Anti-government fighters ride military vehicles as they drive along a road in the eastern part of Aleppo province on December 1, 2024. Syria's second-largest city Aleppo has fallen from government control for the first time since the country's conflict began more than a decade ago, a war monitor said on December 1, after a surprise advance by rebels. (Photo by Aref TAMMAWI / AFP)Ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν έχει ακόμη σχολιάσει τα γεγονότα, η HTS δεν θα μπορούσε να κάνει την κίνησή της χωρίς τη σιωπηρή ευλογία της Άγκυρας.
Ο σύμμαχος του Πενταγώνου στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία κήρυξε γενική κινητοποίηση, καθώς οι τζιχαντιστές μαχητές και οι υποστηριζόμενοι από την Τουρκία σύμμαχοί τους άρχισαν να κινούνται εναντίον τους στη βόρεια Συρία, παράλληλα με μια επίθεση στη Χάμα νοτιότερα, μετά την εντυπωσιακή εκδίωξη των δυνάμεων του συριακού καθεστώτος από το Χαλέπι.
Οι υπό κουρδική ηγεσία Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) και ο πολιτικός τους βραχίονας γνωστός ως Δημοκρατική Αυτόνομη Διοίκηση της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας (DAANES) ανακοίνωσαν την κινητοποίηση εν μέσω συνεχιζόμενων συγκρούσεων μεταξύ των δυνάμεών τους και του υποστηριζόμενου από την Τουρκία Συριακού Εθνικού Στρατού (SNA) στο Χαλέπι και γύρω από αυτό, λέγοντας ότι η Τουρκία και οι “μισθοφόροι” της επιδιώκουν να “καταλάβουν τη Συρία, να μοιράσουν τα εδάφη της και να εξαλείψουν τις ελπίδες των Σύρων”.
Η κουρδική ομάδα κατηγόρησε την Τουρκία ότι χρησιμοποιεί τους μαχητές για να καταστρέψει το νεοσύστατο παρακράτος της, όπου έχουν αναπτυχθεί περίπου 900 στρατιώτες των αμερικανικών ειδικών επιχειρήσεων κατά του Ισλαμικού Κράτους.
Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν δήλωσε στο CNN ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες “παρακολουθούν προσεκτικά την κατάσταση”, καθώς οι παρατάξεις του SNA απέσπασαν τον έλεγχο πολλών περιοχών που είχαν καταληφθεί από τις SDF, συμπεριλαμβανομένου του αεροδρομίου του Χαλεπιού, και διέκοψαν έναν διάδρομο που είχαν δημιουργήσει οι Κούρδοι μεταξύ των περιοχών που τελούν υπό τον έλεγχό τους και του Χαλεπιού κατά τις πρώτες ημέρες του αιφνιδιαστικού πολέμου, του οποίου ηγείται η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), ένα παρακλάδι της αλ Κάιντα που αποτελεί εδώ και καιρό τη μεγαλύτερη απειλή για την κυβέρνηση του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.
Έχει δημιουργήσει τα προσχήματα ενός κράτους στην Ιντλίμπ με την “Κυβέρνηση Σωτηρίας” και το δικό της δικαστικό σώμα. Τα τελευταία χρόνια προσπάθησε να παρουσιάσει ένα λιγότερο ριζοσπαστικό πρόσωπο, μέσω της προσέγγισης των χριστιανών και άλλων μειονοτήτων.
Σε ανακοίνωσή της την Κυριακή, στην οποία έλεγε ότι “πολεμά το εγκληματικό καθεστώς Άσαντ”, η HTS προσέφερε ασφαλή διέλευση στους Κούρδους του Χαλεπιού – οι οποίοι είναι συγκεντρωμένοι στη συνοικία Sheikh Maqsud – προς το βορειοανατολικό τμήμα που ελέγχεται από τους Κούρδους. Η ανακοίνωση περιέγραφε τους Κούρδους ως “αναπόσπαστο μέρος της συριακής κοινωνίας” που “έχουν πλήρη δικαιώματα από κοινού με την υπόλοιπη χώρα”. Οι Κούρδοι θεωρούν την κίνηση αυτή ως μια προσπάθεια εθνοκάθαρσης.
Η HTS έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρωσία, την Τουρκία και άλλες χώρες. Ο Σάλιβαν δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν “πραγματικές ανησυχίες για τα σχέδια και τους στόχους της οργάνωσης αυτής”.
