Η ΚΑΤΑΠΙΕΣΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΓΛΩΣΣΑ Ή ΘΡΗΣΚΕΙΑ

TBXS

Είναι αλήθεια πως μια φωτογραφία ή ένα σκίτσο αξίζει όσο χίλιες λέξεις. Και όταν έχεις μπροστά σου τον Βραζιλιάνο σκιτσογράφο Λατούφ και τον βλέπεις να ζωγραφίζει ένα σκίτσο αποκλειστικά για την «Ελευθεροτυπία», τότε λες μέσα σου: «θα κάνω μαζί του συνέντευξη χιλίων λέξεων».

Συνέντευξη στον Νασίμ Αλάτρας για την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», 26/06/2010

Το πότε και το πώς ξεκίνησε την ενασχόλησή του με το σκίτσο και τη γελοιογραφία μάς το «αποκαλύπτει» ο ίδιος. «Μικρός περνούσα πολλές ώρες στην τηλεόραση και έβλεπα πολλά κινούμενα σχέδια των Hanna-Barbera. Μ' άρεσαν και άρχισα να αντιγράφω τους ήρωες, αλλά έφτιαχνα δικά μου πρόσωπα. Ξεκίνησα το 1989 σαν εικονογράφος για ένα μικρό εκδοτικό οίκο. Το 1990 έπιασα δουλειά σε αριστερά συνδικαλιστικά έντυπα όπου άρχισα να κάνω πολιτικά σκίτσα, όχι επειδή ήμουν πολιτικοποιημένος αλλά επειδή ήθελαν να εικονογραφήσουν τα δικά τους άρθρα. Το 1996 είδα ένα ντοκιμαντέρ για τους Ζαπατίστας και αποφάσισα να θέσω την τέχνη μου στην υπηρεσία του κινήματος των Ζαπατίστας. Γιατί ήθελα να γίνω "αρτιβίστας", δηλαδή καλλιτέχνης και ακτιβιστής».

Λατούφ, είσαι Βραζιλιάνος- γιατί σε νοιάζουν τα προβλήματα των άλλων λαών;

«Αυτή η ερώτηση είναι περίεργη. Πράγματι, πολλοί με ρωτούν γιατί ανακατεύομαι ως Βραζιλιάνος με άλλα διεθνή θέματα. Δεν είναι κάτι ειδικό, αλλά έχει άμεση σχέση με αυτό που λέμε αλληλεγγύη, ειδικά μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης και το γκρέμισμα του Τείχους του Βερολίνου. Πολλοί φιλελεύθεροι έλεγαν ότι δεν υπάρχει πια άλλος κόσμος, κανένας άλλος κόσμος δεν είναι εφικτός, ξεχάστε το. Αυτή η θεωρία μάς έκανε να χάσουμε την έννοια της αλληλεγγύης και του διεθνισμού. Θέλω να απλοποιήσω τα πράγματα... Δεν μιλάμε για Βραζιλιάνους, για Μεξικανούς, για Παλαιστινίους και Ελληνες, αλλά για ανθρώπους που καταπιέζονται και υποφέρουν και εδώ δεν χωράνε ούτε η διαφορετική κουλτούρα ούτε οι διαφορετικές γλώσσες και θρησκείες. Γι' αυτόν τον λόγο στηρίζω τα κοινωνικά και απελευθερωτικά κινήματα σε όλο τον κόσμο. Θέλω όμως να ομολογήσω ότι έχω ιδιαίτερο πάθος με τον αγώνα των Παλαιστινίων».

Ξεχωριστό πάθος; Τι συνέβαλε σ' αυτό;

