Ελευθεροτυπία
Αν εξαιρέσουμε τον πανηγυρικό χαρακτήρα και τις μεγαλόσχημες υποσχέσεις, που απουσίαζαν παντελώς, το «έργο» ήταν γνωστό: Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι, με την υποστήριξη αράβων ηγετών και τη μεσολάβηση του αμερικανού προέδρου, επιχειρούν να καταλήξουν σε ειρηνική διευθέτηση.
Αυτή τη φορά υπάρχουν περισσότεροι λόγοι για τους οποίους δεν δικαιολογείται καμιά αισιοδοξία. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έθεσε τους όρους του για την ασφάλεια του Ισραήλ και την αναγνώρισή του ως «κράτους του εβραϊκού λαού», στοιχεία που αν συνδυαστούν με το ότι σύντομα τερματίζεται το πάγωμα στην κατασκευή οικισμών στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, συνιστούν ικανούς λόγους για να αρνηθούν οι Παλαιστίνιοι να συνεχίσουν τις συνομιλίες.
Αντίστοιχα, ο πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς έθεσε ως προτεραιότητα τον τερματισμό κάθε οικιστικής δραστηριότητας στη Δυτική Οχθη και την Ιερουσαλήμ καθώς και την άρση της πολιορκίας της Γάζας, αιτήματα αδιανόητα για την ισραηλινή κυβέρνηση, που στηρίζεται σε ακροδεξιά και ακραία θρησκευτικά κόμματα και στους πιο αδιάλλακτους εποίκους.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί ο πρόεδρος Ομπάμα κατέβαλε τόσες προσπάθειες για να ξαναφέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τις δύο πλευρές; Είναι τόσο αφελής;
Αναμφίβολα μια ξαφνική κατάρρευση των συνομιλιών σε λίγες εβδομάδες θα ήταν πλήγμα για τον αμερικανό πρόεδρο, ο οποίος προσπαθεί να ανατρέψει τις αρνητικές δημοσκοπήσεις για τις εκλογές του Νοεμβρίου, στις οποίες απειλείται η κυριαρχία του στο Κογκρέσο.
Φαίνεται όμως ότι η περίπλοκη μεσανατολική πραγματικότητα οδήγησε όσους διαμορφώνουν την αμερικανική εξωτερική πολιτική σε εξίσου περίπλοκους υπολογισμούς, με βάση τους οποίους ελπίζουν αν όχι να βγουν κερδισμένοι, τουλάχιστον να μην βγουν χαμένοι... τόσο νωρίς.
Στην Ουάσιγκτον γνωρίζουν καλά ότι ο Νετανιάχου δεν είναι ένθερμος υποστηρικτής της παλαιστινιακής ανεξαρτησίας -ακόμα και τη λέξη φοβήθηκε να αρθρώσει δημόσια και αρκέστηκε στην «κυριαρχία»- και ότι δύσκολα θα προχωρήσει σε πραγματικές παραχωρήσεις.
Σε δυσκολότερη θέση ο Αμπάς
Ομως, ο Νετανιάχου γνωρίζει από καιρό ότι το Ισραήλ δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τις ΗΠΑ και δεν θέλει να αποξενωθεί από τους σχεδιασμούς του Λευκού Οίκου. Αλλωστε, το μεγάλο χαρτί του είναι «η απειλή του Ιράν» και γι' αυτό προτιμά να συμπλέει με την Ουάσιγκτον παρά να συγκρουστεί.
Αντίστοιχα, ο παλαιστίνιος ηγέτης βρίσκεται σε δυσκολότερη θέση από οποιονδήποτε προκάτοχό του. Δεν ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας, όπου η κυριαρχία της Χαμάς μπήκε -αναβαθμισμένη διεθνώς με την περιπέτεια του στολίσκου- στον τέταρτο χρόνο, ενώ στη Δυτική Οχθη, όπου περιορίζεται η εξουσία του, η Χαμάς σκότωσε τέσσερις εποίκους, αλλά ο πραγματικός στόχος της ήταν να δείξει ότι ο Αμπάς δεν πετυχαίνει τίποτε με τις διαπραγματεύσεις και ότι μόνο η βία φέρνει αποτελέσματα... δηλαδή νεκρούς.
