http://www.tanea.gr
«Τι είναι ένας επαναστάτης;», ρωτούσε πριν από ακριβώς 60 χρόνια ο Αλµπέρ Καµί. «Ενας άνθρωπος που λέει όχι», έδινε ο ίδιος την απάντηση. Πώς όµως φτάνει να πει το «όχι» και πώς αυτό το«όχι» φτάνεινα ρίξει ένα πανίσχυρο και βάρβαρο καθεστώς; Ενιαίο εγχειρίδιο ανατροπής δικτατόρων δεν υφίσταται.Υπάρχει όµως µια κοινωνικήδυναµική λίγο - πολύκοινή σε όλες τις εξεγέρσεις εναντίον απολυταρχικών καθεστώτων, από τη Ρουµανία του 1989 έως την Τυνησία, την Αίγυπτο και τη Λιβύη του2011.
τον ΛΑΖΛΟ ΤΟΚΕΣ δεν τον θυµούνται πια πολλοί εκτός Ρουµανίας. Είναι σήµερα 58 ετών, επίσκοπος του Κιραλιχαγκοµέγιεκ.
Τον Μάρτιο του 1989, ήταν ένας απλός πάστορας στηνΤιµισοάρα που αρνήθηκενα δεχθείτη µετάθεσή του σε µια αποµονωµένη ενορία. Η µετάθεση δεν ήταν αθώα, ο ουγγρικής καταγωγής Τόκες είχε βεβαρηµένο µητρώο άσκησης κριτικής στο καθεστώς Τσαουσέσκου. Η άρνησή τουνα εγκαταλείψειτο διαµέρισµά του ήταν προκλητική, σύντοµα προσείλκυσε την προσοχή της διαβόητης Σεκουριτάτε. Μέχρι να φτάσει ο ∆εκέµβριος του 1989, δεν συµµετείχε µόνο τοποίµνιό του στον προστατευτικό κλοιό γύρω από το σπίτι του αλλά χιλιάδες Ρουµάνοι.
Οσα ακολούθησαντις επόµενες ηµέρες είναι σαφώς πιο γνωστά: οι µαζικές διαδηλώσεις στην Τιµισο άρα οδήγησαν γρήγορα στην πτώση του πάλαι ποτέ ισχυρού καθεστώτος Τσαουσέσκου.
Αυτήη ιστορίαενόςανθρώπου και τηςχώρας του, γράφει στην «Guardian» o Πίτερ Μπόµοντ, ακούγεται σήµερα οικεία – και είναι. Ο Λάζλο Τόκες της Ρουµανίας είναι ο Μοχάµεντ Μπουαζίζι της Τυνησίας, ο νεαρός που αυτοπυρπολήθηκε τον περασµένο ∆εκέµβριο στο Σίντι Μπουζίντ όταν η Αστυνοµία κατέσχεσε αυθαίρετα τον πάγκοµε τα φρούτα και τα λαχανικά του· είναι ο Χαλέντ Σαΐντ της Αιγύπτου, ο νεαρός που ξυλοκοπήθηκε µέχρι θανάτου από αστυνοµικούς µε πολιτικά στην Αλεξάνδρεια τον περασµένο Ιούνιο· είναι ο Φέτχι Ταρµπέλτης Λιβύης, ο αντικαθεστωτικός δικηγόρος και ακτιβιστής που πυροδότησε µε τη σύλληψή του την πρώ τη διαδήλωση στη Βεγγάζη, στις 15 Φεβρουαρίου. Είναι µέρος της απάντησης στην ερώτηση: «Πώς φτάνουν απλοίάνθρωποι να εξεγερθούν εναντίονισχυρών καιαπάνθρωπων καθεστώτων;» – δεν αρκεί να είναι έτοιµοιαπό καιρό, χρειάζεται να ταυτιστούν µε ένα θύµα. Σύµφωνα µε τον Ρότζερ Πίτερσεν, συγγραφέα τουβιβλίου «Αντίσταση και Εξέγερση: Μαθήµατα από την Ανατολική Ευρώπη», οι περισσότερες εξεγέρσεις µπορεί να χωριστούν σε τρεις χωριστούς µηχανισµούς, ή στάδια. Το πρώτοστάδιο, σύµφωναµε τον οδικό χάρτη του Πίτερσεν, είναι και το πιο κρίσιµο: ηαργή µετατόπιση τουµεγαλύτερου µέρους του πληθυσµού από αυτό που ο ίδιος αποκαλεί καθεστωτική «ουδετερότητα» σε αυτό που περιγράφει ως «ευρεία αλλά ανοργάνωτη και άοπλη αντίσταση». Παράλληλα µε την εν λόγω µετατόπιση που εκδηλώνεται συνήθως µε τη µορφή του σχεδιασµού αντικαθεστωτικών γκραφίτι,της διανοµής ή αποδοχής αντικαθεστωτικών φυλλαδίων, της συµµετοχής σε αυθόρµητες διαδηλώσεις, απορρίπτεται σταδιακά αυτό που ο αιγύπτιος καθηγητής στο Πανεπιστήµιο του Καΐρου ΑχµάντΣαλαµπί έχειονοµάσει «δηµοκρατία του ψωµιού». Τι ακριβώς είναι; Είναι το άγραφο πολιτικό ντιλ που θέλει τον λαό να σέβεται το καθεστώς, λαµβάνοντας ως αντάλλαγµα κάποια οφέλη όπως είναι η εργασία και η παιδεία και οι επιδοτούµενες υπηρεσίες. «Επειτα από κάποιο σηµείο, όµως, το ζητούµενο δεν είναιπλέον µόνο τοψωµί, που κι αυτό αν υπάρχει. Το θέµα είναι η αξιοπρέπεια».
Τον Μάρτιο του 1989, ήταν ένας απλός πάστορας στηνΤιµισοάρα που αρνήθηκενα δεχθείτη µετάθεσή του σε µια αποµονωµένη ενορία. Η µετάθεση δεν ήταν αθώα, ο ουγγρικής καταγωγής Τόκες είχε βεβαρηµένο µητρώο άσκησης κριτικής στο καθεστώς Τσαουσέσκου. Η άρνησή τουνα εγκαταλείψειτο διαµέρισµά του ήταν προκλητική, σύντοµα προσείλκυσε την προσοχή της διαβόητης Σεκουριτάτε. Μέχρι να φτάσει ο ∆εκέµβριος του 1989, δεν συµµετείχε µόνο τοποίµνιό του στον προστατευτικό κλοιό γύρω από το σπίτι του αλλά χιλιάδες Ρουµάνοι.
Οσα ακολούθησαντις επόµενες ηµέρες είναι σαφώς πιο γνωστά: οι µαζικές διαδηλώσεις στην Τιµισο άρα οδήγησαν γρήγορα στην πτώση του πάλαι ποτέ ισχυρού καθεστώτος Τσαουσέσκου.
Αυτήη ιστορίαενόςανθρώπου και τηςχώρας του, γράφει στην «Guardian» o Πίτερ Μπόµοντ, ακούγεται σήµερα οικεία – και είναι. Ο Λάζλο Τόκες της Ρουµανίας είναι ο Μοχάµεντ Μπουαζίζι της Τυνησίας, ο νεαρός που αυτοπυρπολήθηκε τον περασµένο ∆εκέµβριο στο Σίντι Μπουζίντ όταν η Αστυνοµία κατέσχεσε αυθαίρετα τον πάγκοµε τα φρούτα και τα λαχανικά του· είναι ο Χαλέντ Σαΐντ της Αιγύπτου, ο νεαρός που ξυλοκοπήθηκε µέχρι θανάτου από αστυνοµικούς µε πολιτικά στην Αλεξάνδρεια τον περασµένο Ιούνιο· είναι ο Φέτχι Ταρµπέλτης Λιβύης, ο αντικαθεστωτικός δικηγόρος και ακτιβιστής που πυροδότησε µε τη σύλληψή του την πρώ τη διαδήλωση στη Βεγγάζη, στις 15 Φεβρουαρίου. Είναι µέρος της απάντησης στην ερώτηση: «Πώς φτάνουν απλοίάνθρωποι να εξεγερθούν εναντίονισχυρών καιαπάνθρωπων καθεστώτων;» – δεν αρκεί να είναι έτοιµοιαπό καιρό, χρειάζεται να ταυτιστούν µε ένα θύµα. Σύµφωνα µε τον Ρότζερ Πίτερσεν, συγγραφέα τουβιβλίου «Αντίσταση και Εξέγερση: Μαθήµατα από την Ανατολική Ευρώπη», οι περισσότερες εξεγέρσεις µπορεί να χωριστούν σε τρεις χωριστούς µηχανισµούς, ή στάδια. Το πρώτοστάδιο, σύµφωναµε τον οδικό χάρτη του Πίτερσεν, είναι και το πιο κρίσιµο: ηαργή µετατόπιση τουµεγαλύτερου µέρους του πληθυσµού από αυτό που ο ίδιος αποκαλεί καθεστωτική «ουδετερότητα» σε αυτό που περιγράφει ως «ευρεία αλλά ανοργάνωτη και άοπλη αντίσταση». Παράλληλα µε την εν λόγω µετατόπιση που εκδηλώνεται συνήθως µε τη µορφή του σχεδιασµού αντικαθεστωτικών γκραφίτι,της διανοµής ή αποδοχής αντικαθεστωτικών φυλλαδίων, της συµµετοχής σε αυθόρµητες διαδηλώσεις, απορρίπτεται σταδιακά αυτό που ο αιγύπτιος καθηγητής στο Πανεπιστήµιο του Καΐρου ΑχµάντΣαλαµπί έχειονοµάσει «δηµοκρατία του ψωµιού». Τι ακριβώς είναι; Είναι το άγραφο πολιτικό ντιλ που θέλει τον λαό να σέβεται το καθεστώς, λαµβάνοντας ως αντάλλαγµα κάποια οφέλη όπως είναι η εργασία και η παιδεία και οι επιδοτούµενες υπηρεσίες. «Επειτα από κάποιο σηµείο, όµως, το ζητούµενο δεν είναιπλέον µόνο τοψωµί, που κι αυτό αν υπάρχει. Το θέµα είναι η αξιοπρέπεια».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου