ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΚΑΙ Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ

Πηγή: Ημερησία

Του Γιώργου Καπόπουλου

Πριν από τριάντα χρόνια στις 12.9 του 1980 ο αρχηγός του επιτελείου στρατηγός Εβρέν ανέτρεψε την κυβέρνηση Ντεμιρέλ για να επιβάλει ύστερα από δύο χρόνια ένα Σύνταγμα που νομιμοποιούσε την πραξικοπηματική παρέμβαση, χωρίς ο στρατός να χρειάζεται να ξαναβγεί από τους στρατώνες: Ένα πανίσχυρο Συνταγματικό Δικαστήριο και ένα ανεξέλεγκτο από την κυβέρνηση Δικαστικό Σύστημα ανελάμβαναν την αστυνόμευση της πολιτικής ζωής. Οκτώ σχεδόν χρόνια μετά την πρώτη εκλογική του νίκη, τον Νοέμβριο του 2002, και ύστερα από μια ταραγμένη τριετία συγκρούσεων με το Κεμαλικό Κατεστημένο, ο Ερντογάν βρίσκεται στην τελική ευθεία της μετάβασης από τη μεταρρύθμιση στη μεταπολίτευση.


Αργά, επίμονα και σταθερά ανέτρεψε το καλοκαίρι του 2007 με τον θρίαμβό του στις πρώρες εκλογές το Βέτο των Στρατηγών για την εκλογή Γκιούλ στην Προεδρία, ενώ ένα χρόνο μετά, εξανάγκασε το Συνταγματικό Δικαστήριο που απειλούσε τον ίδιο και το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ με απαγόρευση πολιτικής δράσης, να περιοριστεί σε πρόστιμο! Παράλληλα άρχισε το ξήλωμα του παρακρατικού δικτύου Εργκενέκον και με αποκορύφωμα το σχέδιο «Βαριοπούλα» -που περιελάμβανε θερμή ελληνοτουρκική αερομαχία στο Αιγαίο και θερμό επεισόδιο στον Έβρο- ανέδειξε τη διαπλοκή της στρατιωτικής ηγεσίας με το παρακράτος. Τις τελευταίες μέρες οι μετρήσεις των προθέσεων της κοινής γνώμης έδιναν την εικόνα μιας οριακής έκβασης του αυριανού δημοψηφίσματος.

ΔημοσκοπήσειςΠόσο αξιόπιστες είναι οι δημοσκοπήσεις στην Τουρκία που δίνουν ως οριακή τη διαφορά ανάμεσα στο «Ναι» και το «Όχι»; Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις στο ερώτημα, με δεδομένη μάλιστα την αναντιστοιχία ανάμεσα στο εικαζόμενο οριακό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και στην πρόβλεψη για καθαρή νίκη του κυβερνώντος κόμματος, σε περίπτωση διεξαγωγής σήμερα πρόωρων βουλευτικών εκλογών. Αυτό που μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι ότι όλα τα σενάρια και οι προβολές επί του εκλογικού αποτελέσματος βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά στην υπόθεση σημαντικής συρρίκνωσης της επιρροής του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ στους κούρδους ψηφοφόρους της Ν.Α. Τουρκίας ως άμεσης παρενέργειας της πρόσφατης αναζωπύρωσης του φαύλου κύκλου ένοπλων επιθέσεων και σκληρής καταστολής από το ΡΚΚ και τον τουρκικό στρατό αντίστοιχα.
Με τα δεδομένα της πρόσφατης πολιτικής ιστορίας του ανατολικού μας γείτονα το λιγότερο που μπορεί να επισημανθεί είναι ότι η προσδοκία άμεσων επιπτώσεων των συγκρούσεων ΡΚΚ- Στρατού αποτελεί μάλλον προβολή ευσεβών πόθων του Κεμαλικού Κατεστημένου παρά αποτύπωση της πραγματικότητας.
Επιπλέον ο κουρδικός παράγων αναδεικνύεται μονομερώς και επιλεκτικά, ενώ υποβαθμίζεται, αν δεν εκμηδενίζεται, η αυτονόητη θετική επίδραση της μεσανατολικής πολιτικής Ερντογάν, με τον Τούρκο πρωθυπουργό να προβάλει ως στόχος τόσο του Ισραήλ όσο και των ΗΠΑ. Με άλλα λόγια, παραγνωρίζεται το γεγονός ότι το Πολιτικό Ισλάμ στην Τουρκία δεν απευθύνεται στους Κούρδους ψηφοφόρους μόνο με μια υπόσχεση πολιτικής προσέγγισης και εκδημοκρατισμού, αλλά και με μια ρητορική όπου αναδεικνύεται ο κοινός παρονομαστής του Σουνιτικού Ισλάμ.
Κυρίαρχος του παιχνιδιού
Ας είμαστε λοιπόν επιφυλακτικοί ως προς την απώλεια επιρροής του Ερντογάν στους Κούρδους ψηφοφόρους, που αποτελεί κοινό στόχο του Κεμαλικού Κατεστημένου και της ηγεσίας του ΡΚΚ στο Βόρειο Ιράκ, για να διαπιστώσουμε ότι στην υπόλοιπη χώρα όλοι οι παράγοντες συνηγορούν υπέρ μιας καθαρής νίκης της κυβέρνησης στο δημοψήφισμα:

• Η Συνταγματική Μεταρρύθμιση σηματοδοτεί ρήξη με τη θεσμική κληρονομιά του πραξικοπήματος του 1980 και επί πλέον στηρίζεται ανεπιφύλακτα από την Ε.Ε. Είναι πέραν πάσης αμφισβήτησης ότι το ποσοστό των ψηφοφόρων που θέλουν οριστική υπέρβαση του πλαισίου της δικτατορίας του Εβρέν είναι πολύ ευρύτερο από την εκλογική βάση του κυβερνώντος κόμματος.
  
• Στη χώρα δεν υπάρχει αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης, καθώς το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης CHP παρά την αποχώρηση από την ηγεσία του ανεκδιήγητου Μπαϊκάλ εξακολουθεί να λειτουργεί ως πολιτικό παρακολούθημα του Κεμαλικού Κατεστημένου και του Βαθέος Κράτους, με τελευταίο δείγμα γραφής την επίθεση του σημερινού ηγέτη Κιλιτζάρογλου στην Ε.Ε. για τη στήριξή της στο πακέτο μεταρρυθμίσεων του Ερντογάν.

Επιπλέον η μέχρι τώρα στάση των αντιπάλων του Ερντογάν κάθε άλλο παρά αυτοπεποίθηση για οριακό αποτέλεσμα και πολύ περισσότερο ανατροπή συσχετισμών πιστοποιεί: Η αξιωματική Αντιπολίτευση προσέφυγε πριν από λίγους μήνες στο Συνταγματικό Δικαστήριο για να ακυρώσει το Δημοψήφισμα, για να εκδοθεί στη συνέχεια μια απόφαση - αμφίβολης συνταγματικής νομιμότητας - που περιέκοψε το εύρος των μεταρρυθμίσεων.
Με δυο λόγια, όταν όλα δείχνουν ότι το Κεμαλικό Κατεστημένο δίνει μάχη οπισθοφυλακής, είναι λίγο περίεργο να δημιουργείται κλίμα ανατροπής συσχετισμών.
Γιατί συμφέρει το «ναι» την Ελλάδα
Οσο πιο καθαρή θα είναι η επικράτηση του «ναι» στο αυριανό Δημοψήφισμα τόσο μεγαλύτερη θα είναι η δυναμική εκκαθάρισης των διμερών ελληνοτουρκικών εκκρεμοτήτων αλλά και επίλυσης του Κυπριακού. Ο Ερντογάν δεν έχει την πολυτέλεια της ακινησίας στο σημερινό στάτους κβο, καθώς Αιγαίο και Κυπριακό παραμένουν τα μόνα πιθανά πεδία, όπου το κεμαλικό κατεστημένο μπορεί να επενδύσει τις αντικυβερνητικές προβοκάτσιες σε υπεράσπιση ζωτικών εθνικών συμφερόντων.
Επιπλέον μετά την ψυχροπολεμική υποτροπή στις σχέσεις με το Ισραήλ και την αμοιβαία καχυποψία στις διμερείς σχέσεις με τις ΗΠΑ, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι μετά το «ναι» στη Συνταγματική Μεταρρύθμιση, ουσιαστική κινητικότητα στο Αιγαίο και την Κύπρο θα συνθέσουν ένα σκηνικό όπου η Ε.Ε. θα είναι υποχρεωμένη να αναζωογονήσει τις σχεδόν παγωμένες ενταξιακές διαπραγματεύσεις.
Η αναλογία με την ελληνοτουρκική προσέγγιση των Βενιζέλου - Κεμάλ του 1930 είναι ορατή: Μόνον όταν σταθεροποιήθηκε το νέο καθεστώς και έγιναν οι μεταρρυθμίσεις, κατέστη δυνατή μια συνολική διμερής εκκαθάριση εκκρεμοτήτων.