ΑΣΠΟΝΔΟΙ ΦΙΛΟΙ

Έθνος

Πράγματι, είναι γεγονός πως «ακόμη και οι στενότεροι σύμμαχοι μερικές φορές διαφωνούν», όπως έγραψε σε άρθρο του στους «Times» της Νέας Υόρκης ο Ισραηλινός πρεσβευτής στην Ουάσιγκτον, Μάικλ Ορεν. Οταν, ωστόσο, η διαφωνία εκτρέπει τις σχέσεις δύο δυνάμεων (ΗΠΑ-Ισραήλ) σε «ιστορικό χαμηλό» 35ετίας (σύμφωνα με προηγούμενη δήλωση επίσης του Ορεν), τότε προφανώς δεν πρόκειται για απλώς άλλη μια διχογνωμία, αλλά για διπλωματική κρίση «ιστορικών διαστάσεων» που μάλλον «μαγειρευόταν» καιρό.

Το ποτήρι ξεχείλισε πριν από περίπου δύο εβδομάδες, όταν οι Ισραηλινοί «υποδέχτηκαν» τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν (και τα σχέδια που αυτός κόμιζε για επανέναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών στην περιοχή)... εγκρίνοντας την οικοδόμηση 1.600 νέων εβραϊκών κατοικιών στο βορειοανατολικό τμήμα της Ιερουσαλήμ.

Η αντίδραση της αμερικανικής πλευράς στην εν λόγω κίνηση υπήρξε άμεση και σκληρή (σχεδόν πρωτοφανής για τα δεδομένα των αμερικανο-ισραηλινών σχέσεων). Για «προσβολή» έκανε λόγο η ΥΠΕΞ Χίλαρι Κλίντον, για «ταπείνωση» ο ανώτατος σύμβουλος του Ομπάμα, Ντέιβιντ Αξελροντ, και για «υπονόμευση της εμπιστοσύνης των Παλαιστινίων» ο ίδιος ο Μπάιντεν (ο οποίος φημίζεται για τα φιλο-εβραϊκά του αισθήματα).

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου δοκίμασε να μαζέψει τα σπασμένα μιλώντας για ένα «θλιβερό γεγονός» το οποίο ήρθε σε μια «λάθος στιγμή». Οσο για ένα ενδεχόμενο πάγωμα των εποικισμών, ούτε λόγος από τη μεριά του.

Τακτικές εκφοβισμού

Με όλα αυτά, δημιουργήθηκε μια πληγή στις σχέσεις των δύο συμμάχων, η οποία παραμένει ανοικτή. Πάντως, «το να αποδώσει κανείς την τρέχουσα κρίση αποκλειστικά στο εν λόγω συμβάν είναι κοντόφθαλμο», όπως σημειώνει χαρακτηριστική η ισραηλινή εφημερίδα «Haaretz».

Τρία είναι τα βασικά αγκάθια στις σχέσεις των δύο χωρών (αγκάθια τα οποία οι Ομπάμα και Νετανιάχου φροντίζουν να... ακονίζουν): η λύση των δύο κρατών, οι ισραηλινοί εποικισμοί και η αμερικανική στάση απέναντι στο Ιράν (καθώς και στη Συρία). Πιστός στις προεκλογικές του εξαγγελίες, ο Ομπάμα διατηρεί τη λύση των δύο κρατών στον πυρήνα του αμερικανικού ειρηνευτικού σχεδίου, κάτι το οποίο ο Νετανιάχου αρνείται να προσυπογράψει (δεν διαπραγματεύεται εδαφικά ζητήματα με τους Παλαιστινίους).

Αναφορικά με τους εποικισμούς, αυτοί συνεχίζονται κανονικά (πρόκειται να αρχίσουν εκ νέου το καλοκαίρι στη Δυτική Οχθη, ενώ ο Ισραηλινός πρωθυπουργός χαρακτήρισε «λάθος» την απόσυρση των Ισραηλινών εποίκων από τη Λωρίδα της Γάζας το 2005), παρά τις επανειλημμένες αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας. Αντιδρώντας στις πρακτικές του Τελ Αβίβ, ο στρατηγός των ΗΠΑ Ντέιβιντ Πετρέους δήλωσε πως η εποικιστική στρατηγική του Ισραήλ ρίχνει λάδι στη φωτιά της τρομοκρατίας θέτοντας σε μεγαλύτερο κίνδυνο την ασφάλεια των Αμερικανών στρατιωτών σε Ιράκ και Αφγανιστάν.

Το Τελ Αβίβ από τη μεριά του έχει κι αυτό παράπονα, καθώς δεν βλέπει με καλό μάτι τη διπλωματική διάθεση με την οποία η κυβέρνηση Ομπάμα προσεγγίζει το Ιράν (καταγγέλλει πως η εν λόγω τακτική επιτρέπει στην Τεχεράνη να κερδίσει χρόνο για πυρηνικούς ελιγμούς) και τη Συρία. Κάποια από τα παραπάνω προβλήματα ωστόσο (η λύση των δύο κρατών και οι εποικισμοί) δεν είναι νέα.

Αντιθέτως, «παίζουν» χρόνια τώρα, γεγονός το οποίο εγείρει ερωτηματικά γύρω από τη σκληρότητα της σημερινής αμερικανικής στάσης. Πάντως, το διπλωματικό πόκερ θα συνεχιστεί, με τον Αμερικανό απεσταλμένο στη Μέση Ανατολή Τζορτζ Μίτσελ να επισκέπτεται το Σαββατοκύριακο το Ισραήλ και τον Νετανιάχου να καταφθάνει στις ΗΠΑ μέσα στην εβδομάδα.

ΑΝΑΛΥΤΕΣ

Βρήκαν «πάτημα» οι ΗΠΑ

Μερίδα αναλυτών («Time», «Haaretz», «Daily Telegraph» κ.ά.) υποστηρίζει πως η ανακοίνωση των νέων εβραϊκών εποικισμών έδωσε «πάτημα» στις ΗΠΑ ώστε να εντείνουν τις πιέσεις τους στο Ισραήλ και να απαιτήσουν παραχωρήσεις εκ μέρους του στο θέμα της ειρήνης (στον «χορό» μπήκε την Παρασκευή και το Κουαρτέτο για τη Μέση Ανατολή ζητώντας τον τερματισμό του εποικισμού).

Εγκλωβισμένος εντός ενός εύθραυστου κυβερνητικού συνασπισμού (με εταίρους όπως ο ακροδεξιός Αβιγκντόρ Λίμπερμαν και ο υπερορθόδοξος Ελί Γισάι), ο Νετανιάχου δεν έχει περιθώρια... παραχωρήσεων. Και ο Ομπάμα, ωστόσο, ρισκάρει με τη στάση του να χάσει την υποστήριξη του εβραϊκού λόμπι AIPAC, σε μια κρίσιμη χρονιά με πολλά ανοιχτά μέτωπα για τον ίδιο.