ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΠΛΗΓΕΣ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

www.ekathimerini.gr

Επιτρέπεται να τιμώνται Γερμανοί διπλωμάτες με ναζιστικό παρελθόν; Ο Πράσινος πρώην υπουργός Εξωτερικών της χώρας Γιόσκα Φίσερ υπήρξε κατηγορηματικός: «Οχι» είχε πει το 2003 και η γραμμή αυτή υιοθετήθηκε και από τους δύο διαδόχους του. Μέχρι τον περασμένο Φεβρουάριο, οπότε ο σημερινός ΥΠΕΞ Γκίντο Βέστερβελ απεφάνθη σωπηρά ότι κάτι τέτοιο είναι, υπό όρους και σε μεμονωμένες περιπτώσεις, εφικτό. «Οσοι συνεργάτες των Γερμανών είχαν γεννηθεί μετά το 1928 έχουν τη δυνατότητα αποκατάστασης της υστεροφημίας τους, χωρίς εξατομικευμένους ελέγχους, επειδή στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν ανήλικοι. Ετσι, θεωρείται περιττή οιαδήποτε έρευνα για ενδεχόμενη συμμετοχή στη νεολαία του Χίτλερ, για παράδειγμα. Αντίθετα όσοι γεννήθηκαν πριν από το 1928 θα πρέπει να ελεγχθούν με ιδιαίτερη αυστηρότητα και αν διαπιστωθεί συμμετοχή σε ναζιστική οργάνωση, ανακοινώνεται μόνο το αγγελτήριο θανάτου τους».

Πρόκειται για μια μπακάλικη εξίσωση. Πριν το 1928=ξερή ανακοινωση. Μετά το 1928=τιμή και δόξα. Η υπόθεση ήρθε στο φως της δημοσιότητας αυτήν την εβδομάδα. Συνέπεσε με τη δημοσιοποίηση έκθεσης ιστορικών για τον ρόλο του υπουργείου Εξωτερικών στην εξόντωση Ευρωπαίων Εβραίων στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αλλά και με τα εγκαίνια βερολινέζικης έκθεσης, που επικρίθηκε έντονα λόγω του υφέρποντος θαυμασμού προς τον Χίτλερ. «Είναι θεμιτό να επιρρίπτονται όλες οι ευθύνες για το Ολοκαύτωμα στον Χίτλερ και να απαλλάσσεται ουσιαστικά από τις ενοχές του ο γερμανικός λαός;». Αυτή ήταν η ερώτηση που απασχόλησε την κοινή γνώμη τον τελευταίο μήνα. Εξίσου επίκαιρη είναι και η συζήτηση, πώς αντιμετωπίζει το υπουργείο Εξωτερικών πιθανούς θύτες που κρύβονται στις τάξεις του.

Εξηντα πέντε χρόνια μετά τον πόλεμο, η εξοικείωση της Γερμανίας με το τραυματικό παρελθόν της δεν έχει ολοκληρωθεί. Οπως επισημαίνει η Deutsche Welle, «όταν τον Μάρτιο του 1951 επαναλειτούργησε το νεοσυσταθέν υπουργείο Εξωτερικών, το 42% των στελεχών του ήταν πρώην μέλη του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος. Οι ιστορικοί υπογραμμίζουν ότι μετά τον πόλεμο ήταν δύσκολη η επάνδρωση του υπουργείου με αντιναζί ή διωχθέντες από το καθεστώς, επειδή ήταν μόνον το ένα πέμπτο. Αλλωστε, ουδέτεροι διπλωμάτες δεν υπήρχαν καν».

Αμφιλεγόμενος ήταν και ο ρόλος του νομπελίστα Ειρήνης και τρομερού παιδιού της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας Βίλι Μπραντ. Στο πλαίσιο της προσπάθειας επούλωσης των πληγών απέφυγε να εφαρμόσει οποιαδήποτε μορφή αποναζιστικοποίησης στο υπουργείο.

«Εγκληματική οργάνωση» βαφτίζει το ΥΠΕΞ ο επικεφαλής της επιτροπής ιστορικών, που επεξεργάστηκε τα επίμαχα αρχεία, Εκαρτ Κόντσε. Σε συνέντευξή του στο Spiegel εκτιμά ότι η έκθεση αποτελεί κόλαφο για ολόκληρη τη μεγαλοαστική τάξη της χώρας, αφού σε κανένα άλλο θεσμό δεν εκπροσωπούνταν τόσο πολλές γνωστές οικογένειες: οι Μπίσμαρκ, οι Βάιτσεκερ, οι Μάκενζεν.

Η υπόθεση θυμίζει κάπως την ιστορία με τον Γκίντερ Γκρας. Ο αγαπημένος συγγραφέας της γερμανικής Αριστεράς βρέθηκε να απολογείται πριν από 4 χρόνια επειδή στα 16 του ήταν μέλος των Waffen SS. «Βιαζόμουν να γίνω άντρας», είχε πει. Ομως, πέρυσι ο Αυστριακός σκηνοθέτης Μίχαελ Χάνεκε έδειξε στην ταινία του «Ασπρη Κορδέλα» ότι τα παιδιά δεν είναι εξ ορισμού αθώα και άκακα. Παρουσιάζοντας τα λευκοντυμένα, πλην σατανικά, ξανθά «αγγελούδια» που μετεξελίχθηκαν σε χειροκροτητές του Αδόλφου Χίτλερ, ο σκηνοθέτης κηρύττει ουσιαστικά το τέλος της αθωότητας για όλους. Ακόμη και για τους ανήλικους.