Το πυρηνικό σκάκι

http://www.tovima.gr

Το «διπλωματικό σκάκι» για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν «φουντώνει». Αιτία αποτελεί η τριμερής συμφωνία Ιράν, Βραζιλίας και Τουρκίας της 17ης Μαΐου. Σύμφωνα με αυτήν η Τεχεράνη θα πρέπει να μεταφέρει στην τελευταία 1.200 κιλά ελαφρώς εμπλουτισμένου ουρανίου (LΕU). Στη συνέχεια η «ομάδα της Βιέννης» (ΗΠΑ, Γαλλία, Ρωσία και Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας) θα πρέπει να επιστρέψει το 20% αυτής της ποσότητας (δηλαδή 20 κιλά) για τον ερευνητικό πυρηνικό αντιδραστήρα της Τεχεράνης. Αν η «ομάδα της Βιέννης» αρνηθεί, το Ιράν θα πάρει πίσω την ποσότητα των 1.200 κιλών.

Η τριμερής συμφωνία μοιάζει αρκετά με εκείνη του Οκτωβρίου 2009 στη Γενεύη την οποία υποστήριξαν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι. Τότε, περίπου το 75% του ιρανικού LΕU θα κατευθυνόταν στη Ρωσία και στη Γαλλία προτού επιστρέψει στην Τεχεράνη. Η ποσότητα αυτή όμως θα περιόριζε σημαντικά τη δυνατότητα του Ιράν να συνεχίσει τον εμπλουτισμό σε επίπεδο που να μπορεί να κατασκευάσει ατομική βόμβα. Η διαφορά με σήμερα είναι απλή. Από τον Οκτώβριο το Ιράν συνεχίζει να το εμπλουτίζει και έχει στη διάθεσή του πολύ περισσότερο ουράνιο.

Η Ουάσιγκτον δεν χάρηκε πολύ από τη συμφωνία αυτή. Μια ημέρα αργότερα, στις 18 Μαΐου, κατέθεσε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πρόταση ψηφίσματος για αυστηρές κυρώσεις εναντίον της Τεχεράνης. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται «πάγωμα» τραπεζικών λογαριασμών, απαγόρευση επένδυσης από ξένες εταιρείες σε τομείς οι οποίοι σχετίζονται με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα κτλ. Παράλληλα το αμερικανικό Κογκρέσο είναι έτοιμο να περάσει τις δικές του κυρώσεις εναντίον του Ιράν.

Η βιασύνη των ΗΠΑ να καταθέσουν σχέδιο κυρώσεων ίσως να υπαγορεύθηκε από την επιθυμία να μη χάσουν τη συγκατάθεση Ρώσων και Κινέζων σε αυτές. Ωστόσο οι κυρώσεις φαίνεται πλέον να αποτελούν αυτοσκοπό και όχι μέσον προς επίτευξη σκοπού. Αν αποτύχουν ή αν δεν υιοθετηθούν, ποια είναι η εναλλακτική λύση; Μήπως, όπως ορισμένοι εκτιμούν, είναι το πρελούδιο για ένα στρατιωτικό πλήγμα; Αγνωστον... Αλλωστε, μόλις τον περασμένο Ιανουάριο ο υπουργός Αμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς είχε εκφράσει με απόρρητο μνημόνιο προς τον σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας Τζέιμς Τζόουνς την ανησυχία του για τον μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό των ΗΠΑ έναντι της Τεχεράνης.

Δεν αποκλείεται η κυβέρνηση Ομπάμα να ήθελε να προλάβει τις αυστηρές κυρώσεις του Κογκρέσου που φθάνουν ως και την απαγόρευση εισαγωγής βενζίνης από την Τεχεράνη. Αυτό θα δυναμίτιζε την έστω ανεκτική στάση της Μόσχας και του Πεκίνου υπέρ των κυρώσεων από τον ΟΗΕ. Ισως μάλιστα ο Λευκός Οίκος να έχει στο μυαλό του και ένα διαφορετικό σενάριο: αυτό της αποτροπής της Τεχεράνης, είτε από το να αποκτήσει είτε από το να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα. Το τελευταίο θα αποτελούσε ριζική ανατροπή τής ως σήμερα αμερικανικής πολιτικής διότι θα σήμαινε ότι η Ουάσιγκτον θα αποδεχόταν την πραγματικότητα ενός πυρηνικού Ιράν.