Μπορεί ο Τραμπ να χρησιμοποιήσει τον στρατό για μαζικές απελάσεις;

image source: Wikipedia

Οι προεδρικές εξουσίες για τη χρήση του στρατού στο εσωτερικό της χώρας είναι ευρείες, αλλά όχι απόλυτες.

Ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι θα χρησιμοποιήσει τον στρατό για να πραγματοποιήσει μαζικές απελάσεις – το κεντρικό σημείο της ατζέντας του για τη μετανάστευση στη δεύτερη θητεία του. Δεν έχει υπεισέλθει σε λεπτομέρειες σχετικά με τα σχέδιά του, αλλά νομικοί εμπειρογνώμονες έχουν υποδείξει ότι μπορεί να είναι σε θέση να βασιστεί σε έναν συνδυασμό ομοσπονδιακών νόμων για την υλοποίηση των απελάσεων με τη βοήθεια του στρατού. Η ιδέα ότι ο πρόεδρος θα αναπτύξει τον στρατό στο εσωτερικό της χώρας μπορεί να μοιάζει με εφιαλτικό σενάριο, αλλά δεν είναι απίθανο δεδομένης της ευρείας εκτελεστικής εξουσίας του.

O Τραμπ απάντησε σε μια ανάρτηση στο κοινωνικό του δίκτυο Truth Social, στην οποία ισχυριζόταν ότι «θα κηρύξει εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης και θα χρησιμοποιήσει στρατιωτικά μέσα» για να πραγματοποιήσει μαζικές απελάσεις, λέγοντας ότι ήταν «ΑΛΗΘΕΙΑ!!!».

Δεν είναι άμεσα σαφές τι εννοεί με αυτό: αν σκοπεύει ο στρατός να επιβάλει τους μεταναστευτικούς νόμους της χώρας, αν τα στρατιωτικά κονδύλια θα ανακατευθυνθούν προς την υποστήριξη μαζικών απελάσεων ή κάτι άλλο. Εκπρόσωπος της μεταβατικής του ομάδας δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.

Αλλά ο Τραμπ έχει μερικές οδούς μέσω των οποίων θα μπορούσε να ενεργοποιήσει τον στρατό και τους πόρους του. Αυτές περιλαμβάνουν τον νόμο περί εξέγερσης, ο οποίος δίνει στον πρόεδρο την εξουσία να αναπτύσσει τον στρατό στο εσωτερικό της χώρας- εξουσίες έκτακτης ανάγκης, όπως η ανακατεύθυνση κονδυλίων σε στρατιωτικά κατασκευαστικά έργα- και άλλες προεδρικές εξουσίες, όπως η αίτηση συνδρομής της εθνοφρουράς για την εκτέλεση στρατιωτικών αποστολών.

Οι υπέρμαχοι της μετανάστευσης ετοιμάζονται να αμφισβητήσουν τις μαζικές απελάσεις. Ο Άντονι Δ. Ρομέρο, εκτελεστικός διευθυντής της Αμερικανικής Ένωσης Πολιτικών Ελευθεριών, δήλωσε μετά την ανακοίνωση του Τραμπ, ότι η οργάνωσή του προετοιμάζεται για δικαστική διαμάχη.

Ωστόσο, ο νόμος δίνει στους προέδρους σημαντικά περιθώρια να χρησιμοποιούν τον στρατό κατά την κρίση τους και τα δικαστήρια είναι ιστορικά επιφυλακτικά σε υπερβάσεις, αν και μπορούν να παρέμβουν αν παραβιάζονται οι πολιτικές ελευθερίες των μεταναστών.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν «ένα πολύ ανεκτικό νομικό καθεστώς όσον αφορά το πώς ο πρόεδρος μπορεί να χρησιμοποιήσει τον στρατό», δήλωσε ο Κρις Μιρασόλα, καθηγητής στο Νομικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Χιούστον. Και πάλι, ωστόσο, οι εξουσίες αυτές δεν είναι απόλυτες. «Υπάρχουν θέματα εφαρμογής σε μεταγενέστερο στάδιο που νομίζω ότι είναι πιο επιρρεπή σε δικαστικές διαμάχες», δήλωσε ο Μιρασόλα.

