ΣΟΚ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ-ΟΛΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΟ

Ελευθεροτυπία

Πλήρης ανατροπή επήλθε στην περιουσιακή πτυχή του Κυπριακού ύστερα από απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) να παραπέμψει τις χιλιάδες ελληνοκυπριακές προσφυγές που εκκρεμούν ενώπιόν του στην Επιτροπή Ακίνητων Περιουσιών των κατεχομένων.

Η απόφαση που εκδόθηκε την Παρασκευή είναι πιλοτική, δηλαδή δεν επιδέχεται έφεση. Με αυτήν δεν γίνονται αποδεκτές και διαγράφονται οχτώ ελληνοκυπριακές προσφυγές για περιουσίες στην κατεχόμενη Κύπρο και υποδεικνύεται η Επιτροπή Περιουσιών ως αποτελεσματικό εσωτερικό ένδικο μέσο.

Η απόφαση προκάλεσε σοκ στην ελληνοκυπριακή πλευρά διότι ακυρώνει όλα τα κεκτημένα που απέκτησε η Κύπρος από το ΕΔΔΑ από την υπόθεση Τιτίνας Λοϊζίδου μέχρι τη διακρατική προσφυγή κατά της Τουρκίας και την υπόθεση Οραμς. Η απόφαση της ολομέλειας του ΕΔΔΑ τείνει να νομιμοποιήσει, εξ ονόματος των ανθρώπινων δικαιωμάτων, τα τετελεσμένα της εισβολής.

Το ΕΔΔΑ στην απόφασή του εισάγει αρκετές πολιτικές και νομικές καινοτομίες που αγγίζουν τον πυρήνα του κυπριακού προβλήματος:

Το δικαστήριο, επικαλούμενο τον παράγοντα χρόνος, αναγνωρίζει δικαιώματα στους σημερινούς χρήστες των περιουσιών, ανεξαρτήτως του αν είναι Τουρκοκύπριοι ή έποικοι από την Τουρκία.

Το δικαστήριο σημειώνει πως αρκετοί Ελληνοκύπριοι που διεκδικούν τις περιουσίες τους ίσως να μην τις έχουν δει και δεν τις έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ, οπότε εγείρεται θέμα κατά πόσο τα δικαιώματα για απόλαυση ενός τίτλου ιδιοκτησίας ανταποκρίνονται ρεαλιστικά στην πράξη. «Η κατοχή του τίτλου έπειτα από τόσα χρόνια έχει απολέσει την ισχύ της από άποψη πρακτικού αποτελέσματος» τονίζεται.

Το δικαστήριο αναγνωρίζει μεν τον κάτοχο τίτλου ως νόμιμο ιδιοκτήτη, αλλά θεωρεί ανεδαφικό το ότι μπορεί να υποχρεώσει την Τουρκία να επιστρέψει περιουσίες, «ακόμα κι αυτές που χαρακτηρίζονται ως ευαίσθητες στρατιωτικές ζώνες». Αναφέρει ότι η περιουσία είναι υλικό αγαθό και η αποζημίωσή της, αν είναι ικανοποιητική, αποτελεί αποτελεσματική θεραπεία. Κι αν θα πρέπει μια περιουσία να επιστραφεί ή να αποζημιωθεί, αυτό θα πρέπει να αποφασιστεί από την ίδια την Τουρκία.

Σε ό,τι αφορά τους σημερινούς χρήστες το δικαστήριο αναφέρει ότι η θεραπεία παλιών παραβιάσεων δεν πρέπει να οδηγεί σε νέες παραβιάσεις και λάθη. Δεν μπορεί το δικαστήριο «να επιβάλει μία άνευ όρων υποχρέωση σε μια κυβέρνηση να ξεκινήσει τη βίαιη εκδίωξη και τη μετεγκατάσταση ενός μεγάλου αριθμού ανδρών, γυναικών και παιδιών, έστω κι αν ο σκοπός είναι να αποκαταστήσει τα δικαιώματα θυμάτων παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων» αναφέρεται στην απόφαση.

Καλεί τους πρόσφυγες να προσφύγουν στην Επιτροπή Περιουσιών, αν δεν ικανοποιηθούν να κάνουν προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο των κατεχομένων και μόνο αν δεν ικανοποιηθούν με το ύψος της αποζημίωσης που θα τους προταθεί, να προσφύγουν στο ΕΔΔΑ. Η άλλη επιλογή που έχουν, σύμφωνα με την απόφαση, είναι «να επιλέξουν να περιμένουν τη λύση του προβλήματος».

Η απόφαση ήρθε τις παραμονές της συζήτησης του περιουσιακού στις συνομιλίες και υπονομεύει καίρια τη θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς, η οποία με όχημα τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ ζητούσε όπως ο κάτοχος του νόμιμου τίτλου ιδιοκτησίας έχει τον πρώτο λόγο για το μέλλον μιας περιουσίας, ενώ η τουρκοκυπριακή ο σημερινός χρήστης.