Τετάρτη 26 Μαΐου 2010

Ο ΠΑΝΙΚΟΣ ΕΞΑΠΛΩΘΗΚΕ, Ο ΙΟΣ ΟΧΙ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ

Γρίπη των χοίρων
ΤΑ ΝΕΑ
Πανδημία γρίπης ή πανικού; Η απάντηση βρίσκεται κάπου στη μέση, αφού ακόμη και εκείνοι οι επιστήμονες που δηλώνουν με βεβαιότητα πως η ανθρωπότητα έζησε την πρώτη πανδημία του 21ου αιώνα παραδέχονται πως έγιναν επικοινωνιακά σφάλματα. Μοιραία, ο πανικός εξαπλώθηκε γρήγορα. Με την ίδια ταχύτητα όμως εξαπλώθηκε και η αμφισβήτηση για την εξάπλωση του νέου ιού Α και τις συνέπειές του.
«Ελπίζουμε για το καλύτερο, αλλά προετοιμαζόμαστε για το χειρότερο»: η απάντηση του Δημήτρη Τριχόπουλου, ακαδημαϊκού- καθηγητή Επιδημιολογίας και Πρόληψης Καρκίνου στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, είναι άμεση. Εμμένει ωστόσο στην άποψη που είχε διατυπώσει και όταν ο νέος ιός Α (Η1Ν1) χτύπησε και την πόρτα της χώρα μας: «Ο πανικός έχει αποδειχτεί πως είναι κακός σύμβουλος».
Δεν αμφιβάλλει ωστόσο, παρά τις σφοδρές επιθέσεις που έχει δεχτεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για τον τρόπο που χειρίστηκε το όλο θέμα, πως ο νέος ιός Α (Η1Ν1) είναι ο «ένοχος» που προκάλεσε την πανδημία του 2009.
«Οταν κάτι διασπείρεται με τον ρυθμό και τη συχνότητα που βιώσαμε, τότε είναι πανδημία. Στη συνείδηση του κόσμου, όμως, ο όρος πανδημία έχει συνδεθεί με καταστροφικές συνέπειες- όπως είχε συμβεί στο παρελθόν με την πανώλη ή την ισπανική γρίπη. Το πρόβλημα ήταν πως οι άνθρωποι τρόμαξαν δυσανάλογα με τις επιπτώσεις που μας επεφύλασσε η νέα γρίπη. Δεν είμαι όμως πρόθυμος να κατηγορήσω κανέναν- εάν η πανδημία ήταν σφοδρότερη, τότε η κριτική θα επικεντρωνόταν στο ότι ήμασταν απροετοίμαστοι», προσθέτει ο κ. Τριχόπουλος.
«Η τύχη ήταν με το μέρος μας»
Ο απολογισμός δείχνει πως οι χειρουργικές μάσκες και τα αντισηπτικά μαντιλάκια και υγρά λίγο βοήθησαν, αφού τα συμπτώματα της νέας γρίπης ήταν ήπια. «Η τύχη ήταν με το μέρος μας»: κάπως έτσι απέδωσε η επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το γεγονός ότι η πανδημία ήταν τελικώς «ανώδυνη» - αντί για καταστροφική. «Μερικές φορές είμαστε απλώς τυχεροί», δήλωσε η Μάργκαρετ Τσαν, κατά την ομιλία της για τη νέα γρίπη ενώπιον της γενικής συνέλευσης του ΠΟΥ στη Γενεύη.
Ο καθηγητής Ulrich Κeil, και σύμβουλος του ΠΟΥ σε θέματα που αφορούν τα καρδιαγγειακά νοσήματα, έχει ωστόσο διαφορετική άποψη. Υπογραμμίζει πως η πανδημία του 2009 αποπροσανατόλισε την επιστημονική κοινότητα με αποτέλεσμα να ξοδευτούν κονδύλια ασκόπως. «Γνωρίζουμε πως οι “δολοφόνοι” είναι η υπέρταση, το κάπνισμα, η υψηλή χοληστερόλη, η παχυσαρκία, η μειωμένη φυσική δραστηριότητα και η χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Παρόλ΄ αυτά, οι κυβερνήσεις επένδυσαν υπέρογκα ποσά σε πανδημικά σενάρια που στερούνταν επιστημονικής βάσης».
«Τα συμπτώματα ήταν ήπια»
Οι εξελίξεις κατέστησαν σαφές πως «δικαιούμασταν να έχουμε δεύτερες σκέψεις», λέει στα «ΝΕΑ» ο παθολόγος με εξειδίκευση στη λοιμωξιολογία Στράτος Πλωμαρίτης, ο οποίος παραιτήθηκε από επικεφαλής της Επιτροπής Πανδημίας της Γρίπης στο Νοσοκομείο «Αγιος Παύλος», στη Θεσσαλονίκη, όταν ήρθε η ώρα των εμβολίων.