Ο νόμος περί εξέγερσης, συνοπτικά εξηγείται

Σύμφωνα με τους New York Times, ο Τραμπ σχεδιάζει να επικαλεστεί τον νόμο περί εξέγερσης για να επιστρατεύσει τον στρατό για να πραγματοποιήσει μαζικές απελάσεις. Ο νόμος αποτελεί βασική εξαίρεση από τον νόμο Posse Comitatus, ο οποίος απαγορεύει τη χρήση του στρατού για την επιβολή του ομοσπονδιακού νόμου χωρίς την άδεια του Κογκρέσου ή του Συντάγματος.

Μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις οι πρόεδροι έχουν επικαλεστεί τον νόμο περί εξέγερσης. Ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους ήταν ο τελευταίος που το έκανε εν μέσω των ταραχών του Λος Άντζελες το 1992 που ξέσπασαν ως απάντηση στην αθώωση των αστυνομικών για τον ξυλοδαρμό του Ρόντνεϊ Κινγκ. Ο πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ χρησιμοποίησε επίσης αξιοσημείωτα την Πράξη εξέγερσης για να διευκολύνει την άρση του διαχωρισμού των σχολείων στο Little Rock του Αρκάνσας.

Η διάταξη του νόμου περί εξέγερσης που είναι πιθανότερο να εφαρμοστεί στην περίπτωση του Τραμπ είναι αυτή που επιτρέπει στον πρόεδρο να ενεργοποιεί μονομερώς τον στρατό στο εσωτερικό της χώρας για την επιβολή του ομοσπονδιακού νόμου, όταν διαπιστώνει ότι «παράνομες παρεμποδίσεις, συνδυασμοί ή συγκεντρώσεις ή εξέγερση… καθιστούν ανέφικτη την εφαρμογή του με τη συνήθη πορεία των δικαστικών διαδικασιών».

Ο Μιρασόλα δήλωσε ότι ο Τραμπ θα έχει «σχετικά εύκολο χρόνο» να υποστηρίξει ότι τα καρτέλ που διακινούν μετανάστες μέσω των συνόρων αποτελούν «παράνομη παρεμπόδιση» στην επιβολή της αμερικανικής μεταναστευτικής νομοθεσίας. Ο Τραμπ φάνηκε κατά κάποιο τρόπο να έχει αρχίσει να χτίζει την υπόθεσή του για την επίκληση του νόμου περί εξέγερσης μέσω της ρητορικής του στην προεκλογική εκστρατεία φέτος, περιγράφοντας μια «εισβολή εγκληματιών» που περνούν τα σύνορα.

Όμως ο Μιρασόλα δήλωσε ότι θα είναι πιο δύσκολο για τον Τραμπ να υποστηρίξει ότι είναι ανέφικτη η επιβολή των μεταναστευτικών νόμων μέσω της «συνήθους πορείας των δικαστικών διαδικασιών». Αυτό συμβαίνει επειδή οι πρόεδροι το κάνουν αυτό εδώ και δεκαετίες και οι διελεύσεις των συνόρων δεν είναι πλέον ασυνήθιστα υψηλές: Έχουν μειωθεί απότομα φέτος και είναι μειωμένες ακόμη και από ορισμένα σημεία της πρώτης διακυβέρνησης Τραμπ.

Ωστόσο, ο νόμος δίνει στον πρόεδρο «αποκλειστική διακριτική ευχέρεια, στις περισσότερες περιπτώσεις» να καθορίσει αν πληρούνται τα κριτήρια που απαιτούνται για την ενεργοποίηση του στρατού, σύμφωνα με την κατάθεση που έδωσαν στο Κογκρέσο το 2022 η Ελίζαμπεθ Γκοϊτέιν, συνδιευθύντρια του προγράμματος για την ελευθερία και την εθνική ασφάλεια στο Κέντρο Brennan για τη Δικαιοσύνη, και ο Τζόζεφ Ναν, σύμβουλος του Κέντρου στο πρόγραμμα εθνικής ασφάλειας.

