ΤΟ ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ "ΘΕΡΙΖΕΙ" ΑΚΟΜΑ

Ελευθεροτυπία

του Φ.ΚΑΪΤΑΤΖΗ

Ξεπερνούν τους 150.000 τόνους τα τοξικά απόβλητα από την έως τώρα λειτουργία των πυρηνικών εργοστασίων που έχουν συσσωρευτεί ανά τον κόσμο, εκ των οποίων μόλις το 1/3 έχει υποβληθεί σε επεξεργασία και ειδικούς όρους φύλαξης, 24 χρόνια μετά τον όλεθρο του Τσερνομπίλ.

Θλιβερή επέτειος σήμερα, που την πληρώνουμε ακόμα, αφού από την πυρηνική καταστροφή του Τσερνομπίλ στην Ουκρανία εκλύθηκαν 6,7 εκατομμύρια τόνοι ραδιενεργών υλικών, που διαχύθηκαν σε όλη την Ευρώπη, χωρίς να έχει εκτιμηθεί ο αριθμός των ατόμων που αποβιώνουν ή πρόκειται να αποβιώσουν από το ραδιενεργό νέφος. Ορισμένες (συντηρητικές) εκτιμήσεις μιλάνε για επιπλέον 60.000 θύματα, εκτός δηλαδή εκείνων που πέθαναν αμέσως ή λίγο μετά.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι δηλώνουν την αντίθεσή τους στην πυρηνική ενέργεια (και για παραγωγή ηλεκτρισμού δηλαδή), θεωρώντας την πάντα επικίνδυνη, ακριβή, αλλά και ανεπιθύμητη.

«Η διαχείριση των αποβλήτων είναι το μεγαλύτερο έως τώρα άλυτο πρόβλημα της πυρηνικής ενέργειας. Τα πυρηνικά απόβλητα, χαμηλής, μεσαίας ή υψηλής ραδιενέργειας, αναλόγως της κατηγορίας, πρέπει να φυλάσσονται για μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια υπό ελεγχόμενες συνθήκες», τονίζει η εκτελεστική γραμματεία των Πράσινων θέτοντας το ερώτημα: «Ποιο σύστημα είναι ικανό να εγγυηθεί μια τέτοια λειτουργία για τα επόμενα 20.000 χρόνια;».

Μόνο από ένα σύνηθες πυρηνικό εργοστάσιο ισχύος 1.000 MW παράγονται ετησίως 30 τόνοι απόβλητα υψηλής ραδιενέργειας, 300 τόνοι μέσης και 450 τόνοι χαμηλής. Σε κάθε τόνο πυρηνικού αποβλήτου περιέχονται 10 κιλά πλουτωνίου, ποσότητα αρκετή για την κατασκευή μιας πυρηνικής βόμβας. Το απεμπλουτισμένο ουράνιο που περιέχεται στα απόβλητα χρησιμοποιείται για την κατασκευή συμβατικών και ραδιενεργών όπλων. Εξάλλου, ένας σημαντικότατος όγκος πυρηνικών αποβλήτων είναι τα ίδια τα πυρηνικά εργοστάσια, των οποίων η μέση διάρκεια ζωής είναι 30-35 έτη. Μετά πρέπει να αποσυναρμολογηθούν και να αντιμετωπιστούν ως πυρηνικά απόβλητα. Για το ζήτημα αυτό δεν υπάρχει τεκμηριωμένη επιστημονική μελέτη, ούτε εφαρμοσμένη μέχρι τώρα πρακτική.

Το ελληνικό γραφείο του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση, το WWF-Ελλάς, με την έκθεσή του «Πυρηνική ενέργεια: επικίνδυνη και ακριβή» καταδεικνύει ότι «η Ιστορία θα έπρεπε να διδάσκει για τα λάθη που πρέπει να αποφύγουμε, πάντα στη βάση της αρχής της προφύλαξης. Δυστυχώς, όμως, το πέρασμα του χρόνου αμβλύνει τις μνήμες από το Τσερνομπίλ και αφήνει χώρο σε ολίγους αλλά ισχυρούς να αναστήσουν μια επικίνδυνη και ακριβή τεχνολογία παραγωγής ηλεκτρισμού».

Η Greenpeace έχει αναφερθεί στο θέμα της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς, λέγοντας: «Δεν έχουμε την πολυτέλεια να αναλάβουμε τέτοιους κινδύνους».

«Το να προτείνει κανείς πυρηνική επέκταση στο όνομα των κλιματικών αλλαγών, σημαίνει στην ουσία ότι εισάγει μια μεγάλη απειλή, δυνητικά καταστροφική για την υγεία, το περιβάλλον και την ασφάλεια στη θέση μιας άλλης έχει τονίσει κατ' επανάληψη το διεθνές και ελληνικό γραφείο της οργάνωσης.

Το δυστύχημα στο Τσερνομπίλ επιμόλυνε μία περιοχή μεγαλύτερη από 120.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, χωρίς να έχουμε μέχρι σήμερα ακριβή αριθμό νεκρών, αλλά η Greenpeace αναφέρει ότι ο αριθμός των θυμάτων μπορεί να υπερβεί τους εκατό χιλιάδες!

Το WWF Ελλάς εξηγεί ότι πολλοί (σ.σ. που είναι αδιόρθωτοι αλλά έχουν και μεγάλα συμφέροντα όπως το πυρηνικό λόμπι) ισχυρίζονται πως «η πυρηνική ενέργεια είναι φθηνή ενέργεια. Αυτό βασίζεται εν μέρει στον έντεχνο διαχωρισμό του συνολικού κόστους κατασκευής και αποκατάστασης, που είναι υψηλό, από το κόστος λειτουργίας που είναι ακόμα σχετικά χαμηλό. Με ψυχρά μαθηματικά, πάντως, η κατασκευή και λειτουργία πυρηνικών μονάδων σήμερα είναι αρκετά πιο ακριβή σε σχέση με άλλες συμβατικές μονάδες. Γιατί τότε εμφανίζεται ως συμφέρουσα λύση;

Η απάντηση βρίσκεται στην επιβολή μιας τιμής σε κάθε τόνο CO2 που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα (εμπορία ρύπων). Οσο αυξάνεται η τιμή του άνθρακα στα χρηματιστήρια ρύπων, τόσο περισσότερο κλείνει η ψαλίδα στο κόστος των πυρηνικών εν συγκρίσει με άλλες συμβατικές μονάδες. Η οριακή τιμή άνθρακα πέρα από την οποία μια πυρηνική μονάδα γίνεται πιο συμφέρουσα, δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί. Το ΜΙΤ θεωρεί ότι μια τιμή περίπου στα 100$ ή περίπου 70 ευρώ ανά τόνο CO2 θα έκανε την πυρηνική ενέργεια πιο συμφέρουσα σε σχέση με τον λιθάνθρακα και το φυσικό αέριο. Ενδεικτικά, όμως, αναλυτές της αγοράς άνθρακα δήλωσαν στο διεθνές συνέδριο Carbon Market Insights (Κοπεγχάγη, 11-13 Μαρτίου 2008) ότι η τιμή άνθρακα μπορεί να αγγίξει τα 50-70 ευρώ , όχι νωρίτερα από το 2020-2030. Δηλαδή, με καθαρά χρηματοοικονομικούς όρους και αν αγνοήσουμε το κόστος κτήσης του ουρανίου, η πυρηνική ενέργεια θα μπορούσε να γίνει συμφέρουσα σε περίπου 12-22 χρόνια από τώρα, δηλαδή πολύ αργά για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αν όμως η τιμή άνθρακα αυξηθεί τόσο πολύ, τότε οι ανανεώσιμες πηγές θα γίνουν ακόμα πιο ελκυστικές».

Οι Οικολόγοι Πράσινοι υποστηρίζουν ότι ακόμα και αν κατασκευάζονταν 1.000 νέοι πυρηνικοί σταθμοί, η παραγωγή τους θα κάλυπτε μόλις το 4% της παγκόσμιας συνολικής κατανάλωσης ενέργειας. Απ' την άλλη, η κατασκευή ενός πυρηνικού σταθμού απαιτεί τουλάχιστον 12 χρόνια και η τεχνολογία νέας γενιάς (που μας υπόσχονται πως θα είναι πιο ασφαλής) δεν θα είναι διαθέσιμη πριν από το 2040.

Η καλύτερη λύση, λένε, στο ενεργειακό πρόβλημα (που επικαλούνται κάποιοι ότι θα λύσουν με την πυρηνική ενέργεια) «είναι η μείωση των ενεργειακών αναγκών, η βελτίωση του βαθμού απόδοσης των διεργασιών και η ευρεία επέκταση της χρήσης ήπιων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

»Η Αιολική Ενέργεια, τα Παθητικά και Ενεργητικά Ηλιακά Συστήματα, τα Φωτοβολταϊκά, η Βιομάζα, το Βιοαέριο, η Γεωθερμία, τα μικρά Υδροηλεκτρικά έργα μπορούν ακόμη και με τον σημερινό βαθμό τεχνολογικής ωριμότητας να καλύψουν ένα πολύ μεγάλο μέρος των ενεργειακών αναγκών. Ομως αυτή η κατεύθυνση πρέπει να προκύψει "από κάτω", από ένα ευρύ περιβαλλοντικό κίνημα, από ένα κίνημα ενεργών πολιτών, αφού είναι προφανές ότι οι κυβερνήσεις επηρεάζονται από άλλα κέντρα πίεσης και ένα πλέγμα συμφερόντων που εμποδίζουν την αλλαγή κατεύθυνσης της καταναλωτικής πορείας της κοινωνίας. Εάν αυτό δεν γίνει έγκαιρα και με την απαραίτητη ενίσχυση στην εναλλακτική έρευνα και τη διάδοση των εφαρμογών της, τότε σε μερικά χρόνια ίσως είμαστε υποχρεωμένοι να αποδεχτούμε τον εκβιασμό της πυρηνικής ενέργειας ως μόνης λύσης».

Greenpeace και WWF κινούνται φυσικά στο ίδιο μήκος κλίματος.

Οι Πράσινοι, με την ευκαιρία της επετείου του τραγικού ατυχήματος του Τσερνομπίλ και των συνεπειών, καλούν «την ελληνική κοινωνία σε εγρήγορση για την αποτροπή κάθε σχεδίου εισαγωγής της πυρηνικής ενέργειας στην Ελλάδα και ταυτόχρονα στην υποστήριξη κάθε προσπάθειας για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και εφαρμογής ανανεώσιμων μορφών παραγωγής ενέργειας στη χώρα, της οποίας το απόλυτο πλεονέκτημα είναι ο ήλιος, ο άνεμος, τα νερά και το φυσικό της περιβάλλον».

Να προσθέσουμε εμείς ότι καλό θα ήταν να παροτρύνουν και να αγωνιστούν μαζί με τα αδελφά κόμματα στην ανατολική Ευρώπη να ακυρώσουν τις προσπάθειες των χωρών τους για εγκατάσταση νέων πυρηνικών σταθμών και να κλείσουν τα άλλα που μας περικυκλώνουν (βλέπε πίνακα). Δεν βλέπω πώς μπορεί να γίνει αυτό εκεί και στη δυτική Ευρώπη. Προς το παρόν ευχόμεθα να μη συμβεί το απευκταίο. Οσο για την ελληνική πολιτεία ας δει με ουσιαστικό τρόπο μέσα από μελέτες και καταγραφές - μαρτυρίες ποιες ήταν-είναι οι συνέπειες εδώ από το ραδιενεργό νέφος του Τσερνομπίλ. Ακόμα θυμάμαι τις φράουλες που έτρωγαν επιστήμονες με πολιτικούς (;) τις ημέρες που αποκαλύφθηκε ο πυρηνικός όλεθρος.