ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ

Ελευθεροτυπία

Το ίδιο απόγευμα που ανακοινώθηκε η συμφωνία για τη συγχώνευση της Olympic Air με την Aegean ο κ. Βγενόπουλος έκανε αρχηγική πολιτική εμφάνιση στο κανάλι Alter, με μια προσωπική συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου.

Ο δημοσιογράφος δεν εφείσθη επαίνων για τον «μη ξύλινο λόγο» του επιχειρηματία, ενώ εκείνος από τη μεριά του βρήκε την ευκαιρία να κατηγορήσει συλλήβδην τους πολιτικούς: «την κρίση πρέπει να την πληρώσουν αυτοί που τη δημιούργησαν, οι πολιτικοί». Αντίθετα από ό,τι θα περίμενε κανείς, η είδηση της μέρας απασχόλησε τη συζήτηση μόνο προς το τέλος της, αλλά ο πρόεδρος της MIG (Marfin Investment Group) πρόλαβε να ισχυριστεί ότι δεν τίθεται θέμα ιδιωτικού μονοπωλίου στις ελληνικές αερομεταφορές με τη συγχώνευση των δύο εταιρειών που θα καλύπτουν πλέον το 90% του κλάδου: «Τα μονοπώλια και τα καρτέλ», υποστήριξε ο κ. Βγενόπουλος, «δημιουργούνται όταν υπάρχουν δύο ή τρεις ή τέσσερις εταιρείες που φαινομενικά είναι ανεξάρτητες και κάνουν μια συμφωνία καρτέλ κάτω από το τραπέζι, ανεβάζουν τις τιμές των προϊόντων τους και κανείς δεν μπορεί να τους πει τίποτε».

Αντίθετα, με τη συγχώνευση των δύο και την ουσιαστική απουσία ανταγωνιστή, δημιουργείται η δεσπόζουσα θέση: «Οταν δύο εταιρείες όπως η Aegean και εμείς συγχωνευόμαστε δημιουργούμε την περιβόητη δεσπόζουσα θέση. Προφανώς έχουμε μια δεσπόζουσα θέση μέσα στην ελληνική αγορά.

Δεσπόζουσα θέση όμως σημαίνει ότι μπαίνεις άμεσα κάτω από το μικροσκόπιο των εποπτικών αρχών, της Επιτροπής Ανταγωνισμού, αλλά κυρίως της κοινωνίας». Αν περιμένουμε από αυτό το «μικροσκόπιο της κοινωνίας» να ελέγξει το νέο εταιρικό σχήμα μάλλον θα απογοητευθούμε. Απόδειξη η ίδια η εν λόγω εκπομπή. Αλλά δεν ήταν μόνο το Alter, το οποίο στο κάτω κάτω της γραφής έχει και επιχειρηματικές σχέσεις με τη MIG. Το μεγαλύτερο μέρος του Τύπου και των καναλιών υποδέχτηκε χωρίς κριτικά σχόλια την είδηση, ενώ όσοι επικρότησαν την επιχειρηματική κίνηση δεν δίστασαν να προαναγγείλουν τον «περιορισμό του αριθμού των απασχολούμενων στην ενιαία εταιρεία» (Γιώργος Κύρτσος, City Press, 23/2/ 2010).

Λες και πρόκειται για άλλη χώρα. Δεν έχει περάσει ούτε ένας χρόνος από τη μέρα που στην ελληνική Βουλή συζητιόταν το σχέδιο νόμου του τότε υπουργού Μεταφορών Κωστή Χα-τζηδάκη για την κύρωση της σύμβασης μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και της MIG για τη δημιουργία της Oly-mpic Air (8/4/ 2009). Τα επιχειρήματα που ακούστηκαν τότε από τους υποστηρικτές της σύμβασης ήταν ακριβώς τα αντίθετα: ότι έτσι «ενισχύεται ο ανταγωνισμός», ότι «κερδισμένος θα είναι ο καταναλωτής», ότι «η Ε.Ε. απαγορεύει τα μονοπώλια στον κλάδο» κ.λπ.

Βέβαια και σ' εκείνη τη συνεδρίαση δεν είχαν λείψει τα καλά λόγια για τον κ. Βγενόπουλο από τις δυο μεγάλες πολιτικές παρατάξεις.

Μάλιστα, απευθυνόμενος στον Χρήστο Παπουτσή, ο τότε υφυπουργός Μεταφορών της κυβέρνησης Καραμανλή, ο Μιχαήλ Μπεκίρης είχε επισημάνει αυτή την απρόσμενη σύμπλευση των δύο κομμάτων: «Και εσείς ο ίδιος και οι ομιλητές του ΠΑΣΟΚ είπατε για τον κ. Βγενόπουλο τα καλύτερα λόγια και δικαίως τα λέτε προφανώς».

Είχε προηγηθεί η συνάντηση Βγενόπουλου-Παπανδρέου στις 13 Φεβρουαρίου 2009, όταν είχε εκδηλωθεί η πρόθεση του επιχειρηματία να αναλάβει την Ολυμπιακή. Στη συνάντηση είχε δηλώσει ο κ. Παπανδρέου την προτίμησή του για «μικτή εταιρεία» και ο κ. Βγενόπουλος σε μια κίνηση αβροφροσύνης είχε απαντήσει ότι δέχεται: «αν γίνετε κυβέρνηση, που μάλλον θα γίνετε, συμφωνώ». Η εποχή που ο πρόεδρος της MIG απαντούσε με αγωγές στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ είχε παρέλθει οριστικά.

Αλλά το πρόβλημα δεν είναι ένας επιχειρηματίας και τα τόσο αγνά αισθήματα που προκαλεί σε μεγάλη μερίδα του πολιτικού κόσμου, σε σημείο που ο ΛΑΟΣ (διά του Ιωάννη Κουριαννίδη) έχει φτάσει να προτείνει την ανακήρυξή του σε επίτιμο δημότη Θεσσαλονίκης «λόγω της σημαντικότατης κοινωνικής και εθνικής συνεισφοράς του». Το πρόβλημα είναι ότι στην ίδια περσινή συζήτηση στη Βουλή είχε διαφανεί η σημερινή εξέλιξη και είχαν προδιαγραφεί όσα σήμερα αποδίδονται στην οικονομική κρίση.

Αμυνόμενος για όσα του είχαν μέχρι τότε καταλογιστεί, ότι δηλαδή με τις καταγγελίες κατά της κρατικής επιδότησης της Ολυμπιακής, την περίοδο που ήταν ευρωβουλευτής, εξυπηρέτησε τα συμφέροντα της Aegean, ο κ. Χατζηδάκης κράδαινε με θριαμβευτικό ύφος τη σύμβαση με τη MIG ως απόλυτη απάντηση: «Τα πράγματα όμως, κύριοι συνάδελφοι, γύρισαν με τρόπο περίεργο για εσάς. Καμιά φορά χαμογελάει η τύχη. Καμιά φορά, όποιος έχει δίκιο το βρίσκει, μέσα και από συμπτώσεις. Ηρθαν τα πράγματα έτσι, που έκανε προσφορά η MIG, στη συνέχεια έκανε προσφορά και η Aegean, και ο διαγωνισμός, η διαδικασία, κατέληξε προς την κατεύθυνση της MIG και τότε κατέρρευσαν σαν χάρτινος πύργος όλα τα έωλα επιχειρήματα και όλη η απαράδεκτη και προσβλητική πολλές φορές επιχειρηματολογία -προσβλητική για εμένα- του ΠΑΣΟΚ που προσπαθούσε τόσον καιρό να παρουσιάσει τόσο τον αρμόδιο υπουργό όσο και την κυβέρνηση ολόκληρη ως όργανο των ανταγωνιστών της Ολυμπιακής».

Στην ίδια συνεδρίαση ο κ. Χατζηδάκης είχε θυμίσει παλιότερη κριτική του κ. Πάγκαλου, η οποία φαίνεται σήμερα εξαιρετικά προφητική: «Είναι απίθανο να βρεθεί επενδυτής για την Ολυμπιακή, έτσι όπως την καταντήσατε. Αυτό που κατά πάσα πιθανότητα θα συμβεί θα είναι να δημιουργηθεί στη χώρα νέο μονοπώλιο, ιδιωτικό αυτή τη φορά».

Τι έγινε στην πραγματικότητα; Το αποκαλύπτει στην ομιλία του κάτω από τις γραμμές ο κ. Παπουτσής. Με ρητορική ερώτηση προς τον κ. Χατζηδάκη, αναφέρει τις πληροφορίες του Τύπου για προηγούμενη συνεννόηση του υπουργού με τον κ. Βγενόπουλο: «Μπορείτε να μας επιβεβαιώσετε ή να μας διαψεύσετε αυτό που αναγράφεται στις εφημερίδες ότι με τον κ. Βγενόπουλο είχατε ήδη ξεκινήσει τις συζητήσεις πολύ πριν ξεκινήσει ο διεθνής διαγωνισμός, δηλαδή από το καλοκαίρι; Είναι αλήθεια ή όχι; Επιβεβαιώστε το ή διαψεύστε το. Καλό είναι να γνωρίζουμε».

Και βέβαια ο υπουργός δεν απάντησε. Οπως δεν ακούστηκε τίποτα και για την παρατήρηση του κ. Παπουτσή ότι παρόμοιες συνεννοήσεις Βγενόπουλου-Αλογοσκούφη είχαν προηγηθεί της πώλησης του ΟΤΕ.

Οι σημερινές εξελίξεις φωτίζουν με διαφορετικό τρόπο αυτές τις συνεννοήσεις κυβέρνησης και επιχειρηματιών. Και οπωσδήποτε η μεσολάβηση της MIG προτού καταλήξει ο ΟΤΕ στην Deutsche Telekom θυμίζει έντονα τη δεκάμηνη παρένθεση της MIG στην Olympic Air, προτού απορροφηθεί αυτή στην Aegean.

Αλλά απέναντι σ' αυτή τη φανερή μεθόδευση από την κυβερνητική πλευρά, το ΠΑΣΟΚ είχε από τότε σηκώσει τα χέρια του, δεσμευόμενο ότι δεν πρόκειται να αντιδράσει σε καμιά μελλοντική επιχειρηματική εξέλιξη -όπως η πρόσφατη συγχώνευση- καλυπτόμενο από τους όρους της σύμβασης.

Προβλέποντας ακόμα και το χρόνο αυτής της εξέλιξης, ο κ. Παπουτσής είχε αναρωτηθεί: «Μπορείτε να μας πείτε, ποιος θα είναι ο ρόλος, ο λόγος, η θέση, η στάση της κυβέρνησης και του κράτους ένα χρόνο μετά, όταν και αν επιχειρηθεί η μεταπώληση της εταιρείας; Θα έχετε τη δυνατότητα να πείτε έστω και μια κουβέντα σύμφωνα με τη σύμβαση την οποία φέρετε για να κυρώσει η Βουλή; Οχι βεβαίως. Καμιά απολύτως δυνατότητα δεν έχει το ελληνικό δημόσιο».

Η απουσία κριτικού δημόσιου λόγου για τον τρόπο που μεθοδεύτηκε η συγχώνευση των δύο αεροπορικών εταιρειών (με εξαίρεση και πάλι την κριτική της Αριστεράς) έρχεται να επισφραγίσει την κοινή πρακτική των δύο κομμάτων που κυβερνούν εναλλάξ τις τελευταίες δεκαετίες.

Γιατί το ζήτημα δεν είναι η στάση του διαχειριστή των κεφαλαίων της MIG ή και όποιου κεφαλαιούχου. Οπως λέει χαρακτηριστικά στην ίδια συνέντευξη ο κ. Βγενόπουλος, στον επιχειρηματικό κόσμο δεν υπάρχουν «χασοσκόποι», ενώ υπάρχουν «κερδοσκόποι».

Το ζήτημα είναι ότι το επιβαρημένο και δυσφημισμένο κρατικό μονοπώλιο της Ολυμπιακής μεταβλήθηκε σε ένα κερδοφόρο ιδιωτικό μονοπώλιο, μέσα από μια σειρά μεθοδεύσεων, τις οποίες πλήρωσε και πάλι το ελληνικό δημόσιο, προκειμένου να επιτευχθεί η πάση θυσία επιδιωκόμενη ιδιωτικοποίηση. *