«Θα σου πω μια ιστορία που την έχω πει πολλές φορές, αλλά πρέπει να σ' την πω. Η ιστορία αυτή συμπυκνώνει γιατί ενδιαφέρομαι τόσο ιδαίτερα. Οταν ήμουνα στη Δυτική Οχθη το 1999, καλεσμένος από το Παλαιστινιακό Κέντρο για τη Δημοκρατία και Ειρήνη στη Ραμάλα, είχα πάει σε διάφορες πόλεις των κατεχόμενων εδαφών. Μία τράβηξε την προσοχή μου: η Χεβρώνα. Εκεί ήθελα να κάνω μια δημοσιογραφική έρευνα και ήθελα να ακούσω και τις δύο πλευρές της σύγκρουσης. Μίλησα πρώτα σε Εβραίους εποίκους εκεί. Ακουσα όλα όσα πιστεύουν. Μετά πήγα και συνάντησα μια παλαιστινιακή οικογένεια. Με πήγαν μέλη της οικογένειας σε σπίτι φίλου τους, του Ιντρίς. Ενας μεσήλικας Παλαιστίνιος. Μόλις μπήκα σπίτι του, μου άνοιξε το πορτοφόλι του. Εγώ περίμενα ότι θα μου έδειχνε καμιά φωτογραφία. Επεσα έξω, μέσα εκεί είχε σπασμένα δόντια. Και χωρίς να ρωτήσω, μου είπε "αυτά είναι δικά μου. Τα έσπασαν οι Ισραηλινοί στρατιώτες και οι Εβραίοι άποικοι όταν με χτύπησαν με τον υποκόπανο του Μ-16. Τα κρατάω για να μου θυμίζουν πάντα την κατοχή". Μετά πήγε και έφερε στο σαλόνι τη μικρή του κόρη. Ανοιξε το φόρεμα της και είδα στη πλάτη της τα εγκαύματα που προκάλεσαν οι Εβραίοι έποικοι, όταν πέταξαν βόμβα μολότοφ μέσα από το παράθυρο του σπιτιού. Αυτή η ιστορία του Ιντρίς με άγγιξε επειδή όταν σε καλούν κέντρα ή οργανώσεις βγάζουν ένα πρόγραμμα επισκέψεων. Η επίσκεψή μου στη Χεβρώνα όμως ήταν αποκλειστικά δική μου πρωτοβουλία. Ηθελα να μάθω μόνος μου. Υποσχέθηκα στον κύριο Ιντρίς ότι θα δημοσιεύσω την ιστορία του όταν θα γυρίσω στη Βραζιλία, για να τη μάθει όλος ο κόσμος. Και το έκανα».

Υπάρχουν όμως τόσα πολλά προβλήματα στη Βραζιλία και στη Λατινική Αμερική. Εκεί δεν μπορούσες να βρεις κάτι πιο ενδιαφέρον από το πρόβλημα της Μέσης Ανατολής;

«Πολλά από τα σκίτσα μου στη Βραζιλία τα αφιερώνω στους αγώνες που δίνουν οι πολίτες εκεί. Στους αγρότες, τους φοιτητές, τους εργάτες και τα ανθρώπινα δικαιώματα που παραβιάζονται στη Λατινική Αμερική. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι τα σκίτσα μου έχουν ως κύρια αναφορά το Μεσανατολικό· αυτό δεν είναι αλήθεια. Εχω κάνει πολλά σκίτσα για τους Ζαπατίστας, για τη Βολιβία και τη δικτατορία στην Ονδούρα. Πέρυσι είχα πάει στη βόρεια Βραζιλία, σε μια περιοχή που λέγεται Χουντούνια, για να γνωρίσω το κίνημα των φτωχών αγροτών και να εκφράσω τη στήριξή μου στον αγώνα που δίνουν εναντίον των πλούσιων γαιοκτημόνων. Πριν από λίγες μέρες ασχολήθηκα με το κίνημα απεργίας εργατών και φοιτητών στο Πανεπιστήμιο του Πουέρτο Ρίκο. Ασχολήθηκα το 2008 με την εξέγερση στην Ελλάδα και τώρα ασχολούμαι με τον ερχομό του ΔΝΤ, την οικονομική κρίση και τους κοινωνικούς αγώνες εναντίον του συστήματος. Παρακολουθώ όλα τα κινήματα αντίστασης σε όλο τον κόσμο και εκεί στρατεύω την τέχνη μου. Δεν μπορώ όμως να κρύβομαι, έχω ιδαίτερο πάθος για την Παλαιστίνη και τον λαό της. Πέρσι επισκέφτηκα τους καταυλισμούς των Παλαιστινίων προσφύγων στην Ιορδανία και στον Λίβανο».

Θέλω να σε ρωτήσω...

«Μισό λεπτό σε παρακαλώ, μισό λεπτό... Μερικές φορές εμπλέκεσαι προσωπικά με κάποιες καταστάσεις. Ναι μεν με το Παλαιστινιακό εμπλέκομαι για πολιτικούς λόγους και για λόγους που έχουν σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, εδώ όμως πρόκειται για έρωτα με την Παλαιστίνη. Γιατί ο τρόπος που αγωνίζονται και συμπεριφέρονται οι Παλαιστίνιοι αγγίζει την καρδιά μου. Δεν μου επιτρέπουν να τους κοιτώ διαφορετικά, μου είναι αδύνατον να μιλώ για τους Παλαιστινίους χωρίς πάθος. Γιατί ο αγώνας τους με αγγίζει προσωπικά. Παράτα τη γαμημένη την κάμερα (σ.σ. έγραφα τη συνέντευξη σε κάμερα). Μίλησα με έναν Γάλλο κομμουνιστή στη Βραζιλία. Συζητούσαμε κανονικά και σοβαρά για όλα τα θέματα και προβλήματα του κόσμου. Οταν αγγίξαμε τον αγώνα των Παλαιστινίων, αυτός ο κομμουνιστής άρχισε να κλαίει. Αυτό κάνει ο αγώνας των Παλαιστινίων, σε κάνει, γαμώτο, να εμπλέκεσαι προσωπικά σ' αυτόν τον αγώνα».