ολα ήταν στη θέση τους» - με αυτή τη φράση ξεκινούσε ένα από τα χιλιάδες κείμενα που κυκλοφόρησαν εκείνον τον Δεκέμβρη. Ολα ήταν στη θέση τους μέχρι που οι εξεγερμένοι βγήκαν στον δρόμο και «πειθαρχία τέλος, ζωή μαγική». Το κείμενο τελείωνε με αυτές τις αράδες: «Η ομορφιά στους δρόμους. Οι επιθυμίες μας στους δρόμους. Εμείς; Στους τέσσερις τοίχους;».

Το πολιτικό σύστημα σχεδόν στο σύνολό του εμφανιζόταν αμήχανο, το δημοσιογραφικό κατεστημένο (με ελάχιστες εξαιρέσεις) έπιασε δουλειά απέναντι στους διαδηλωτές, ο ευρωπαϊκός Τύπος δήλωνε έκπληκτος μπροστά στο ακατανόητο «ελληνικό σύνδρομο», ωστόσο ο Guardian μιλούσε για «μια χαμένη γενιά χωρίς δουλειά και ελπίδα». Κι ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν έγραφε πολύ έγκαιρα από τότε: «Οι αναταραχές στην Ελλάδα δεν είναι παρά προμήνυμα κοινωνικών εξεγέρσεων που έρχονται και θα ενταθούν όσο οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης θα γίνονται πιο αισθητές. Ολοι περπατάμε σε ένα ναρκοπέδιο, το οποίο είμαστε σίγουροι ότι θα εκραγεί, μόνο που δεν ξέρουμε πού και πότε θα σημειωθεί η επόμενη έκρηξη».

Τελικά εκείνη η γενιά που βγήκε πρώτη φορά στον δρόμο εκείνον τον Δεκέμβρη πριν από 15 χρόνια έμελλε να ζήσει πολλές ακόμα εκρήξεις. Από την πτώχευση της χώρας και τις πολιτικές λιτότητας μέχρι την πανδημία, η γενιά της πολυκρίσης δεν έχει σταματήσει να δοκιμάζεται. Κι είναι μια γενιά βαθύτατα πολιτικοποιημένη, όπως έχει δείξει πλήθος ερευνών.

Ας θυμηθούμε ενδεικτικά την έρευνα «Νεολαία: Συνήθειες, αντιλήψεις και πολιτική συμπεριφορά» που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, σε συνεργασία με την Prorata, το 2022 σε νέους και νέες 18-34 ετών. Η συντριπτική πλειοψηφία (78,6%) των νέων δήλωνε ότι ενδιαφέρεται «πολύ» ή «αρκετά» για την πολιτική, ενώ το 38% δήλωνε ότι έχει χαμηλή ή καθόλου εμπιστοσύνη στο σύνολο των θεσμών (τα ΜΜΕ, που στην πλειονότητά τους κανιβάλιζαν τα παιδιά του Δεκέμβρη, συγκέντρωναν 93% δυσπιστίας και 87% τα πολιτικά κόμματα, ενώ εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη έδειξε μόλις το 38%, στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 28% και στην αστυνομία το 27%). Σχεδόν ένας στους δύο (45%) απάντησε ότι έχει λάβει ή θα λάμβανε μέρος σε διαδήλωση, συγκέντρωση ή άλλου τύπου δημόσια διαμαρτυρία και ένα 15% σε κατάληψη δημόσιου κτιρίου.

Ο Δεκέμβρης φοβίζει ακόμα, γι’ αυτό άλλωστε και παρουσιάζεται σαν ένα κρεσέντο βίας κουκουλοφόρων και πλιατσικολόγων -και μάλιστα απολίτικο, χωρίς σκοπό παρά μόνο θυμό- υποβαθμίζοντας το πολύχρωμο και ετερόκλητο πλήθος των υποκειμένων που βγήκαν στον δρόμο, το ρηξικέλευθο κινηματικό ρεπερτόριο των ημερών, τα ευρηματικά συνθήματα, τα οξυδερκή κείμενα, τις πολιτικές αναλύσεις, τα ποιήματα, την κριτική ματιά στα ΜΜΕ, την ανάδυση της δημοσιογραφίας των πολιτών - όλα όσα γέννησε εκείνος ο δεκεμβριάτικος ξεσηκωμός.

