ΠΡΟΣ "ΧΑΛΑΡΗ" ΘΗΤΕΙΑ

www.agelioforos.gr

Οι ισλαμιστές προσπαθούν να αποδυναμώσουν πάλι το Στρατό; Θέλουν να μειώσουν την ισχύ και την αριθμητική υπεροχή του; Τέτοιου είδους «δαιμόνια» άρχισαν να τριγυρνούν στο μυαλό κοινής γνώμης και κεμαλιστών, μετά την πρόταση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να θεσπιστεί η εξαγοράσιμη θητεία για τους αποφοίτους πανεπιστημίου και η ενιαία στρατιωτική θητεία, βάζοντας έτσι τα θεμέλια για μία συζήτηση περί επαγγελματικού Στρατού.

Περίπου 100.000 Τούρκοι, ηλικίας άνω των 30 ετών, πιέζουν εδώ και χρόνια για μία φόρμουλα που θα τους εξαιρεί από το στρατιωτικό τους καθήκον έναντι αμοιβής. Αν θεσμοθετούνταν κάτι τέτοιο, αυτό θα σήμαινε μία «ένεση ρευστότητας» 5 δισ. δολαρίων για τα ταμεία της ασθμαίνουσας τουρκικής οικονομίας. Η συνάντηση, ωστόσο, του Τούρκου πρωθυπουργού, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με τον αρχηγό των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, Ιλκέρ Μπασμπούγ, έδειξε την ατολμία -ακόμη- της πολιτικής ηγεσίας να εισέλθει στα διαδικαστικά θέματα του Στρατού, αν και άπτονται των αρμοδιοτήτων της.

Η επίσημη δικαιολογία του τουρκικού Γενικού Επιτελείου, την οποία αποδέχτηκε τελικά και ο πρωθυπουργός, είναι ότι «εξαίρεση από τη στρατιωτική θητεία δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή, όσο ο ''πόλεμος κατά της τρομοκρατίας'' (σ. σ. κατά του παράνομου ΡΚΚ) συνεχίζεται». Το τουρκικό Γενικό Επιτελείο δεν απέρριψε πάντως την εναλλακτική πρόταση του υπουργού Αμυνας, Βετζντί Γκιονούλ, περί ενιαίας στρατιωτικής θητείας 12 μηνών. Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, οι απόφοιτοι πανεπιστημίου υπηρετούν 12 μήνες, ενώ οι απόφοιτοι λυκείου 15 μήνες.

«Το να αποδέχεται ένας πρωθυπουργός τις δικαιολογίες του Στρατού περί ''μάχης κατά της τρομοκρατίας'' δε βοηθάει καθόλου στη σύσταση επαγγελματικού Στρατού κι επιπλέον ενισχύει τη στρατοκρατική αντίληψη που θέλει να βρισκόμαστε συνεχώς σε έναν πόλεμο και η στρατολόγηση να μη σταματάει ποτέ», εκτιμά η Λαλέ Κεμάλ, ειδική επί στρατιωτικών θεμάτων στην εφημερίδα «Ζαμάν».

Η σιγουριά του παλιού...

Ο βασικός λόγος πίσω από την απροθυμία των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων να κάνουν αποδεκτή την εξαγοράσιμη θητεία είναι ο φόβος ότι θα περιοριστεί το μέγεθος του Στρατού και επομένως η επιρροή του στην πολιτική αρένα της Τουρκίας. Η στρατολόγηση έχει ως βασικό ιδεολογικό σκοπό την κατήχηση ανδρών που αργότερα θα έχουν ένα ειδικό βάρος στην κοινωνία.

Ενα άλλο εμπόδιο στην «αποπολιτικοποίησή» του αποτελεί η επιθυμία του Στρατού να παίζει έναν κυρίαρχο ρόλο, όχι μόνο στην προστασία από τους εξωτερικούς εχθρούς, αλλά και στον καθορισμό εσωτερικών απειλών (Κούρδοι, ισλαμιστές κ.λπ.), παρόλο που δεν προβλέπεται θεσμικά ένας τέτοιος ρόλος, καθιστώντας έτσι επιτακτική την παρουσία του στα εσωτερικά πράγματα της χώρας.

Ποσότητα ή ποιότητα;

Ο τουρκικός Στρατός αριθμεί 1.000.000 στρατιώτες και κατατάσσεται ανάμεσα στις 10 μεγαλύτερες Ενοπλες Δυνάμεις του κόσμου και στη δεύτερη μεγαλύτερη, του ΝΑΤΟ, μετά τις ΗΠΑ.

Σε συνέντευξή του στο NTV ο Ιχσάν Αρσλάν, βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος και μέλος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για αμυντικά θέματα, σε μία σπάνια κριτική κατά του Στρατού έκανε λόγο για προβληματική δομή των Ενόπλων Δυνάμεων και για ανάγκη αναδιοργάνωσης του «ιερού θεσμού». Στους ισχυρισμούς περί αριθμητικής μείωσης του τουρκικού Στρατού, ο Αρσλάν αντέτεινε ότι η σύσταση ενός μικρού επαγγελματικού Στρατού, εξοπλισμένου με υψηλή τεχνολογία, θα τον έκανε πιο αποτελεσματικό στη μάχη. Επίσης, επέκρινε τις τεράστιες δαπάνες που συνιστά η διατήρηση ενός τόσο μεγάλου Στρατού.

Πάνω από το 50% του προϋπολογισμού του υπουργείου Αμυνας πηγαίνει στη μισθοδοσία του στρατιωτικού προσωπικού και τις λειτουργικές του ανάγκες. Σύμφωνα με την έκθεση της «Πλατφόρμας Ελέγχου Δημόσιων Δαπανών» του Πανεπιστημίου Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης με ημερομηνία 9 Απριλίου, ο προϋπολογισμός για την άμυνα ξεπερνά κι αυτόν του υπουργείου Παιδείας.

Οι στρατιωτικές δαπάνες πριν από την οικονομική κρίση του 2009 αντιστοιχούσαν στο 2% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος, σύμφωνα με την «Πλατφόρμα», ενώ το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 2,3% μετά την κρίση. Τα κονδύλια για την παιδεία, την ίδια χρονική περίοδο, ανέρχονταν στο 2%. Κι αυτό παρά τις διαβεβαιώσεις της τουρκικής κυβέρνησης ότι ο προϋπολογισμός για την παιδεία είναι μεγαλύτερος από αυτόν για την άμυνα.

Με δεδομένα τα ανωτέρω στοιχεία, η συζήτηση για αμοιβαία μείωση των εξοπλισμών στις δύο ακτές του Αιγαίου ίσως βγάλει από το αδιέξοδο και την Τουρκία. «Αλλά η ιδεολογική προσέγγιση περί Στρατού αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για μία τέτοια αλλαγή νοοτροπίας», τονίζει η Λαλέ Κεμάλ.