Οι Γκοϊτέιν και Ναν υποστήριξαν επίσης ότι τα «ασαφή και ευρεία κριτήρια για την επίκληση του νόμου, σε συνδυασμό με την έλλειψη οποιασδήποτε πρόβλεψης για δικαστικό ή συνεδριακό έλεγχο, τον καθιστούν ώριμο για κατάχρηση». Σε εκείνο το σημείο, η ανησυχία τους ήταν ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον νόμο περί εξέγερσης για να παρέμβει στην πιστοποίηση των αποτελεσμάτων των εκλογών του 2020. Η περίπτωση χρήσης είναι πλέον διαφορετική, αλλά η πιθανότητα υπέρβασης είναι η ίδια.

Δηλαδή, ενώ οι συνήγοροι μπορούν να αμφισβητήσουν τον Τραμπ σχετικά με το κατά πόσον πληρούνται τα δύο βασικά κριτήρια για την επίκληση του νόμου, ο νόμος δίνει στους προέδρους ένα ευρύ περιθώριο – και στα δικαστήρια μικρή εξουσία.

«Για όλους τους πρακτικούς σκοπούς, τα δικαστήρια έχουν αποκοπεί από τη διαδικασία», γράφουν οι Γκοϊτέιν και Ναν.

Οι έκτακτες και άλλες εξουσίες του προέδρου

Υπάρχουν και άλλες πιθανές εξουσίες που θα μπορούσε να επικαλεστεί ο Τραμπ για να διοχετεύσει στρατιωτικούς πόρους στο σχέδιο μαζικών απελάσεων.

Όπως γράφει ο Μιρασόλα στο Lawfare, ο Τραμπ έχει μια μη επείγουσα εξουσία σύμφωνα με τον ομοσπονδιακό νόμο να ζητήσει τη συνδρομή της πολιτειακής εθνοφρουράς σε μια ομοσπονδιακή στρατιωτική αποστολή. Σύμφωνα με τον νόμο για την εξουσιοδότηση της Εθνικής Άμυνας, η αποστολή αυτή μπορεί να είναι η παροχή βοήθειας στα τελωνεία και την προστασία των συνόρων των ΗΠΑ στις «συνεχιζόμενες προσπάθειες για την ασφάλεια των νότιων χερσαίων συνόρων». Ο νόμος δεν προβλέπει παραμέτρους που να περιορίζουν το είδος της βοήθειας που μπορεί να παράσχει ο στρατός, είτε πρόκειται για άρβυλα στο έδαφος στα σύνορα είτε για υποστήριξη ανάλυσης πληροφοριών.

Οι εξουσίες έκτακτης ανάγκης θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες για τη δημιουργία της υποδομής που απαιτείται για μαζικές απελάσεις. Ο Στίβεν Μίλερ, ένας από τους βασικούς συμβούλους του Τραμπ σε θέματα μετανάστευσης, δήλωσε στους New York Times τον Νοέμβριο του 2023 ότι μια δεύτερη κυβέρνηση Τραμπ θα κατασκεύαζε «τεράστιες εγκαταστάσεις κράτησης που θα λειτουργούσαν ως κέντρα συγκέντρωσης» για τους μετανάστες που αντιμετωπίζουν απέλαση. Ο Μιρασόλα γράφει ότι, για να το κάνει αυτό, ο Τραμπ θα μπορούσε να επικαλεστεί τον ομοσπονδιακό νόμο που επιτρέπει στον υπουργό Άμυνας να «αναλάβει στρατιωτικά κατασκευαστικά έργα που δεν επιτρέπονται διαφορετικά από τον νόμο και είναι απαραίτητα για την υποστήριξη» των ενόπλων δυνάμεων σε περίπτωση εθνικής έκτακτης ανάγκης.

Εάν ο Τραμπ κηρύξει εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης όσον αφορά τη μετανάστευση, ο νόμος αυτός θα του επέτρεπε ουσιαστικά να παρακάμψει την ανάγκη έγκρισης από το Κογκρέσο για να πάρει τα κεφάλαια που χρειάζεται για την κατασκευή αυτών των εγκαταστάσεων κράτησης. Προηγουμένως χρησιμοποίησε τον ίδιο νόμο για να προσπαθήσει να εξασφαλίσει χρηματοδότηση για το τείχος στα σύνορά του κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του. Το κατά πόσον μπορούσε να το κάνει αυτό δεν διευθετήθηκε ποτέ.

Οι υπέρμαχοι της μετανάστευσης αμφισβήτησαν τη χρήση αυτού του νόμου για τη χρηματοδότηση του συνοριακού τείχους στην πρώτη θητεία του Τραμπ. Η πολυετής δικαστική τους διαμάχη για το συνοριακό τείχος κατέστη άνευ αντικειμένου όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, αλλά δεν αναμενόταν να κερδίσουν αν το θέμα είχε φτάσει στο Ανώτατο Δικαστήριο. Οι συνήγοροι θα μπορούσαν να προβούν και πάλι σε νομική αμφισβήτηση, αλλά μπορεί να καταφέρουν μόνο να καθυστερήσουν την κατασκευή των εγκαταστάσεων.

Ωστόσο, οι υπέρμαχοι της μετανάστευσης θα μπορούσαν να έχουν ισχυρότερη υπόθεση αν καταθέσουν αγωγές για τις συνθήκες που επικρατούν σε αυτές τις εγκαταστάσεις κράτησης που δεν έχουν ακόμη κατασκευαστεί και για τις πιθανές παραβιάσεις των ατομικών ελευθεριών των μεταναστών που υπόκεινται σε μαζικές απελάσεις. Αυτές θα μπορούσαν να αφορούν, για παράδειγμα, παραβιάσεις του συνταγματικού δικαιώματός τους στη δέουσα διαδικασία. Αυτού του είδους η αμφισβήτηση, για τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης που είχαν παρατηρηθεί προηγουμένως στις εγκαταστάσεις της CBP (συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης πρόσβασης σε βασικά προϊόντα υγιεινής και της έλλειψης τροφής, νερού και βασικής ιατρικής περίθαλψης), έγινε με επιτυχία κατά τη διάρκεια της πρώτης κυβέρνησης Τραμπ.

Οι μετανάστες θα μπορούσαν επίσης να καταθέσουν αγωγές υποστηρίζοντας ότι παραβιάστηκε η συνταγματική τους προστασία έναντι παράνομων ερευνών: Η Ντόρις Μάισνερ, ανώτερη συνεργάτης και διευθύντρια του Προγράμματος Μεταναστευτικής Πολιτικής των ΗΠΑ στο Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής, δήλωσε ότι οι μαζικές απελάσεις της κλίμακας που φαντάζεται ο Τραμπ πιθανότατα θα συνεπάγονται «παραβιάσεις των πολιτικών δικαιωμάτων των ανθρώπων».

Αυτό θα αποτελέσει βασική δοκιμασία για τα δικαστήρια, δήλωσε ο Μάικλ Γουόλντμαν,πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Κέντρου Brennan για τη Δικαιοσύνη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης: «Θα χρησιμοποιήσουν τα δικαστήρια την εξουσία τους για να επιβάλουν μακροχρόνιες προστασίες για τα άτομα; Θα υποστηρίξουν το κράτος δικαίου; Ή θα υποκύψουν στις πολιτικές πιέσεις και θα επιτρέψουν στην εκτελεστική εξουσία να επεκτείνει την ήδη άφθονη εξουσία της;»

Πηγή: Vox