«Τα συμπτώματα της γρίπης ήταν πολύ ήπια, ο πανικός που προκλήθηκε ωστόσο δεν άφησε τα περιθώρια να ακουστούν εκείνες οι φωνές που προσπάθησαν να βάλουν φρένο στην “καταστροφολογία”. Ο μαζικός εμβολιασμός ήταν μία εσφαλμένη κίνηση, στην οποία δεν μπορούσα να γίνω συνήγορος και γι΄ αυτό παραιτήθηκα», σημειώνει.
Προσθέτει πως «ο φόβος δεν μπορεί να καθοδηγεί μία κοινωνία. Οφείλουμε να είμαστε υποψιασμένοι και να στεκόμαστε κριτικά στις εξελίξεις».
Η δυσπιστία είναι επικίνδυνη
Ο λοιμωξιολόγος και συνεργάτης του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων κ. Σωτήρης Τσιόδρας εκφράζει την ανησυχία του για το κύμα ενστάσεων που δέχεται η επιστημονική κοινότητα που χειρίστηκε την πανδημία του 2009. «Υπήρξαν όλα τα απαραίτητα στοιχεία ώστε να κηρυχθεί η έναρξη της πανδημίας τον περασμένο Ιούνιο- η συνύπαρξη νέου στελέχους, η απουσία ανοσίας σε μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, η εύκολη μετάδοση του ιού και η γεωγραφική του διασπορά δικαιολογούν απόλυτα την απόφαση αυτή».
Οπως άλλωστε ο ίδιος τονίζει, «η δημόσια υγεία στηρίζεται στην πρόληψη και γι΄ αυτό οφείλουμε να είμαστε επιεικείς. Μετά από δέκα ή είκοσι χρόνια μπορεί να ξεσπάσει μία νέα πανδημία και τότε ο κόσμος δεν θα πείθεται. Η καχυποψία θα έχει ριζώσει στη συνείδηση του κόσμου και δεν θα πείθονται για την αναγκαιότητα της λήψης μέτρων. Και τότε οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές», συμπληρώνει.
Πιο αυστηρά κριτήρια
Λοιμωξιόλογοι και επιδημιολόγοι συμφωνούν πως το «μάθημα» από την πρώτη πανδημία του 21ου αιώνα είναι πως πιθανόν πρέπει να γίνουν πιο αυστηρά τα κριτήρια που ορίζουν μια πανδημία. «Σε παγκόσμιο επίπεδο πλανάται το ερώτημα εάν τον τελευταίο χρόνο βιώσαμε μια πανδημία ή όχι. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως δεν σημειώθηκε- ευτυχώς- υψηλό ποσοστό θνητότητας. Ισως λοιπόν είναι μία παράμετρος που πρέπει να συνεκτιμηθεί και να υπολογιστεί ως εξίσου σοβαρό κριτήριο», υπογραμμίζει ο Αγγελος Χατζάκης, καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Αυτό που ωστόσο προσπερνούν εκείνοι που θεωρούν την πανδημία της νέας γρίπης «φιάσκο» είναι, σύμφωνα με τον κ. Χατζάκη, το γεγονός πως νέοι και υγιείς άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Σημειώνεται πως στη χώρα μας 1 στους 5 ασθενείς που νοσηλεύτηκε σε νοσοκομείο με τη νέα γρίπη ήταν κάτω από 18 ετών.
«Πιθανόν να έχουμε και νέο, μικρότερο κύμα. Κι αν αυτό δεν έρθει, δεν σημαίνει πως ο ιός δεν θα κυκλοφορεί στην κοινότητα προκαλώντας “βουβούς” θανάτους, κυρίως σε ανθρώπους μεγάλης ηλικίας που δεν έχουν νοσήσει και άρα είναι ευάλωτοι στη νέα γρίπη».
«Ενα από τα μεγαλύτερα ιατρικά σκάνδαλα του αιώνα»
ΠΑΝΔΗΜΙΑ... ΠΑΝΙΚΟΥ που αποτελεί «ένα από τα μεγαλύτερα ιατρικά σκάνδαλα του αιώνα».
Ετσι χαρακτήρισε ο γερμανός επιδημιολόγος Βόλφγκανγκ Βόνταργκ επικεφαλής των 11 ευρωβουλευτών που αιτήθηκαν από το Συμβούλιο της Ευρώπης την άμεση σύσταση μιας διερευνητικής επιτροπής που θα εξετάσει «την απειλή για την υγεία των ψευδών πανδημιών». Σε σχετικό κείμενο, υποστήριζαν ότι οι φαρμακοβιομηχανίες «υποκίνησαν την κατασπατάληση πόρων που προορίζονταν για την υγεία προς όφελος αναποτελεσματικών στρατηγικών εμβολιασμού».
