Ουκρανία: Ο πόλεμος κατασκόπων και τα ελαττωματικά drones

Οι μεν Ρώσοι προσπαθούν να παρακάμψουν τις δυτικές κυρώσεις, οι δε Δυτικοί να ξεσκεπάσουν αυτές τις απόπειρες παράκαμψης. Στο επίκεντρο ως «έπαθλο», τα δυτικής κατασκευής εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή προηγμένων οπλικών συστημάτων

(φωτ. Shutterstock)

Ηδη από τους πρώτους μήνες του 2024, οι χειριστές των ουκρανικών συστημάτων αεράμυνας άρχισαν να παρατηρούν «αλλαγές» στη «συμπεριφορά» των επιθετικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών με τα οποία η Ρωσία «βομβάρδιζε» τις ουκρανικές πόλεις.

Πολλά από αυτά τα drones (τα τύπου Geran-2, που αποτελούν τη ρωσική εκδοχή των ιρανικών Shahed-136) άρχισαν «ξαφνικά» να βγαίνουν εκτός πορείας, να αυτοκαταστρέφονται στον αέρα, να χάνουν ύψος και να γίνονται «εύκολη λεία» για τα συστήματα της ουκρανικής αεράμυνας.

Κι όμως, αν και «ελαττωματικά», αυτά τα drones δεν σταμάτησαν ούτε στιγμή να εκτοξεύονται από τη ρωσική πλευρά. Αντιθέτως, οι αριθμοί τους αυξήθηκαν, με τους Ρώσους σε κάποιες περιπτώσεις να απογειώνουν ακόμη και 100 τέτοια drones ημερησίως.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις Ουκρανών και δυτικών στρατιωτικών αναλυτών, τα drones της Ρωσίας άρχισαν να παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά αποτυχίας και αστοχιών, επειδή τα εξαρτήματά τους εν τω μεταξύ άλλαξαν λόγω των δυτικών κυρώσεων.

Χώρες της Δύσης επέβαλαν καλά στοχευμένες κυρώσεις με στόχο να εμποδίσουν την πρόσβαση της Μόσχας σε δυτικές τεχνολογίες. Ο λόγος για πολύ συγκεκριμένες κυρώσεις που σχεδιάστηκαν επί τούτου, με στόχο δηλαδή να αποκόψουν τη Ρωσία από την πρόσβαση σε δυτικής κατασκευής εξαρτήματα, τσιπ, αισθητήρες, υψηλής ποιότητας λιπαντικά, βιομηχανικά εργαλεία κ.ά.

Η Ρωσία μπορεί, επί παραδείγματι, να διαθέτει κάποια από τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, ωστόσο η ικανότητά της να παράγει προϊόντα διύλισης και λιπαντικά υψηλής απόδοσης που χρησιμοποιούνται στους κινητήρες των αρμάτων μάχης, είναι περιορισμένη. Κυρίαρχες στην παγκόσμια αγορά των λιπαντικών τέτοιου τύπου είναι μόλις τέσσερις εταιρείες, όλες αμερικανικές ή βρετανικές, και η Ρωσία αναγκάζεται πια να κάνει τέτοιου τύπου εισαγωγές από την Ασία και τη Λευκορωσία.(φωτ. Shutterstock)

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο μεγαλύτερων περιορισμών πια, η Μόσχα αναγκάστηκε να αρχίσει να χρησιμοποιεί, για παράδειγμα, κινεζικής προέλευσης κινητήρες που ήταν όμως πιο πιθανό να είναι ελαττωματικοί. «Τα ελαττωματικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη αποτελούν μια μικρή νίκη για τις δυτικές χώρες», γράφει η Washington Post, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι αυτή η νίκη ήρθε στο πλαίσιο ενός «συνεχιζόμενου σκιώδους πολέμου κατασκόπων», αποστολή των οποίων είναι να μπλοκάρουν τη ρωσική πρόσβαση στα τεχνολογικά προηγμένα εξαρτήματα που χρειάζονται τα σύγχρονα οπλικά συστήματα για να λειτουργήσουν.

Τρία χρόνια πίεσης υπό μια άνευ προηγουμένου εκστρατεία κυρώσεων «αποδυνάμωσαν την πολεμική μηχανή του Κρεμλίνου», γράφει η Washington Post, επικαλούμενη Αμερικανούς αξιωματούχους. Ως εκ τούτου, η ρωσική πλευρά αναγκάστηκε να κάνει «εκπτώσεις» στην ποιότητα των συστημάτων της, και να χρησιμοποιεί παλαιότερους ή ξεπερασμένους τεχνολογικά εξοπλισμούς.

Ο,τι έχουν χάσει ωστόσο σε ποιότητα, οι ρωσικές δυνάμεις επιχειρούν να το αναπληρώσουν… ποσοτικά. Αν και ελαττωματικά, τα ρωσικά drones συνεχίζουν να δοκιμάζουν τις ουκρανικές αεράμυνες επειδή είναι… πάρα πολλά. Μόλις τον περασμένο μήνα, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατήγγειλε ότι η Μόσχα έχει εντείνει τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών, καθώς εκτόξευσε περισσότερα από 2.000 Geran-2 μόνο μέσα στον Οκτώβριο.

«Η υποβάθμιση της ποιότητας των ρωσικών όπλων δεν έχει σημαντικό αντίκτυπο, καθώς εκείνα φέρνουν αποτελέσματα λόγω μαζικότητας. Είναι τόσα πολλά τα ρωσικά drones που δεν μπορείς καν να σηκώσεις το κεφάλι σου», σχολιάζει ο απόστρατος Ουκρανός στρατιωτικός Ι. Ρομανένκο. «Η ποσότητα έχει τη δική της ποιότητα», σημειώνει από την πλευρά του ο Μαξ Μπέργκμαν, διευθυντής του προγράμματος Ευρώπης, Ρωσίας και Ευρασίας στην αμερικανική δεξαμενή σκέψης CSIS.

Ωστόσο, όπως αναφέρει η Washington Post, η Ρωσία συνεχίζει να προμηθεύεται κρίσιμα δυτικά εξαρτήματα μέσα από δίκτυα λαθρεμπόρων, μυστικών πρακτόρων, διεφθαρμένων κρατικών αξιωματούχων και εγκληματιών, τα οποία προσπαθούν, με τη σειρά τους, να εντοπίσουν, να ξεσκεπάσουν και να διαλύσουν οι υπηρεσίες πληροφοριών της Δύσης και της Ουκρανίας.

Ειρήσθω εν παρόδω πως τα οπλικά συστήματα της Ρωσίας που περιήλθαν στα χέρια των Ουκρανών εξετάστηκαν εξονυχιστικά, με στόχο να διαπιστωθεί η προέλευση όλων των εξαρτημάτων τους.

«Το Κρεμλίνο αντεπιτίθεται. Η Ρωσία έχει αναπτύξει τις δικές της υπηρεσίες πληροφοριών, μαζί με ομάδες λαθρεμπόρων, διεφθαρμένων γραφειοκρατών και συμμοριών εγκληματιών, με στόχο να βρει δημιουργικούς τρόπους που θα της επιτρέψουν να παρακάμψει τις κυρώσεις, λένε Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι. Επιπλέον, η Μόσχα στρέφεται στην Κίνα, στο Ιράν και στην Ινδία, αγοράζοντας από εκεί απομιμήσεις των δυτικών εξαρτημάτων που δεν μπορεί πια να αποκτήσει», σημειώνει η Washington Post.

Σύμφωνα με στοιχεία της ουκρανικής ΜΚΟ «Trap Aggressor», κινεζικές εταιρείες έστειλαν στη Ρωσία drones και εξαρτήματα για drone συνολικής αξίας 28 εκατομμυρίων δολαρίων την περίοδο από το καλοκαίρι του 2023 έως το καλοκαίρι του 2024.