“Ταυτόχρονα, βέβαια, δεν κλαίμε για το γεγονός ότι η κυβέρνηση Άσαντ -που υποστηρίζεται από τη Ρωσία, το Ιράν και τη Χεζμπολάχ- αντιμετωπίζει πίεση”, πρόσθεσε.
Οι τζιχαντιστές αντιμετώπισαν ελάχιστη ή καθόλου αντίσταση από τις συριακές κυβερνητικές δυνάμεις καθώς ξεκίνησαν την Τετάρτη την επίθεσή τους από το προπύργιό τους στην Ιντλίμπ που συνορεύει με την Τουρκία, εκδιώκοντάς τους από το Χαλέπι και υποστηρίζοντας αργά το Σάββατο ότι εισήλθαν στην πόλη Χάμα από την οποία είχαν εκδιωχθεί το 2016 μετά την επέμβαση της Ρωσίας.
Το συριακό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων SANA και το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (SOHR), μια οργάνωση που παρακολουθεί τον πόλεμο με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, δήλωσαν ότι ο στρατός απώθησε τους μαχητές καθώς η κυβέρνηση άρχισε να τον ανεφοδιάζει με βαρύ εξοπλισμό και εκτοξευτές ρουκετών. Ρωσικά και συριακά πολεμικά αεροσκάφη έπληξαν εν τω μεταξύ αποθήκες όπλων και προπύργια των μαχητών.
Τουλάχιστον 372 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 20 αμάχων, από την έναρξη του νέου γύρου εχθροπραξιών σύμφωνα με το SOHR.
Η επίθεση, που πολλοί παρατηρητές κρίνουν ότι προετοιμαζόταν εδώ και χρόνια, αιφνιδίασε τους Σύρους και τη διεθνή κοινότητα, με ορισμένους να φτάνουν στο σημείο να προβλέπουν ότι το καθεστώς Άσαντ θα καταρρεύσει. Η ανεπάρκεια πρόσβασης σε αξιόπιστες πληροφορίες από το έδαφος σε συνδυασμό με τον ρυθμό των προόδων των μαχητών καθιστούν δύσκολη την εκτίμηση για το πώς θα εξελιχθεί πιθανότατα η κατάσταση. Ωστόσο, αρκετές πτυχές γίνονται σαφείς.
Η μία είναι ότι η HTS δεν θα μπορούσε να κάνει την κίνησή της χωρίς τη σιωπηρή ευλογία της Άγκυρας. Η Τουρκία παραμένει η μοναδική γραμμή εφοδιασμού της Ιντλίμπ για βοήθεια και εμπόριο, δίνοντας στην Άγκυρα μεγάλη επιρροή στην ομάδα. Η HTS έχει το δικό της μερίδιο, βοηθώντας να κρατήσει τους Σύρους έξω από την Τουρκία, όπου τα αντι-προσφυγικά αισθήματα έχουν πλήξει τη δημοτικότητα της κυβέρνησης.
Τα φιλοκυβερνητικά τουρκικά μέσα ενημέρωσης κατακλύστηκαν από πανηγυρικά σχόλια για τα ιλιγγιώδη κέρδη των σουνιτών μαχητών εναντίον του καθεστώτος και των Κούρδων. “Δεν υπάρχει περίπτωση μια πολιτοφυλακή που δεν διαθέτει πολεμικά αεροπλάνα να καταλάβει ένα μεγάλο αστικό πολεοδομικό συγκρότημα όπως το Χαλέπι χωρίς την υποστήριξη ενός κράτους”, σημείωσε ο Ιλχάμι Ισίκ, ένας Κούρδος σχολιαστής.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν έχει ακόμη σχολιάσει τα γεγονότα. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν δήλωσε το Σάββατο ότι η Τουρκία δεν εμπλέκεται στις συγκρούσεις στο Χαλέπι, αλλά ότι λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα στα σύνορά της με τη Συρία. “Δεν θα ξεκινήσουμε καμία ενέργεια που θα μπορούσε να προκαλέσει ένα νέο κύμα μετανάστευσης από τη Συρία προς την Τουρκία”, δήλωσε ο Φιντάν σε δηλώσεις του σε φόρουμ για την ασφάλεια στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Φιντάν είπε στον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε την Κυριακή ότι η Τουρκία είναι “ενάντια σε οποιαδήποτε εξέλιξη που θα αύξανε την αστάθεια στην περιοχή”, σύμφωνα με πηγές του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών που επικαλείται το Γαλλικό Πρακτορείο. Ο Φιντάν συνομίλησε το Σάββατο με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ. Το Anadolu ανέφερε ότι οι δυο τους συζήτησαν την κατάσταση στη Συρία και τη διαδικασία της Αστάνα, χωρίς να δώσουν λεπτομέρειες.
Το Associated Press επικαλέστηκε ανώνυμους Τούρκους αξιωματούχους που αναγνώρισαν ότι είχε προγραμματιστεί μια “περιορισμένη επίθεση” από τους μαχητές για να σταματήσουν οι επιθέσεις των δυνάμεων του καθεστώτος και να επιτραπεί στους αμάχους που εκτοπίστηκαν από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς να επιστρέψουν στα σπίτια τους εντός των παραμέτρων των λεγόμενων ζωνών αποσυμφόρησης που δημιουργήθηκαν μεταξύ της Τουρκίας, του Ιράν και της Ρωσίας στο πλαίσιο της συμφωνίας της Αστάνα του 2017, με την οποία οι τουρκικές δυνάμεις αναπτύχθηκαν στην Ιντλίμπ. Ωστόσο, η μαζική υποχώρηση των κυβερνητικών δυνάμεων επέτρεψε στους μαχητές να προελάσουν περισσότερο από ό,τι είχαν προβλέψει, ή τουλάχιστον έτσι λέει η επίσημη τουρκική αφήγηση.
Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στη Ρωσία και το Ιράν, τους κύριους συμμάχους του καθεστώτος. Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν,Αμπάς Αραγτσί, πέταξε στη Δαμασκό την Κυριακή, το πρώτο σκέλος μιας περιφερειακής περιοδείας που θα τον οδηγήσει στην Τουρκία τη Δευτέρα για συνομιλίες με τον Φιντάν. Πριν από την αναχώρησή του, ο Αραγτσί δήλωσε στους δημοσιογράφους: “Υποστηρίζουμε σθεναρά τον συριακό στρατό και την κυβέρνηση” και χαρακτήρισε την επίθεση της αντιπολίτευσης “σχέδιο του ισραηλινού καθεστώτος για την αποσταθεροποίηση της περιοχής”.
Παράθυρο ευκαιρίας
Μετά την επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου του περασμένου έτους, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν εντείνει τις επιθέσεις τους κατά των ιρανικών δυνάμεων και των σιιτών εντολοδόχων τους στο εσωτερικό της Συρίας, καθώς αποδεκάτισαν τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο. Ο Άσαντ προσπάθησε να μείνει έξω από τη σύγκρουση, διατηρώντας χαμηλό προφίλ καθ’ όλη τη διάρκεια, αλλά αντιμετωπίζει αυξανόμενη πίεση να χαλαρώσει την εξάρτησή του από το Ιράν. Σε περίπτωση που αποτύχει να το πράξει, ορισμένοι εικάζουν ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να τον στοχοποιήσει ως επόμενο, όπως έχει κάνει με άλλους κορυφαίους συμμάχους του Ιράν, κυρίως με τον εκλιπόντα ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα και τους ηγέτες της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια και Γιαχία Σινουάρ.
Το 2019, ο πρώην αρχηγός των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων αναγνώρισε ότι το Ισραήλ είχε παράσχει όπλα σε συριακές ομάδες ανταρτών στα Υψίπεδα του Γκολάν τις πρώτες ημέρες της συριακής σύγκρουσης, λέγοντας ότι αυτό έγινε για “αυτοάμυνα”. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν έναν τέτοιο συντονισμό μεταξύ του Ισραήλ και της επίθεσης υπό την ηγεσία της HTS και, δεδομένης της κατάρρευσης των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων για τη Γάζα, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς το Ισραήλ θα μπορούσε να τους διοχετεύσει όπλα.
Ωστόσο, ο ξυλοδαρμός από το Ισραήλ του “Άξονα Αντίστασης” του Ιράν και ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν αναμφισβήτητα δημιουργήσει ένα παράθυρο ευκαιρίας για την αντιπολίτευση να χτυπήσει.
Όσον αφορά τα κίνητρα της Τουρκίας, φαίνεται να είναι πολυδιάστατα. Για περισσότερο από ένα χρόνο, ο Ερντογάν, υποστηριζόμενος από το Κρεμλίνο, έχει επανειλημμένα καλέσει τον Άσαντ να ξεχάσει ότι η κυβέρνησή του προσπάθησε ενεργά να τον ανατρέψει και να γυρίσει μια νέα σελίδα, μόνο και μόνο για να τον απορρίπτει κάθε φορά ο Σύρος ηγέτης. Αν η Τουρκία δεν απέσυρε τα στρατεύματά της από τη Συρία, δεν υπήρχε τίποτα για να συζητήσουμε, επέμενε ο Άσαντ.