Ούτε η βοήθεια των αραβικών κρατών, ούτε πολύ περισσότερο η ευρωπαϊκή παρέμβαση, συμβάλλουν στην επίτευξη της πολυπόθητης λύσης. Αρα, η παλαιστινιακή πλευρά ήταν πολύ πιο ευεπίφορη στις αμερικανικές πιέσεις...
Τόσο οι Παλαιστίνιοι όσο και το Ισραήλ δεν βρίσκονται μπροστά στην αδήριτη ανάγκη του συμβιβασμού. Ετσι οι ΗΠΑ εκτιμούν ότι αν οι δυο πλευρές μπουν στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, τότε η Ουάσιγκτον θα έχει τουλάχιστον αποτρέψει την επιδείνωση των σχέσεών τους και θα μπορεί να προβάλει τις διαπραγματεύσεις ως ζωντανή διαδικασία για την επίτευξη της ειρήνης, ενώ θα προσπαθεί να απαλλαγεί από το δυσβάσταχτο φορτίο άλλων μετώπων - Ιράκ, Αφγανιστάν, Ιράν.
Ακόμη και μια υποτυπώδης συμφωνία-πλαίσιο, που θα αρκείται στις βασικές αρχές οι οποίες θα διέπουν κάποτε την οριστική συμφωνία, είναι προτιμότερη για τις ΗΠΑ από την πλήρη αποτελμάτωση, που τροφοδοτεί τη βία των εξτρεμιστών.
Αρα, το ουσιαστικό ερώτημα για τις διαπραγματεύσεις είναι μέχρι ποιο σημείο είναι σε θέση να πιέσει -όχι ισότιμα, βέβαια- τις δύο πλευρές ο Ομπάμα, λαμβάνοντας υπόψη ότι τόσο ο Νετανιάχου όσο και ο Αμπάς είναι πραγματιστές, συνεπώς γνωρίζουν τα όριά τους.
Πιέσεις, όμως, από τις ΗΠΑ δέχεται κι ένας άλλος δραστήριος παίκτης στην περιοχή, η Τουρκία, η οποία καλείται να μην αντιδρά «εν θερμώ» και να ξαναδεί ψύχραιμα τις σχέσεις της με το Ισραήλ. Τα ανοίγματα της Αγκυρας προς το Ιράν και τον αραβο-ισλαμικό κόσμο, αλλά και η σκληρή αντιπαράθεση με τον Νετανιάχου, θορύβησαν τις ΗΠΑ, που δεν έχουν πάψει να θεωρούν την Τουρκία αναντικατάστατο σύμμαχό τους στην ευρύτερη περιοχή
Αντίστοιχα, ο πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς έθεσε ως προτεραιότητα τον τερματισμό κάθε οικιστικής δραστηριότητας στη Δυτική Οχθη και την Ιερουσαλήμ καθώς και την άρση της πολιορκίας της Γάζας, αιτήματα αδιανόητα για την ισραηλινή κυβέρνηση, που στηρίζεται σε ακροδεξιά και ακραία θρησκευτικά κόμματα και στους πιο αδιάλλακτους εποίκους.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί ο πρόεδρος Ομπάμα κατέβαλε τόσες προσπάθειες για να ξαναφέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τις δύο πλευρές; Είναι τόσο αφελής;
Αναμφίβολα μια ξαφνική κατάρρευση των συνομιλιών σε λίγες εβδομάδες θα ήταν πλήγμα για τον αμερικανό πρόεδρο, ο οποίος προσπαθεί να ανατρέψει τις αρνητικές δημοσκοπήσεις για τις εκλογές του Νοεμβρίου, στις οποίες απειλείται η κυριαρχία του στο Κογκρέσο.
Φαίνεται όμως ότι η περίπλοκη μεσανατολική πραγματικότητα οδήγησε όσους διαμορφώνουν την αμερικανική εξωτερική πολιτική σε εξίσου περίπλοκους υπολογισμούς, με βάση τους οποίους ελπίζουν αν όχι να βγουν κερδισμένοι, τουλάχιστον να μην βγουν χαμένοι... τόσο νωρίς.
