tvxs.gr
Στις 25 Απριλίου του 1974 έγινε πραξικόπημα με στόχο την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Πορτογαλία, το οποίο οργανώθηκε από το Κίνημα των Ενόπλων Δυνάμεων (Movimento das Forcas Armadas) και ονομάστηκε «Επανάσταση των Γαρυφάλλων» (Revolucao dos Cravos) λόγω του ότι πολλοί κυβερνητικοί στρατιώτες με την προτροπή των εξεγερμένων πολιτών, είχαν τοποθετήσει στις κάννες των όπλων τους γαρύφαλλα.
Το στρατιωτικό κίνημα των αριστερών αξιωματικών επανέφερε τη δημοκρατία στη μετά από σχεδόν μισό αιώνα. Το φασιστικό καθεστώς που μάστιζε τη χώρα ήταν το πιο μακρόχρονο στην ιστορία. Η σχέση της Πορτογαλίας με τη δημοκρατία πριν από την επανάσταση του 1974 δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ιδιαίτερα «επιτυχής». Η πρώτη δημοκρατία της διάρκεσε μόνο δέκα έξι χρόνια, από το 1910 ως το 1926.
Τα χρόνια της δημοκρατίας επικρατούσε η διαφθορά και η οικονομική κακοδιαχείριση από τα κοινοβουλευτικά όργανα. Όταν έγινε το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1926 λίγοι ήταν αυτοί που θρήνησαν για την κατάλυση της δημοκρατίας. Οι δικτάτορες υποσχέθηκαν να επαναφέρουν τη διαφάνεια και τις αρχές στη χώρα της Ιβηρικής.
Το στρατιωτικό καθεστώς κατάργησε τα πολιτικά κόμματα, έλαβε μέτρα ενάντια στις μικρές αλλά «ισχυρές» μαρξιστικές ομάδες, και απομάκρυνε τα δημοκρατικά όργανα. Το 1928, ο καθηγητής António de Oliveira Salazar του πανεπιστημίου της Κοΐμπρα, κλήθηκε να αναλάβει Υπουργός Οικονομικών. Το 1932 έγινε πρωθυπουργός και δημιούργησε το καθεστώς που ονομάστηκε «Νέο Κράτος» (Estado Novo).
Υπό τον Salazar (1932-68), η Πορτογαλία έγινε, τουλάχιστον τυπικά, «σωματειακό κράτος». Το νέο σύνταγμα του 1933 ενσωμάτωσε τη «σωματειακή θεωρία», κάτω από την οποία η κυβέρνηση εφάρμοσε την ιδιωτική οικονομία έτσι ώστε να αποτραπεί η κεφαλαιοκρατία. Όλες οι εργατικές ομάδες πλέον αντιπροσωπεύονταν από τις οργανώσεις τους.
Στην πραγματικότητα όμως ο Salazar, οργάνωσε και εφάρμοσε μια αυταρχική δικτατορία με πολλά φασιστικά στοιχεία την οποία διατηρούσε με τη βοήθεια μιας άκρως «αποδοτικής» μυστικής αστυνομίας, η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια «δεύτερη Γκεστάπο». Οι αντίπαλοι του καθεστώτος φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν και πολλές φορές σκοτώθηκαν ενώ εισήχθη η λογοκρισία.
Η Πορτογαλία ζούσε κάτω από αυτό το κατασταλτικό καθεστώς για αρκετές δεκαετίες. Η οικονομία βελτιώθηκε ελαφρώς τη δεκαετία του '50, όταν εφάρμοσε ο Salazar το πρώτο από τα δύο πενταετή οικονομικά σχέδια, το οποίο βελτίωσε και το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων.
Τη δεκαετία του 1960 όμως η κατάσταση άλλαξε άρδην. Ομάδες ανταρτών στις αφρικανικές αποικίες Αγκόλα, Μοζαμβίκη και Γουινέα ξεσηκώθηκαν για να απελευθερωθούν από «την τελευταία αποικιακή αυτοκρατορία». Η Πορτογαλία προσπάθησε να καταπνίξει τα κινήματα για περισσότερο από μια δεκαετία όμως αποδείχτηκε αδύνατο για μια μικρή, φτωχή χώρα από την άποψη της εργασίας και των οικονομικών πόρων.
Συγχρόνως, οι κοινωνικές αλλαγές που επήλθαν από την αστικοποίηση, την αποδημία, την αύξηση της εργατικής τάξης και την εμφάνιση μιας αρκετά μεγάλης μεσαίας τάξης άσκησαν νέες πιέσεις στο πολιτικό σύστημα για να φιλελευθεροποιεί. Αντ' αυτού, ο Salazar αύξησε την καταστολή και το καθεστώς έγινε πιο άκαμπτο και αποστεωμένο.
Το 1968, το Συμβούλιο του κράτους, ένα υψηλού επιπέδου συμβουλευτικό όργανο που δημιουργήθηκε από το σύνταγμα του 1933, επέλεξε το Marcello Caetano να διαδεχθεί τον Salazar, ο οποίος υποσχέθηκε αλλαγές όμως ήταν πλέον εμφανές πως μόνο μια επανάσταση θα μπορούσε να επιφέρει ουσιαστικές αλλαγές στην Πορτογαλία.
Στις 25 Απριλίου του 1974 στις 12:20 μ.μ. δόθηκε το σύνθημα από το ραδιόφωνο στα μέλη του Κινήματος να καταλάβουν στρατηγικά σημεία εξουσίας στη χώρα και χιλιάδες πολίτες βγήκαν στους δρόμους και αναμείχθηκαν με τους στρατιώτες των επαναστατών, βάζοντας γαρύφαλλα στις κάννες των όπλων τους. Έξι ώρες μετά το καθεστώς είχε καταρρεύσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου