ΙΣΛΑΜ-ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΗΜΕΙΩΣΑΤΕ ΕΝΑ

Ελευθεροτυπία

του Α.ΦΑΚΑΤΣΕΛΗ

Οι γροθιές μεταξύ βουλευτών που έπεσαν στην τουρκική Εθνοσυνέλευση την περασμένη Τετάρτη ήταν η εκφραστικότερη αναπαράσταση ενός άλλου γρονθοκοπήματος, που διεξάγεται πίσω από τις τηλεοπτικές κάμερες, στο πολιτικό παρασκήνιο της χώρας.

Ενα γρονθοκόπημα που δεν πυροδοτείται για λόγους τιμής -σαν το πρόσφατο για χάρη της μαντίλας της Εμινέ Ερντογάν και του «προφήτη» πρωθυπουργού και συζύγου της- αλλά για εθνικούς λόγους, όπως τέλος πάντων τους αντιλαμβάνεται η κάθε εμπλεκόμενη πλευρά. Είναι η χιλιοειπωμένη σύρραξη του ισχυρότατου πολιτικού Ισλάμ, με το ασθμαίνον κοσμικό παρακράτος που, ευρισκόμενο πλέον με την πλάτη στον τοίχο, γίνεται ολοένα και πιο σπασμωδικό. Κι αυτό επιβεβαιώνεται από τον καταιγισμό μιας σειράς πρωτόγνωρων εξελίξεων για την τουρκική πολιτική πραγματικότητα: για πρώτη φορά αντιστρέφονται οι όροι και είναι οι πολιτικοί που «εισβάλλουν» στους στρατώνες με αφορμή τις συνεχείς πολιτικές προκλήσεις των στρατιωτικών.

Επίθεση σε τρία μέτωπα

Πρόκειται για ένα πρωτοφανές blitzkrieg της ισλαμικής κυβέρνησης κατά των στρατηγών, που εκδηλώνεται σε τρία μέτωπα:

Το πρώτο είναι η κατάργηση του στρατιωτικού Πρωτόκολλου Συνεργασίας για την Ασφάλεια και τη Δημόσια Τάξη (EMASYA), που επιτρέπει την αστυνομική δράση του στρατού χωρίς κοινοβουλευτική εξουσιοδότηση.

Το δεύτερο είναι η εκ βάθρων τροποποίηση του στρατιωτικού Εγγράφου για την Πολιτική Εθνικής Ασφάλειας (MGSB), που ορίζει τους τρόπους εμπλοκής του στρατού σε αποστολές εσωτερικής εθνικής ασφάλειας και αντιμετώπισης του εσωτερικού εχθρού.

Το τρίτο είναι η αναθεώρηση του άρθρου 35 του Κώδικα Εσωτερικής Υπηρεσίας των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, που αναθέτει στους στρατηγούς τη διαφύλαξη «της πατρίδας και του συντάγματος».

Και τα τρία μέτωπα αποτελούσαν ταμπού για την τουρκική πολιτική, και παρέμεναν άκρως απόρρητα πεδία που κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι θα αγγίξει. Η πρόσφατη αποκάλυψη του σχεδιαζόμενου στρατιωτικού πραξικοπήματος της «Βαριοπούλας» και η συνεχιζόμενη, πολύκροτη δίκη της παρακρατικής «Εργκένεκον» έφεραν και εξακολουθούν να φέρνουν στο φως συγκλονιστικές αποκαλύψεις για τη συντονισμένη συνωμοτική δράση στρατιωτικών, δικαστικών, πολιτικών, υπερεθνικιστών και ποινικών εγκληματιών, αποδυναμώνοντας την αξιοπιστία και τους μηχανισμούς αυτοπροστασίας της στρατιωτικής ελίτ.

Με άλλα λόγια, «Βαριοπούλα» και «Εργκένεκον» άνοιξαν διόδους προσβολής του στρατιωτικού κατεστημένου, γεγονός που η ισλαμική κυβέρνηση σπεύδει να εκμεταλλευτεί.

Ετσι, το Εγγραφο για την Πολιτική Εθνικής Ασφάλειας, που ήταν γνωστό και ως «Μυστικό Σύνταγμα» και «Κόκκινη Βίβλος», αν και άκρως απόρρητο βρέθηκε στα χέρια ποινικών εγκληματιών της «Σάουνα», μιας συμμορίας εκβιαστών που φωτογράφιζαν σε ιδιωτικές στιγμές τούρκους πολιτικούς και στη συνέχεια τους αποσπούσαν χρήματα.

Η «Σάουνα» συνεργαζόταν με τους παρακρατικούς της «Εργκένεκον», οι οποίοι επίσης κατείχαν το «Μυστικό Σύνταγμα». Αυτό το πολυσέλιδο, απόρρητο στρατιωτικό κείμενο περιέγραφε διεξοδικά ποιοι είναι οι εσωτερικοί εχθροί του έθνους και όριζε λεπτομερώς πώς θα τους αντιμετωπίσει ο στρατός. Το ίδιο κείμενο, αλλά με άλλο εξώφυλλο, βρέθηκε και στα χέρια των συνωμοτών της «Βαριοπούλας», αποδεικνύοντας τη δαιδαλώδη διαπλοκή των συνιστωσών του τουρκικού παρακράτους.

Προϊόν πραξικοπήματος

Στις 28 Φεβρουαρίου η Τουρκία θα αντιμετωπίσει την πρόκληση μιας οδυνηρής επετείου: είναι η 13η επέτειος του πραξικοπήματος του 1997. Δυστυχώς, το Πρωτόκολλο Συνεργασίας για την Ασφάλεια και τη Δημόσια Τάξη, που εξακολουθεί να ισχύει, υπήρξε προϊόν εκείνου του πραξικοπήματος.

Μάλιστα την περασμένη εβδομάδα ανακοινώθηκε ότι στην Κωνσταντινούπολη υπάρχουν τρεις στρατιωτικές μονάδες αρμοδιότητας EMASYA σε ετοιμότητα για δράση. Και το χειρότερο; Ο διοικητής μίας εξ αυτών, ο υποστράτηγος Μπουλέντ Νταγκσαλί, του 23ου Μηχανοκίνητου Συντάγματος Σαμαντιρά, εμπλέκεται στην «Εργκένεκον».

«Η Τουρκία θα ξεφορτωθεί γρήγορα αυτό το μυστικό πρωτόκολλο», δήλωσε ο ισλαμιστής πρωθυπουργός από την Αγκυρα, τροφοδοτώντας εκτιμήσεις ότι η κατάργηση του EMASYA θα είναι άμεση, πριν από την επέτειο της 28ης Φεβρουαρίου.

Ανάλογη θα είναι και η τύχη του άρθρου 35 που διευκόλυνε πολύ τη νομιμοποίηση των στρατιωτικών πραξικοπημάτων του παρελθόντος (Μάιος 1960, Σεπτέμβριος 1980, Φεβρουάριος 1997) αναθέτοντας στο στρατό τη διαφύλαξη του συντάγματος. Ο Ερντογάν πιστεύει ότι αυτό το καθήκον πέφτει στις πλάτες του λαού και το «35» χρειάζεται διευκρινιστική αναθεώρηση. Για κάτι τέτοιο, όμως, απαιτείται και η συναινετική υπογραφή του αρχηγού του γενικού επιτελείου στρατηγού Ιλκέρ Μπασμπούγκ.

Μια υπογραφή με ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς συμπίπτει με την «κεραυνοβόλο επίθεση» του Ερντογάν κατά των στρατηγών.