Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΙΩΝ

Πηγή: Ελευθεροτυπία

του Ν.ΒΟΥΛΕΛΗ

Η ευρωπαϊκή οικοδόμηση στηρίχθηκε σε κράτη-έθνη που δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν τα ιδιαίτερα συμφέροντά τους, αλλά το ιδεώδες της ένωσης και μερικοί χαρισματικοί ηγέτες εξασφάλιζαν την προωθητική δυναμική του εγχειρήματος.

Ομως η «ευτυχισμένη» περίοδος είναι παρελθόν. Τώρα που η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται μπροστά σε ανυπέρβλητα προβλήματα, τα οποία συνδέονται με τον τρόπο που διευρύνθηκε, χωρίς δηλαδή να εμβαθύνει θεσμούς και λειτουργίες, διαπιστώνουμε ότι όχι μόνο λείπουν οι μεγάλες ιδέες και τα δημιουργικά οράματα, αλλά ότι αυτοί που οικοδομούν την Ευρώπη είναι «μικροί», κατώτεροι των περιστάσεων...

Ο περίφημος γαλλογερμανικός άξονας, η ατμομηχανή της ευρωπαϊκής ενοποίησης, όχι μόνο αδυνατεί να δώσει ενιαίες απαντήσεις στην οικονομική κρίση, αλλά κλυδωνίζεται από τις αντιπαραθέσεις της καγκελαρίου Μέρκελ και του προέδρου Σαρκοζί.
Η αναβολή της συνάντησής τους την περασμένη Δευτέρα ανέδειξε τις αγεφύρωτες διαφωνίες τους για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που βασανίζουν όχι μόνο τις χώρες του Νότου, αλλά και τις πανίσχυρες χώρες τους.
Χρειάστηκε η αποστολή κοινής επιστολής Μέρκελ και Σαρκοζί στον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία του ζητούν αυστηρότερα μέτρα ενάντια στην κερδοσκοπία, για να φανεί ότι οι δύο ηγέτες συνεργάζονται και ότι ο άξονας Βερολίνου-Παρισιού είναι ενωμένος και δυνατός!
Οι δύο μεγάλες χώρες διαφοροποιούνται όχι μόνο στο επίπεδο του εσωτερικού μοντέλου τους, αλλά και στο επίπεδο των ενδο-ευρωπαϊκών ισορροπιών που επιδιώκουν. Το Βερολίνο θεωρεί, κατά τρόπο δογματικό, ότι η δημοσιονομική πειθαρχία είναι απόλυτη προτεραιότητα και ζητά να υιοθετήσουν όλοι μέτρα λιτότητας, χαρακτηρίζοντας «υπόδειγμα» αυτά που έλαβε το ίδιο!
Η Μέρκελ, αφού καθυστέρησε για μήνες την υιοθέτηση του σχεδίου στήριξης στις χώρες που έχουν ανάγκη, επιμένει στη δημοσιονομική σταθεροποίηση σε ολόκληρη την ευρωζώνη για να στηριχθεί το ευρώ, μολονότι γνωρίζει ότι έτσι δεν πρόκειται να υπάρξει ανάπτυξη, αλλά η χώρα της θα συνεχίσει να κερδίζει από την αύξηση των εξαγωγών της, που ξεπερνούν το 40% του ΑΕΠ.
Η Γαλλία αρνείται να λάβει εκτεταμένα και σκληρά μέτρα λιτότητας, αλλά επιμένει στη δημιουργία μιας «οικονομικής κυβέρνησης» για την ευρωζώνη, με τακτικές συνόδους των 16 ηγετών της και μόνιμη γραμματεία, η οποία θα συντονίζει την οικονομική πολιτική, με στόχο την εξισορρόπηση της ευρωπαϊκής οικονομίας και την ανάπτυξη.
Πρόκειται για δύο προσεγγίσεις που δεν συμβιβάζονται εύκολα και κυρίως κρύβουν τους φόβους της κάθε πλευράς για όσα απειλούν τα ξεχωριστά συμφέροντά τους και όχι τόσο τα ευρωπαϊκά συμφέροντα συνολικά. Ισως, ορισμένες ακραίες γερμανικές θέσεις, όπως για «ελεγχόμενη» χρεοκοπία είναι απλώς μέσο πίεσης προς τη Γαλλία, η οποία φοβάται ότι έτσι οι Γερμανοί θέλουν να διώξουν τις χώρες του Νότου από την ευρωζώνη για να την αποδυναμώσουν...
Στη Γερμανία, η γαλλική πρόταση για οικονομική κυβέρνηση εκλαμβάνεται ως προσπάθεια να αλωθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και να περιοριστεί η κυριαρχία της κάθε χώρας στη χάραξη οικονομικής πολιτικής. Η γερμανίδα καγκελάριος ίσως να εκτιμά ότι δεν χρειάζεται μια οικονομική κυβέρνηση στην
ευρωζώνη των «16», όπου δεν έχει και τόσο μεγάλη επιρροή, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ενωση των «27» μπορεί να υπολογίζει στην υποστήριξη και άλλων.
Ωστόσο, ούτε η Μέρκελ, ούτε ο Σαρκοζί έχουν ισχυρό εσωτερικό μέτωπο υποστήριξης. Η καγκελάριος έστρεψε τους πάντες εναντίον της με τα μέτρα λιτότητας, χάνει στις εκλογικές αναμετρήσεις, αλλά και στις σφυγμομετρήσεις για την ανάδειξη του νέου προέδρου, ενώ η εμμονή της για σκληρή μεταχείριση των χωρών με μεγάλα ελλείμματα και χρέος μπορεί να καταβαραθρώσει το ευρώ και να προκαλέσει δυσάρεστες πανευρωπαϊκές εξελίξεις.
Ο Σαρκοζί βλέπει τη δημοτικότητά του να πέφτει και να περιορίζονται οι πιθανότητες επανεκλογής του σε δύο χρόνια, ενώ αρκετοί του προσάπτουν ότι παρουσιάζει απλώς εντυπωσιακές ιδέες, οι οποίες δεν ευδοκιμούν, απαριθμώντας την «ευρωπαϊκή στρατηγική ασφαλείας», την «ένωση μεσογειακών χωρών» και τώρα την «οικονομική κυβέρνηση».
Φαίνεται πως θα ζήσουμε σε όλο το «μεγαλείο» της την οργανική αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ενωσης: να μην μπορεί ακόμη να ξεπεράσει εθνικές αγκυλώσεις και μικροσυμφέροντα, να μην μπορεί να αναδείξει ηγέτες ικανούς να αντιμετωπίζουν προκλήσεις, να δυσκολεύεται, τέλος, να χαράξει μια ελπιδοφόρα στρατηγική για ολόκληρη την Ευρώπη.