Με αυτό το βήμα, η Τουρκία υπενθυμίζει στον Άσαντ πόσο ευάλωτος είναι. Ταυτόχρονα, η αδυναμία του καθεστώτος επέτρεψε επίσης στην Τουρκία να κατευθύνει τις παρατάξεις του SNA προς το Τελ Ριφάατ, έναν στρατηγικό άξονα που βρίσκεται στη διασταύρωση του Χαλεπίου και της ζώνης που ελέγχεται από τους Κούρδους.
Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu της Τουρκίας μετέδωσε αργά την Κυριακή ότι οι δυνάμεις του SNA άρχισαν να εισέρχονται στο κέντρο του Τελ Ριφάατ “στο πλαίσιο της επιχείρησης “Αυγή της Ελευθερίας”, η οποία ξεκίνησε ενάντια στα σχέδια του PKK/YPG να δημιουργήσει έναν διάδρομο που συνδέει την κουρδική ζώνη με το Χαλέπι”. Το PKK είναι το ακρωνύμιο του παράνομου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν που διεξάγει ένοπλη εκστρατεία κατά του τουρκικού κράτους από το 1984. Το YPG είναι ο συριακός βραχίονας του, ο οποίος αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των SDF. Η Τουρκία απαιτεί εδώ και καιρό από τις Ηνωμένες Πολιτείες να τερματίσουν τη συνεργασία τους με τις SDF με την αιτιολογία ότι συνεργάζονται με τρομοκράτες.
Εάν πέσει το Τελ Ριφάατ, η Τουρκία θα είναι πιο κοντά στον μακροχρόνιο στόχο της να αποσπάσει τη Μανμπίτζ, τη μοναδική μεγάλη πόλη που κατέχουν οι SDF στη δυτική όχθη του ποταμού Ευφράτη. Η απόφαση της Τουρκίας να στείλει χερσαία στρατεύματα για πρώτη φορά το 2016 προκλήθηκε από την κατάληψη της Μανμπίτζ από το YPG από το ISIS με τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών. Η κατάληψη της Μανμπίτζ ήταν μέρος της αποτυχημένης προσπάθειας του YPG να συνδέσει τα ελεγχόμενα από τους Κούρδους εδάφη ανατολικά του ποταμού με το Αφρίν, τον θύλακα με την πλειοψηφία των Κούρδων που κατελήφθη από την Τουρκία και τους σουνίτες αντάρτες πληρεξουσίους της το 2018.
Οι οπισθοδρομήσεις των τελευταίων ημερών στα χέρια της SNA, η οποία κατόρθωσε να προελάσει εναντίον των YPG χωρίς τουρκική αεροπορική υποστήριξη, καταγράφονται για πρώτη φορά. Εξίσου ανησυχητικό για τους Κούρδους, η Ουάσινγκτον φαίνεται να έχει ελάχιστη ή καμία διάθεση να εμπλακεί, όπως απέτυχε και το 2019, όταν η Τουρκία κατέλαβε σε μεγάλο βαθμό τις πόλειςΤελ Αμπιάντ και Ρας αλ Αϊν που ελέγχονται από τις SDF, οι οποίες όπως και η Μανμπίτζ κατοικούνται από ένα μείγμα Αράβων και Κούρδων και μικρότερων μειονοτικών ομάδων. Η μεγαλύτερη ανησυχία τους είναι ότι μετά την ορκωμοσία του εκλεγμένου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ τον επόμενο μήνα μπορεί να διατάξει την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία, όπως ακριβώς είχε κάνει το 2019, για να αντιστρέψει την πορεία του υπό την πίεση του Κογκρέσου.
Το τι προμηνύουν οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών για τη νέα πρωτοβουλία της Άγκυρας να τερματίσει την 40ετή σύγκρουση με το PKK είναι ένα άλλο μεγάλο ερώτημα. Η προσπάθεια που ξεκίνησε αμέσως μετά την ήττα της κυβέρνησης στις τοπικές εκλογές που διεξήχθησαν τον Μάρτιο περιελάμβανε διάλογο με υψηλόβαθμα στελέχη της DAANES, όπως είχε ήδη αναφέρει το Al-Monitor.
Πηγή: Al Monitor
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου