ΟΙ ΣΥΝΝΟΜΕΣ ΒΙΤΡΙΝΕΣ ΤΗΣ ΚΑΜΟΡΑ

http://www.tanea.gr

Στην πρόζα του Ρομπέρτο Σαβιάνο το κεφάλαιο επιβιώνει ως βρικόλακας που ρουφά το αίμα μιας ήδη μισοπεθαμένης κοινωνίας. Και η Μαφία γίνεται το πρόσχημα για την καταγγελία μιας συνολικά δυσλειτουργούσας κοινωνίας που αναπαράγει τις ανισότητες σ΄ ένα ολοένα ανώτερο επίπεδο.

Το τρίτο μέρος του νέου βιβλίου του Ρομπέρτο Σαβιάνο τιτλοφορείται «Μπίζνες». Στο κεφάλαιό του «Να χτίζεις, να κατακτάς» περιγράφεται ένας από τους δρόμους νομιμοποίησης των κερδών της Μαφίας- η κατασκευαστική/ οικοδομική δραστηριότητα. Μέσω εταιρειών με την ευφάνταστη επωνυμία «Στάνταλ ΕΠΕ» ή «Δουκάτο Ακινήτων» που εγκαταλείπουν σταδιακά τον υπανάπτυκτο ιταλικό Νότο για να εγκατασταθούν στην Πάρμα και το Μιλάνο, με τα γραφεία τους στις πλέον σικάτες και ακριβές γειτονιές της Ευρώπης, επέρχεται μεταξύ άλλων η ιδεολογική νομιμοποίηση της παρανομίας. Καλές διασυνδέσεις και οι σωστοί γάμοι μετατρέπουν τα ναρκοδολάρια σε αναπτυξιακές επενδύσεις όχι πια στον φτωχό Νότο, από όπου ξεκίνησαν τη δράση τους οι μεγάλες φαμίλιες της Μαφίας και της Καμόρα, αλλά στην καρδιά της βιομηχανικής Ευρώπης, με τη σύμπραξη του πολιτικού συστήματος.

Νέες οργανώσεις

Οπως ομολογούν εισαγγελείς και ανώτατοι αξιωματούχοι σε διάφορα σημεία του βιβλίου, το να καταδιώκεις τις μεγάλες οικογένειες της Καμόρα με την πεποίθηση ότι έχεις να αντιμετωπίσεις το κοινό έγκλημα μόνο σε λάθη τακτικής μπορεί να οδηγήσει στα χρόνια της παγκοσμιοποίησης. Ο ένας λόγος είναι ότι οι δραστηριότητες της Μαφίας και των ποικίλων κλάδων της διασπείρονται σε όλα τα σημεία του πλανήτη. Κοκαΐνη από την Κολομβία μπορεί να τύχει επεξεργασίας στη Βολιβία, να «συσκευαστεί» στο εσωτερικό της φλούδας της μπανάνας στο Γκουαγιακίλ του Ισημερινού, να μεταφορτωθεί σε κάποιο απόμερο αφρικανικό λιμάνι και να ταξιδέψει ώς το Μαυροβούνιο ή την Τραπεζούντα, από όπου θα διεισδύσει εν τέλει στο ευρωπαϊκό έδαφος. Η διανομή στις μεγάλες αγορές της ηπείρου είναι το επόμενο στάδιο που περιλαμβάνει οργανωμένες εταιρείες μεταφορών, προπορευόμενα οχήματα που ενημερώνουν για τα μπλόκα, τοπικές φαμίλιες που θα τροφοδοτήσουν τα βαποράκια. Καθ΄ οδόν έχουν μεσολαβήσει νεοαναδυόμενες, μαφιόζικης έμπνευσης οργανώσεις που τώρα πια δεν προέρχονται μόνο από το πρώην ανατολικό μπλοκ αλλά αγκαλιάζουν ακόμη και τη Μαύρη Ηπειρο.

Τα τελευταία χρόνια λ.χ. έχει γίνει περίφημη η νιγηριανή Μαφία που μεταξύ άλλων έχει το πλεονέκτημα των πάμφθηνων εργατικών χεριών και της άφθονης λευκής (μαύρης) σάρκας από τις εκπτωχευμένες λόγω πολέμων και οικολογικής καταστροφής ζώνες της Αφρικής. Οι τριτοκοσμικές αυτές Μαφίες, γερά εμφυτευμένες πλέον σε ευρωπαϊκό ή βορειοαμερικανικό έδαφος, επιδίδονται, λεέι ο Σαβιάνο σε αιματηρές διαμάχες για την κατάκτηση ζωνών επιρροής.

Σ΄ αυτό το σύστημα διακίνησης οι αρμοί είναι ευκίνητοι και μεταβαλλόμενοι. Η τιμή της ηρωίνης και της κοκαΐνης διαμορφώνεται στην αγορά σε εικοσαπλάσια και πλέον επίπεδα απ΄ ό,τι στο «χωράφι». Η προστιθέμενη αξία κατανέμεται σε ποικίλα επίπεδα που συνήθως είναι άγνωστα μεταξύ τους, έτσι ώστε η εξάρθρωση ενός δικτύου να μην οδηγεί σε κατάρρευση του όλου οικοδομήματος. Εμποροι, μάνατζερ, ερευνητές της αγοράς, νομικοί σύμβουλοι και χρηματιστές αποτελούν πλέον κρίσιμους κρίκους των διεθνών δικτύων. Το σημαντικότερο: η παγκοσμιοποιημένη παρανομία έχει ριζώσει για τα καλά σε περιοχές του πλανήτη στις οποίες η ανάπτυξη έχει, οριστικά ίσως, στρέψει την πλάτη της. Εκεί όπου οι κεντρικές κυβερνήσεις και η διεθνής κοινότητα αδυνατούν ή δεν θέλουν πια να κατευθύνουν επενδυτικούς πόρους, ένας άλλος τρόπος παραγωγής έχει ριζώσει, με τη Μαφία να παίζει τον ρόλο ενός ιδιότυπου κράτους πρόνοιας σε περιοχές όπως τα υψίπεδα του Βορειοδυτικού Πακιστάν ή οι παρυφές του αμαζονιακού δάσους όπου μεγάλα συμβόλαια και διασφαλισμένες προκαταβολές υπόσχονται διαιώνιση του τρόπου παραγωγής.

Στο εσωτερικό του ανεπτυγμένου κόσμου, τα ναρκωτικά έχουν μεταβληθεί σ΄ ένα είδος σκληρού νομίσματος, ενώ αποτελούν τη βαριά βιομηχανία σε πολλές ευρωπαϊκές περιφέρειες. Πρωτεύουσα της παρανομίας η Νάπολι με την παλιά σύνδεσή της με την Καμόρα που έχει τις απαρχές της σε «ρομαντικά» παραβατικά δίκτυα μαχαιροβγαλτών και προστατών ήδη του 16ου αιώνα για να λάβει συστηματικότερη μορφή στα τέλη του 18ου, μετά τη ναπολεόντεια απελευθέρωση της ιταλικής χερσονήσου και τη μετέπειτα επανεγκαθίδρυση των Βουρβόνων. Ο ιταλικός Νότος δεν ενσωματώθηκε ποτέ πλήρως στο κεντρικό κράτος. Οι φεουδαρχικές δομές αντιστάθηκαν επί πολύ, ακόμη και μετά την προέλαση του Γαριβάλδη στη Σικελία. Ας θυμηθούμε εν προκειμένω τον έξοχο«Γατόπαρδο» του Τζουζέπε ντι Λαμπεντούζα (Εκδ. ΒΕLL) που μεταφέρθηκε στο σινεμά από τον Βισκόντι.

Κράτος εν κράτει

Η Ιταλία ήταν- και είναι- μια χώρα κομμένη στα δύο, με τον Νότο να παραμένει υπανάπτυκτος σε σχέση με τον εκβιομηχανισμένο Βορρά, παρά τους πόρους που διοχετεύτηκαν σ΄ αυτόν στο πλαίσιο φιλόδοξων πολιτικών περιφερειακής ανάπτυξης. Τα δίκτυα πατρωνίας και αλληλοϋποστήριξης έμελλε να αξιοποιήσουν όλες τις μη νόμιμες ευκαιρίες, προσεταιριζόμενα τη φτώχεια και τη λαϊκή δυσαρέσκεια, προσφέροντας εξασφάλιση και εργασία εντός των αρχαϊκών δομών της διευρυμένης οικογένειας και της φυλής, επανεπενδύοντας τα «ματωμένα κέρδη», εν τέλει αναδιανέμοντας τον παραγόμενο πλούτο ως ιδιότυπο κράτος πρόνοιας με πρόταγμα την «τοπικότητα» και τον κοινοτισμό. Το ίδιο μοντέλο κατέληξε να εξαχθεί μέσω της μετανάστευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η Μαφία έγινε κράτος εν κράτει.

Ο Σαβιάνο αντιμάχεται όλα τούτα με συνέπεια και σθένος. Ομως δεν είναι απλός σταυροφόρος. Αναλύει φαινόμενα που τα ζούμε στο πετσί μας και στην Ελλάδα, όπως η φοροδιαφυγή, η τοκογλυφία, η ροή του μαύρου χρήματος, η προστασία, τα χρηματιστηριακά παιχνίδια και κυρίως τα δίκτυα μέσω των οποίων εξασφαλίζεται η πολιτική συναίνεση για τα δημόσια έργα, όπου αίφνης νομιμοποιούνται οι παράνομες δραστηριότητες.