Συγκεντρώσεις πρωί-απόγευμα και αστυνομοκρατία στην Αθήνα

Με συγκεντρώσεις από μαθητές, φοιτητές, κόμματα της Αριστεράς και συλλογικότητες του αντιεξουσιαστικού χώρου σε όλη τη χώρα θα τιμηθεί αύριο η μνήμη για τα 15 χρόνια από τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Παράλληλα, η ΕΛ.ΑΣ. βρίσκεται σε «συναγερμό», αναμένοντας και την επίσκεψη Ερντογάν την επόμενη μέρα, κινητοποιώντας χιλιάδες αστυνομικούς. Τα καλέσματα στην Αθήνα ξεκινούν από τις 12 το μεσημέρι στα Προπύλαια με τη μαθητική και φοιτητική πορεία.

Οπως σημειώνουν η Μαθητική Αντίσταση και οι Αγωνιστικές Κινήσεις: «15 χρόνια μετά η φασιστικοποίηση βαθαίνει, η νεολαία παραμένει στο στόχαστρο. Δεν σταματάμε να μαθαίνουμε νέα περιστατικά σκληρής κρατικής καταστολής. Ο άγριος ξυλοδαρμός της 16χρονης στο Νέο Ηράκλειο, ο βασανισμός του 17χρονου στο Α.Τ. της Μήλου, οι δολοφονημένοι Ρομά Χ. Μιχαλόπουλος, Ν. Σαμπάνης, Κ. Φραγκούλης, ο άγριος ξυλοδαρμός μέχρι θανάτου του 58χρονου Κ. Μανιουδάκη στα Χανιά έρχονται να συμπληρώσουν την ήδη πολύ μεγάλη λίστα των θυμάτων της κρατικής καταστολής και της τρομοκρατίας».

Το ραντεβού για τις απογευματινές συγκεντρώσεις από κόμματα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και συλλογικότητες του αντιεξουσιαστικού χώρου δίνεται στις 6 και πάλι στα Προπύλαια. «Η κληρονομιά και το πνεύμα του Δεκέμβρη φοβίζει ακόμα. Γιατί αποτελεί μέχρι σήμερα τη μεγαλύτερη εξέγερση που έχει πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα από τη Μεταπολίτευση και έπειτα. Γιατί συμπύκνωσε εκρηκτικά τις τότε κοινωνικές αντιθέσεις, βγάζοντάς τες στο προσκήνιο», σημειώνει μεταξύ άλλων η «Ανοιχτή συνέλευση για την 6η Δεκέμβρη». Το κάλεσμα συνεχίζεται και στις 9 το βράδυ στο μνημείο της δολοφονίας του Αλέξανδρου, στη συμβολή των οδών Μεσολογγίου και Τζαβέλλα.

Οσον αφορά τα αστυνομικά μέτρα, η ΓΑΔΑ ανακοίνωσε το κλείσιμο δρόμων και την εφαρμογή διάφορων κυκλοφοριακών ρυθμίσεων κατά τη διάρκεια των συγκεντρώσεων. Παράλληλα, αναμένεται αυξημένη φύλαξη σε διάφορα κυβερνητικά κτίρια και αστυνομικές υπηρεσίες, καθώς και προληπτικοί έλεγχοι. Σε κατάσταση επιφυλακής (και λόγω της επίσκεψης του Τούρκου προέδρου Τ. Ερντογάν) θα βρίσκονται συνολικά περίπου 4.000 αστυνομικοί από τα ΜΑΤ, την Ασφάλεια και άλλες υπηρεσίες όπως η αντιτρομοκρατική.

Μ.-Α. Κωνσταντόπουλος

EFSYN.GR