Σύμφωνα με μερίδα αναλυτών, παρά την ομολογουμένως εντυπωσιακή και από πολλές απόψεις πρωτοφανή εκστρατεία επιβολής κυρώσεων κατά της Μόσχας τα τελευταία σχεδόν τρία χρόνια, οι ηγεσίες της Δύσης ακόμη δεν έχουν καταφέρει να πείσουν τους γείτονες και εμπορικούς εταίρους της Ρωσίας να υιοθετήσουν πλήρως αυτές τις κυρώσεις, με αποτέλεσμα έτσι να παρατηρούνται φαινόμενα εξαπάτησης.

Μόλις τον περασμένο Αύγουστο, υπενθυμίζεται ότι η Μόσχα προχώρησε σε μια ιστορική ανταλλαγή κρατουμένων με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τέσσερα ευρωπαϊκά κράτη. Μεταξύ των Ρώσων που κρατούνταν στις χώρες της Δύσης και απελευθερώθηκαν, βρισκόταν ωστόσο κι ένας 50χρονος ονόματι Βαντίμ Κονοστσένοκ, ο οποίος είχε συλληφθεί στην Εσθονία στα τέλη του 2022 και είχε εκδοθεί στις ΗΠΑ το 2023.

Σύμφωνα με όσα αναφέρουν Αμερικανοί αξιωματούχοι, ο Κονοστσένοκ έκανε λαθρεμπόριο ακολουθώντας τις εντολές των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών και συγκεκριμένα της FSB.Ο Βαντίμ Κονοστσένοκ

Ως Ρώσος υπήκοος, ο οποίος είχε όμως παράλληλα άδεια παραμονής και στην Εσθονία, ο Κονοστσένοκ μπορούσε να ταξιδεύει ελεύθερα μεταξύ Ρωσίας και Εσθονίας, αποθηκεύοντας εισαγόμενα αμερικανικά προϊόντα σε μια εσθονική αποθήκη και στη συνέχεια μεταφέροντάς τα πέρα από τα σύνορα. Οταν συνελήφθη από τις εσθονικές Αρχές στα τέλη του 2022, είχε στο αυτοκίνητό του δυτικής κατασκευής ημιαγωγούς, ηλεκτρονικά κυκλώματα, σφαίρες κ.ά.

Σύμφωνα με το σχετικό δυτικό κατηγορητήριο, ο 50χρονος που συνελήφθη στην Εσθονία ήταν μέλος ενός δικτύου ονόματι «Serniya» το οποίο είχε ως στόχο να αποκτά προηγμένης τεχνολογίας εξαρτήματα δυτικής κατασκευής (ηλεκτρονικά κ.ά.) που χρησιμοποιούνται σε οπλικά συστήματα αλλά και σε δοκιμές τέτοιων συστημάτων, και εν συνεχεία να τα στέλνει, προς εξέταση, στα ειδικά εργαστήρια της υπηρεσίας «Military Unit 35533» που λειτουργεί υπό τη σκέπη της ρωσικής FSB. Προκειμένου να φέρουν σε πέρας αυτήν την αποστολή, οι κατάσκοποι της Ρωσίας αξιοποιούσαν ως «βιτρίνα» μια ρωσική εταιρεία με την επωνυμία «Serniya Engineering» που είχε την έδρα της στη Μόσχα και που, όπως καταγγέλλεται πια, ήταν στην πραγματικότητα «ανάδοχος της FSB».

Ενδεικτικά, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ έχει μέχρι στιγμής βάλει στο στόχαστρο περισσότερα από 100 άτομα και εταιρείες στη Δύση που κατηγορούνται ότι έχουν υποστηρίξει τα τελευταία χρόνια την πολεμική προσπάθεια της Ρωσίας. Τον περασμένο Νοέμβριο, γερμανικό δικαστήριο επέβαλε ποινή φυλάκισης σχεδόν επτά ετών στον Γερμανορώσο Βάλντεμαρ Βάινριχ ο οποίος κατηγορείται ότι έστελνε δυτικής κατασκευής αισθητήρες κ.ά. σε ρωσικά αμυντικά εργοστάσια που παράγουν drones παρακολούθησης.

kathimerini.gr