Στην Ουάσιγκτον γνωρίζουν καλά ότι ο Νετανιάχου δεν είναι ένθερμος υποστηρικτής της παλαιστινιακής ανεξαρτησίας -ακόμα και τη λέξη φοβήθηκε να αρθρώσει δημόσια και αρκέστηκε στην «κυριαρχία»- και ότι δύσκολα θα προχωρήσει σε πραγματικές παραχωρήσεις.
Σε δυσκολότερη θέση ο Αμπάς
Ομως, ο Νετανιάχου γνωρίζει από καιρό ότι το Ισραήλ δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τις ΗΠΑ και δεν θέλει να αποξενωθεί από τους σχεδιασμούς του Λευκού Οίκου. Αλλωστε, το μεγάλο χαρτί του είναι «η απειλή του Ιράν» και γι' αυτό προτιμά να συμπλέει με την Ουάσιγκτον παρά να συγκρουστεί.
Αντίστοιχα, ο παλαιστίνιος ηγέτης βρίσκεται σε δυσκολότερη θέση από οποιονδήποτε προκάτοχό του. Δεν ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας, όπου η κυριαρχία της Χαμάς μπήκε -αναβαθμισμένη διεθνώς με την περιπέτεια του στολίσκου- στον τέταρτο χρόνο, ενώ στη Δυτική Οχθη, όπου περιορίζεται η εξουσία του, η Χαμάς σκότωσε τέσσερις εποίκους, αλλά ο πραγματικός στόχος της ήταν να δείξει ότι ο Αμπάς δεν πετυχαίνει τίποτε με τις διαπραγματεύσεις και ότι μόνο η βία φέρνει αποτελέσματα... δηλαδή νεκρούς.
Ούτε η βοήθεια των αραβικών κρατών, ούτε πολύ περισσότερο η ευρωπαϊκή παρέμβαση, συμβάλλουν στην επίτευξη της πολυπόθητης λύσης. Αρα, η παλαιστινιακή πλευρά ήταν πολύ πιο ευεπίφορη στις αμερικανικές πιέσεις...
Τόσο οι Παλαιστίνιοι όσο και το Ισραήλ δεν βρίσκονται μπροστά στην αδήριτη ανάγκη του συμβιβασμού. Ετσι οι ΗΠΑ εκτιμούν ότι αν οι δυο πλευρές μπουν στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, τότε η Ουάσιγκτον θα έχει τουλάχιστον αποτρέψει την επιδείνωση των σχέσεών τους και θα μπορεί να προβάλει τις διαπραγματεύσεις ως ζωντανή διαδικασία για την επίτευξη της ειρήνης, ενώ θα προσπαθεί να απαλλαγεί από το δυσβάσταχτο φορτίο άλλων μετώπων - Ιράκ, Αφγανιστάν, Ιράν.
Ακόμη και μια υποτυπώδης συμφωνία-πλαίσιο, που θα αρκείται στις βασικές αρχές οι οποίες θα διέπουν κάποτε την οριστική συμφωνία, είναι προτιμότερη για τις ΗΠΑ από την πλήρη αποτελμάτωση, που τροφοδοτεί τη βία των εξτρεμιστών.
Αρα, το ουσιαστικό ερώτημα για τις διαπραγματεύσεις είναι μέχρι ποιο σημείο είναι σε θέση να πιέσει -όχι ισότιμα, βέβαια- τις δύο πλευρές ο Ομπάμα, λαμβάνοντας υπόψη ότι τόσο ο Νετανιάχου όσο και ο Αμπάς είναι πραγματιστές, συνεπώς γνωρίζουν τα όριά τους.
Πιέσεις, όμως, από τις ΗΠΑ δέχεται κι ένας άλλος δραστήριος παίκτης στην περιοχή, η Τουρκία, η οποία καλείται να μην αντιδρά «εν θερμώ» και να ξαναδεί ψύχραιμα τις σχέσεις της με το Ισραήλ. Τα ανοίγματα της Αγκυρας προς το Ιράν και τον αραβο-ισλαμικό κόσμο, αλλά και η σκληρή αντιπαράθεση με τον Νετανιάχου, θορύβησαν τις ΗΠΑ, που δεν έχουν πάψει να θεωρούν την Τουρκία αναντικατάστατο σύμμαχό τους στην ευρύτερη περιοχή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου