Νέος παίκτης στη Μέση Ανατολή

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Στη Μέση Ανατολή, όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και αρκετές δεκαετίες καθόριζαν με τρόπο μονοπωλιακό το πλαίσιο πολιτικής δράσεως της Δύσεως και όχι μόνον, ενεφανίσθη νέος παίκτης: Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που καταδίκασε την «αιματηρή σφαγή» ακτιβιστών του στόλου βοηθείας προς τους Παλαιστινίους της Γάζας από τις Ενοπλες Δυνάμεις του Ισραήλ.

Ο κ. Ερντογάν είναι ασφαλώς ένας πληθωρικός πολιτικός, αλλά όχι αφελής ώστε να αγνοεί ότι η στάση του δεν είναι συμβατή προς την πολιτική των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Και παρά ταύτα αποτόλμησε τη διαφοροποίηση, διότι προφανώς θεωρεί ότι η Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ έχουν κατά πολύ απολέσει την αξιοπιστία τους αλλά και την ισχύ για να διαμορφώσουν μία «νέα τάξη» στην περιοχή.

Υπήρχαν και στο άμεσο παρελθόν παίκτες στη Μέση Ανατολή, με κυριότερο τη Σοβιετική Ενωση, που άρχισε να αποσύρεται σταδιακώς από το 1978, όταν η Αίγυπτος και το Ισραήλ υπέγραψαν στο Καμπ Ντέιβιντ συμφωνία ειρήνης. Ηταν η αποθέωση της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή· ήταν μία μοναδική επιτυχία του Αμερικανού προέδρου Τζίμι Κάρτερ.

Εκτοτε την ηγεσία του αγώνα εναντίον του Ισραήλ διεκδίκησαν το Ιράκ, η Συρία, η Λιβύη και το Ιράν· αλλά επρόκειτο περί ρητορικών ασκήσεων, προς τις οποίες η Δύση αντέτεινε πολιτική ενιαία, όπως αυτή διαμορφωνόταν πρωτίστως στην Ουάσιγκτον. Παραφωνία στον κανόνα είχαν αποτελέσει οι κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου. Η πρόσφατη όμως παρέμβαση της Τουρκίας είναι διαφορετικής ποιότητος. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη δύναμη της περιοχής με μουσουλμανικό πληθυσμό, πολλών δεκάδων εκατομμυρίων και την πλέον αξιόπιστη σύμμαχο των ΗΠΑ και του Ισραήλ.

Ο Αριέλ Σαρόν, στα μέσα της δεκαετίας του ‘80, σε μία διάλεξή του για την ασφάλεια του Ισραήλ είχε εντάξει την Τουρκία στον τρίτο κύκλο των απειλών που θα αντιμετώπιζε η χώρα του, αλλά ήταν ο μόνος. Βεβαίως, η Τουρκία δεν θα επιτεθεί στο εβραϊκό κράτος, αλλά θα είναι πιθανόν ένας από τους βασικούς συντελεστές της άρσεως του αποκλεισμού της Γάζας και αυτό θα της εξασφαλίσει κύρος και ρόλο σημαντικότατο στην περιοχή.