Στο μεταξύ, απολογισμό έχει ξεκινήσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για τον τρόπο που διαχειρίστηκε την πρώτη πανδημία του αιώνα.
Οπως δήλωσε η γενική διευθύντρια του Οργανισμού Μάργκαρετ Τσαν «Θέλουμε να μάθουμε τι μπορεί να γίνει καλύτερα στο μέλλον και, ιδανικά, πώς».
Παράλληλα, μία ανεξάρτητη επιτροπή 27 επιστημόνων έχει βάλει στο μικροσκόπιο τους χειρισμούς του ΠΟΥ, τα τελικά πορίσματα της οποίας αναμένεται να κοινοποιηθούν το 2011.
Πανάκριβο... επικοινωνιακό εμβόλιο
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΦΟΥΣΚΑ:
έτσι χαρακτηρίζει μία μεγάλη μερίδα επιστημόνων την απόφαση του τότε υπουργού Υγείας κ. Δημήτρη Αβραμόπουλου για μαζικό εμβολιασμό. Οι επιδημιολόγοι επιμένουν:
αρκούσε να εμβολιαστεί το 30% των πολιτών στη χώρα μας για να μπει οριστικό φρένο στην εξάπλωση της νέας γρίπης. Οι επικοινωνιολόγοι όμως φαίνεται πως είχαν άλλη άποψη, η οποία και υπερίσχυσε.
Το αποτέλεσμα; Τώρα ο χρόνος μετράει αντίστροφα για τους αρμόδιους φορείς, οι οποίοι έχουν να λύσουν δύο «γρίφους». Ηδη από τον περασμένο Ιανουάριο, το υπουργείο Υγείας προχώρησε σε μονομερή καταγγελία των συμβάσεων που είχε υπογράψει με τις τρεις προμηθεύτριες φαρμακευτικές εταιρείες και από τότε έχουν αρχίσει διαπραγματεύσεις ώστε να μην πληρώσει εκείνα τα εμβόλια που δεν έχει παραλάβει. Αν επιτευχθεί μια συμφωνία προς όφελος των ελληνικών συμφερόντων, τότε το κέρδος υπολογίζεται πως θα φτάσει τα 80 εκατομμύρια ευρώ.
Στον πάγο
Το δεύτερο πρόβλημα που καλείται να λύσει είναι τι θα απογίνουν οι περισσότερες από 3 εκατομμύρια δόσεις πανδημικού εμβολίου αξίας περίπου 24,5 εκατομμυρίων ευρώ που έχουν μπει στον... πάγο και λήγουν σταδιακά εντός του 2011.
Σημειώνεται πως συνολικά σήκωσαν το μανίκι τους και δέχτηκαν να εμβολιαστούν μόλις 364.559
πολίτες στη χώρα μας.
«Η διαχείριση της επικοινωνίας σε ό,τι αφορά τα εμβόλια αποδείχτηκε πως ήταν λάθος. Η υπερβολική συζήτηση και οι αντιδικίες μεταξύ των επιστημόνων για την ασφάλεια του εμβολίου αποτέλεσαν την απαρχή της καταστροφής του εμβολιαστικού προγράμματος», υπογραμμίζει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής, Αγγελος Χατζάκης.
Μοιραία, σύμφωνα με τον ίδιο, φούντωσε η αμφιβολία των πολιτών σε ό,τι αφορά την ασφάλεια του εμβολίου με συνέπεια να μην εμβολιαστούν οι ομάδες υψηλού κινδύνου που ήταν και οι πιο ευάλωτεςόπως φάνηκε και εκ των υστέρων- στη νέα γρίπη. Στα αεροδρόμια
Τα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα ωστόσο, που προκάλεσαν σύγχυση στους πολίτες δεν σταμάτησαν μόνον στα εμβόλια:
υπερβολική ήταν για παράδειγμα και «η υιοθέτηση του αμφισβητούμενου ελέγχου της θερμοκρασίας του σώματος στα σημεία εισόδου της χώρας», προσθέτει ο κ. Χατζάκης. Αλλωστε, οι ειδικοί είχαν διευκρινίσει από τις πρώτες κιόλας ημέρες πως η χρήση θερμοκαμερών ήταν αναποτελεσματική, παρόλα αυτά στα τέλη του περασμένου Απριλίου είχε ήδη τοποθετηθεί η πρώτη στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος». «Οι θερμικές κάμερες δεν εντοπίζουν τα άτομα που βρίσκονται σε φάση επώασης της νόσου», είχε επισημάνει ο εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Γκρέγκορι Χαρτλ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου