Μια νέα πηγή έντασης και τριβών έχουν αρχίσει να γίνονται τα νέα αποθέματα υδρογονανθράκων που εντοπίστηκαν ή για τα οποία υπάρχουν ενδείξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο το ήδη σύνθετο κουβάρι των διακρατικών σχέσεων σε μια περίοδο κατά την οποία το ενεργειακό, εν μέσω δεινής οικονομικής κρίσης, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη βαρύτητα στις γεωπολιτικές ισορροπίες.
Στην περίπτωση των ελληνοτουρκικών η Αγκυρα επιμένει να διαχωρίζει τη συζήτηση για την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων και της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο από εκείνη για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) στην Ανατολική Μεσόγειο. «Εργαλείο» στην τακτική αυτή αποτελεί το Καστελόριζο, το οποίο, σύμφωνα με τους τουρκικούς ισχυρισμούς και σε αντίθεση με όσα προβλέπει η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, στερείται υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ και για το λόγο αυτό στέλνει κατά καιρούς πλοία για γεωφυσικές έρευνες στην περιοχή.
Εξαιρώντας το Καστελόριζο η Αγκυρα επεκτείνει τη δική της ΑΟΖ, περιορίζοντας την ελληνική και κυπριακή και αποκτά θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο. Ετσι δεν είναι τυχαίο που το Κάιρο (μετά από τουρκικές πιέσεις) στις συνομιλίες για τον καθορισμό ΑΟΖ με την Ελλάδα, σύμφωνα με πληροφορίες, θέτει επίσης υπό αμφισβήτηση το Καστελόριζο.
Οσον αφορά στην Κύπρο, η Τουρκία επιμένει να μην την αναγνωρίζει ως κυρίαρχο κράτος. Παράλληλα εγείρει αξιώσεις και για τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην περιοχή μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου, Λιβάνου και Αιγύπτου, με το σκεπτικό ότι μέρος της βρίσκεται στην προέκταση των δικών της ακτών, αλλά και γιατί στην περιοχή αυτή προβάλλεται η ΑΟΖ των κατεχομένων. Ομως, τόσο το άνοιγμα των τουρκικών λιμανιών και αεροδρομίων, όσο και ο σεβασμός της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας είναι σημεία που η Τουρκία πρέπει να αποδεχτεί στην πορεία ένταξής της στην Ε.Ε.
Βεβαίως το πρόβλημα με τις ΑΟΖ στην Αν. Μεσόγειο είναι αρκετά περίπλοκο, καθώς σ' αυτό εμπλέκονται όλες οι ελληνοτουρκικές διαφορές. Ιδιαίτερα για την περίπτωση οριοθέτησης των ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου, εάν σε αυτήν υπολογιστεί και το Καστελόριζο, τότε ουσιαστικά θα εφάπτονται και η Τουρκία θα αποκλείεται σχεδόν εντελώς, δεδομένο που δεν μπορεί να αγνοείται.
Στο θέμα του Αιγαίου τώρα, στο οποίο φαίνεται να περιορίζονται οι μέχρι τώρα συνομιλίες, η Τουρκία ισχυρίζεται ότι αυτό είναι «περίκλειστη θάλασσα» και δεν ισχύουν οι κανόνες του Δικαίου της Θάλασσας (άρθρο 121 της Σύμβασης), το οποίο προβλέπει ότι τα νησιά και οι βραχονησίδες που κατοικούνται ή έχουν οικονομική ζωή διαθέτουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, αλλά υπολογίζονται και στην οριοθέτηση των χωρικών υδάτων.
Και στην περίπτωση αυτή, όμως, η Αγκυρα κάνει μια «αλά καρτ» χρήση του διεθνούς δικαίου, αφού στη Μαύρη Θάλασσα (που είναι πραγματικά «περίκλειστη») έχει προχωρήσει στον καθορισμό ΑΟΖ με τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και την τότε Σοβιετική Ενωση και μάλιστα με τη μέθοδο της μέσης γραμμής, την οποία δεν αποδέχεται για Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο.
Οσο για τη συζήτηση περί «κοιτασμάτων» στο Αιγαίο και την εκμετάλλευση ή συνεκμετάλλευσή τους, αυτή, όπως λένε έμπειροι επιστήμονες, στηρίζεται περισσότερο σε εικασίες παρά σε πραγματικά δεδομένα και δεν υπάρχουν σύγχρονες σεισμικές καταγραφές και μελέτες.
«Πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί, γιατί πολλές εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες παίζουν παιχνίδια με τις ανακοινώσεις περί εντοπισμού υδρογονανθράκων» λέει στην «Κ.Ε.» ο γεωλόγος (εμπειρογνώμονας των ΕΛΛ.ΠΕ.) Δημήτρης Μπαμπασίκας, θυμίζοντας ότι μόλις πρόσφατα υποτιμήθηκαν κατά δέκα φορές τα κοιτάσματα της Αλάσκας σε σχέση με τις ανακοινώσεις του 2002. Αλλωστε, η αγορά συμβολαίων παραγώγων για πετρέλαιο θεωρείται από τις πλέον κερδοσκοπικές τα τελευταία χρόνια.
Ζητούμενο για την Ελλάδα σε αυτές τις συνθήκες είναι να προχωρήσει στην προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Παράλληλα απαιτείται η εκπόνηση ενός συνολικότερου σχεδίου, με επιστημονική και τεχνική τεκμηρίωση, ενώ και ο νέος φορέας υδρογονανθράκων που θα δημιουργηθεί πρέπει να είναι επαρκώς και αξιοκρατικά στελεχωμένος.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, πιθανή διαπραγμάτευση για συμφωνία συνεκμετάλλευσης χωρίς προηγούμενη επίλυση των θεμάτων των χωρικών υδάτων (για τα οποία ισχύει το τουρκικό casus belli), της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ ενέχει τον κίνδυνο παραχώρησης κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου