ΣΦΑΓΗ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ

Ελευθεροτυπία

του Ν.ΖΗΡΓΑΝΟΥ

Πολλοί έσπευσαν να χαρακτηρίσουν την πρόσφατη σφαγή των 500 χριστιανών στο κρατίδιο Πλατό της Νιγηρίας από ένοπλους μουσουλμάνους ως «πόλεμο των πολιτισμών» και διαμάχη με θρησκευτικά αίτια.

Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι μάλλον πιο σύνθετη.

Στην Κεντρική Νιγηρία συναντώνται οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων, όμως στη χώρα αυτή, όπου συνυπάρχουν σε ομοσπονδία 36 αυτόνομα κρατίδια και 250 διαφορετικές εθνικές και θρησκευτικές ομάδες, οι συμμαχίες και τα συμφέροντα της κάθε μιας αποτελούν διακριτές περιπτώσεις που δεν ενσωματώνονται σε έναν κανόνα, ούτε και υπακούουν στις θεωρίες του Χάντιγκτον.

Η διαμάχη χριστιανών - μουσουλμάνων έχει τις ρίζες της στην αποικιοκρατία, με τον πληθυσμό χωρισμένο στα δύο (50,5% μουσουλμάνοι, 48,5% χριστιανοί) και τη βαριά κληρονομιά του εμφύλιου πολέμου στη Μπιάφρα, στα τέλη του '60, που χαρακτηρίστηκε και πάλι τότε «θρησκευτική διαμάχη».

Και ναι, πράγματι, οι στασιαστές της Μπιάφρα που ανακήρυξαν ανεξάρτητο κράτος και αποσχίσθηκαν προσωρινά από τη Νιγηρία ήταν μεν χριστιανοί με αντίπαλους μουσουλμάνους, αλλά το υπόβαθρο της σύγκρουσης ήταν εθνοτικό, φυλετικό, καθώς οι αντάρτες της Μπιάφρα ανήκαν στη φυλή Λ'γκμπο, που κυριαρχεί στη Νοτιοανατολική Νιγηρία και ακολουθεί σχεδόν στο σύνολό της την Καθολική Εκκλησία.

Αντίποινα

Στις σφαγές της περασμένης εβδομάδας, όταν ορδές μουσουλμάνων δολοφόνησαν πάνω από 500 χριστιανούς, κυρίως γυναικόπαιδα, στη Κεντρική Νιγηρία, οι επιθέσεις έγιναν ως αντίποινα της επίθεσης που πραγματοποίησαν τον Ιανουάριο ομάδων χριστιανών κατά μουσουλμανικών χωριών, επίθεση που κόστισε τη ζωή σε 350 μουσουλμάνους αμάχους. Στην επαρχία Πλατό οι γηγενείς Ταρόκ και οι Μπερόμ που είναι χριστιανοί και ασχολούνται με τη γεωργία θεωρούν εισβολείς τους νομάδες Φουλάνι, που είναι κτηνοτρόφοι και μουσουλμάνοι.

Οι δύο φυλές συγκρούονται κυρίως για τα βοσκοτόπια και το ζωτικό χώρο που θα επιτρέψει στα μέλη της φυλής να επιβιώσουν, παρά για θρησκευτικούς λόγους, που μάλλον είναι το προκάλυμμα της σύγκρουσης. Η περιοχή δέχεται την πίεση των νομάδων, την έλλειψη γης και πόρων, αλλά και την πολιτική των διακρίσεων που επιβάλλουν οι πλέον εύποροι Ταρόκ απέναντι στους πληβείους Φουλάνι.

Την κατάσταση περιέπλεξε και η κατηγορία που εξαπέλυσαν κυβερνητικά στελέχη πως στις «ομάδες θανάτου» που έδρασαν κατά των χριστιανικών χωριών υπήρχαν και μισθοφόροι από τις γειτονικές χώρες, το Νίγηρα και το Τσαντ. Ομως, η φυλή των Φουλάνι είναι παρούσα και στο Νίγηρα και στο Τσαντ και οι νομάδες αυτοί διατηρούν ισχυρούς δεσμούς που υπερβαίνουν τα αποικιοκρατικά σύνορα.

Γίγαντας με κοιτάσματα

Ωστόσο, οι πρόσφατες ταραχές στο Πλατό επαναφέρουν το θέμα της αστάθειας στη Νιγηρία, τη μεγάλη αυτή αφρικανική χώρα των 155 εκατ. κατοίκων, το γίγαντα που διαθέτει και τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου της μαύρης Αφρικής.

Η Νιγηρία διέρχεται πολιτική κρίση, με τον πρόεδρο Ουμάρου Γιαραντούα να ασθενεί βαριά, ενώ πλησιάζουν οι εκλογές του 2011. Η ασθένεια του προέδρου και η πολιτική κρίση σε συνδυασμό με την αδυναμία του στρατού να εγγυηθεί την ασφάλεια όλων των πολιτών οδηγεί σε φόβο πολλών πως μια αναζωπύρωση των δήθεν θρησκευτικών και στην ουσία φυλετικών συγκρούσεων θα μπορούσε να δοκιμάσει ακόμη και την ενότητα της χώρας.