Η ελληνική διαφθορά φρένο για τις αμερικανικές επενδύσεις

http://www.tanea.gr
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΧΑΡΗΣ ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ

Τις επιπτώσεις της ελληνικής διαφθοράς σε αμερικανικές εταιρείες που ενδιαφέρονται να επενδύσουν και να επιχειρήσουν στη χώρα μας αναλύει έγγραφο της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα που συντάχθηκε στις αρχές του 2006. Ανάμεσα στα ονόματα πολιτικών που μνημονεύονται στο τηλεγράφημα που διέρρευσε στο Wikileaks και φέρει τον τίτλο «Η διαφθορά στην Ελλάδα» περιλαμβάνονται αυτά των Ακη Τσοχατζόπουλου, Αδάμ Ρεγκούζα, Πέτρου Μαντούβαλου, Θανάση Παπαγεωργίου και Κωνσταντίνου Μπαντουβά.

Διαβάστε εδώ τα σχετικά τηλεγραφήματα

Στο εμπιστευτικό έγγραφο 06Athens369 αναφέρεται ότι το 2005 ένα ασυνήθιστα ευρύ φάσμα υψηλόβαθμων ελλήνων αξιωματούχων «κόπηκαν» από σκάνδαλα που σχετίζονταν με διαφθορά: από τον τότε υφυπουργό της Οικονομίας και τον αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου (σ.σ.: ο οποίος απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες δύο χρόνια μετά) έως τον Μητροπολίτη Αττικής. «Δεν είναι ξεκάθαρο αν αυτό αποτελεί μία αξιέπαινη προσέγγιση μη ανοχής στη διαφθορά από τον πρωθυπουργό και την κοινωνία ή απλά οφείλεται στην κακή τύχη των διεφθαρμένων. Ωστόσο, η πρεσβεία ενδιαφέρεται περισσότερο για τις αρνητικές συνέπειες που έχει η ελληνική διαφθορά στις αμερικανικές εταιρείες που προσπαθούν να επιχειρήσουν εδώ, ειδικότερα σε τομείς που σχετίζονται με δημόσιες συμβάσεις. Αν και πολλοί καταλήγουν να κερδίζουν συμβόλαια, πολλοί άλλοι δεν έχουν την ίδια τύχη και αυτό γίνεται κάτω από αμφισβητήσιμες συνθήκες», έγραφε ο αμερικανός πρεσβευτής Τσαρλς Ρις. Εκτιμούσε, δε, ότι η διαφθορά είναι τόσο βαθιά ριζωμένη στις κοινωνικές προσδοκίες, που θα χρειαστούν χρόνια για να υπάρξει ουσιαστική αλλαγή. Στο σχόλιό του επισήμανε επίσης ότι οι Ελληνοαμερικανοί με τους οποίους έρχεται σε επαφή η πρεσβεία - ο αριθμός τους στη χώρα μας υπολογίζεται ότι ξεπερνά τις 70.000 - ομόφωνα χαρακτηρίζουν το ελληνικό σύστημα απαράδεκτο, προσθέτοντας ότι δεν μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους, ακόμα και να χτίσουν σπίτια στα χωριά τους, χωρίς να δώσουν μίζα σε δημόσιους υπαλλήλους.

Στο συγκεκριμένο τηλεγράφημα παρατίθενται τα στοιχεία της Διεθνούς Διαφάνειας για το 2005, όπου η Ελλάδα φαίνεται να είναι η πιο «διεφθαρμένη» από όλα τα κράτη του γκρουπ της Δυτικής Ευρώπης. Η μεγαλύτερη διαφορά σε… πόντους διαφθοράς προέκυπτε στους τομείς των θρησκευτικών οργανώσεων (σκορ Ελλάδας 3,7 έναντι 2,5 του μέσου όρου της Δυτικής Ευρώπης), των φορολογικών εσόδων (3,8 έναντι 2,9) και των ιατρικών υπηρεσιών (3,6 έναντι 2,7). Οταν ο οικονομικός σύμβουλος της πρεσβείας συζήτησε με τον Δημήτρη Χατζηδημητρίου από τη Διεθνή Διαφάνεια τα αποτελέσματα της έρευνας, ο τελευταίος ανάμεσα σε άλλα φέρεται να ανέφερε πως «η περιφρόνηση του μέσου πολίτη για την κυβέρνηση βασιζόταν στις εμπειρίες που είχαν πολλοί κατά τις συναλλαγές τους με γραφειοκράτες μεσαίου επιπέδου». Επιπλέον στο τηλεγράφημα επισημαίνεται πως αυτοί οι «ήσσονος σημασίας» υπάλληλοι είναι ιδιαίτερα ισχυροί ως γκρουπ, πολύ περισσότερο από το υπουργικό συμβούλιο, και ότι είναι σχεδόν αδύνατο να τους απολύσουν.

Στις παρατηρήσεις των Αμερικανών τονίζεται πόσο εντυπωσιακό είναι το εύρος των υψηλόβαθμων στελεχών στην Ελλάδα που «τα άγγιξαν σκάνδαλα». Και συνεχίζουν απαριθμώντας τους βουλευτές που είχαν κατηγορηθεί για συμμετοχή σε σκάνδαλα τα οποία είδαν το φως της δημοσιότητας το 2005. Εγραφε λοιπόν ο Ρις στο τηλεγράφημα: «Πέτρος Μαντούβαλος (ανεξάρτητος, πρώην Ν.Δ.): κατηγορούμενος για δωροδοκία δικαστών και ξέπλυμα χρήματος. Αθανάσιος Παπαγεωργίου (ΠΑΣΟΚ): κατηγορούμενος για ευνοιοκρατία στη χορήγηση δανείων ενώ ήταν υποδιοικητής στην Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδας. Κ. Μπαντουβάς (Ν.Δ.): κατηγορούμενος για παραβάσεις των κανονισμών αποθήκευσης καυσίμων ενώ ήταν επιχειρηματίας. Ενας υφυπουργός, ο Αδάμ Ρεγκούζας, εξαναγκάστηκε σε παραίτηση επειδή είχε πει σε ομάδα τελωνειακών επιθεωρητών, όχι ότι έπρεπε να εξαλείψουν τα αιτήματά τους για δωροδοκίες, αλλά να τα μετριάσουν. Ο όρος που χρησιμοποίησε για τον σκοπό των δωροδοκιών, το "γρηγορόσημο", έχει τώρα εισαχθεί στην καθομιλουμένη ως συνώνυμο της διαφθοράς στις τελωνειακές Αρχές. Σημαντικό είναι να σημειώσουμε ότι ο ίδιος ο Ρεγκούζας ήταν πρώην τελωνειακός», έγραφε ο αμερικανός πρεσβευτής και συνέχιζε μνημονεύοντας τα σκάνδαλα Γιοσάκη και Παντελεήμονα που κλόνισαν την Εκκλησία - για την υπόθεση του τελευταίου επισημαίνεται πως στέλεχος του ΣΔΟΕ είχε πει στην πρεσβεία ότι ο Μητροπολίτης διέθετε λογαριασμό με περισσότερα από 3 εκατομμύρια δολάρια. Ακόμα, ο Ρις αναφέρθηκε στο παραδικαστικό, αλλά και σε χαμηλότερα επίπεδα δημοσίων υπαλλήλων, όπως εφοριακοί και αστυνομικοί, για τους οποίους «η πρεσβεία ακούει σχεδόν κάθε εβδομάδα ιστορίες διαφθοράς».

Βαρύτητα από τον αμερικανό πρεσβευτή δίνεται και στο θέμα των διαγωνισμών του Δημοσίου, για τους οποίους η πρεσβεία δέχεται και τα περισσότερα παράπονα. Αναφερόμενος στον τρόπο με τον οποίο στήνονταν οι πλειοδοτικές ή μειοδοτικές διαδικασίες, ο Ρις τονίζει ως προβλήματα τα ζητήματα των προδιαγραφών που οδηγούν σε έναν μόνο προμηθευτή, τις συχνές απορρίψεις προϊόντων που έχουν εγκριθεί στην υπόλοιπη Ευρώπη, την ακύρωση προσφορών μετά την έγκριση και δημοσιοποίηση των τεχνικών και οικονομικών αξιολογήσεών τους. «Αν και είναι δύσκολο να βρεθούν σαφείς αποδείξεις, η υψηλή συχνότητα ακυρώσεων των προσφορών δίνει την εικόνα ότι τα μέλη επιτροπών των αξιολογήσεων υποστηρίζουν εταιρείες οι οποίες διαφορετικά θα έχαναν. Η πολυπλοκότητα, η αμφιβολία και η διαφθορά των δικαστηρίων ενισχύουν την τάση των αμερικανικών εταιρειών που έχουν απορριφθεί (ή των εκπροσώπων τους) να μην καταφεύγουν στη Δικαιοσύνη, εκτός και αν οι βάσεις (σ.σ.: των αιτιάσεών τους) είναι "τεθωρακισμένες"», σημείωνε ο αμερικανός πρεσβευτής. Εξηγούσε, δε, ότι για να κερδίσει τελικά μια εταιρεία από τις ΗΠΑ μειοδοτικό διαγωνισμό της ΔΕΗ χρειάστηκε να παρέμβει αρκετές φορές η πρεσβεία, παρά το γεγονός ότι η εταιρεία αυτή προσέφερε τη χαμηλότερη τιμή (22% από τους ανταγωνιστές της) και είχε το υψηλότερο τεχνικό σκορ (κατά 12%).

Στο κεφάλαιο του εμπιστευτικού εγγράφου που φέρει τον τίτλο «Διαφθορά στις στρατιωτικές προμήθειες», ο Ρις μνημονεύει το όνομα του Ακη Τσοχατζόπουλου. Συγκεκριμένα γράφει: «Εδώ και καιρό φημολογείται ότι οι στρατιωτικές προμήθειες είναι γεμάτες διαφθορά. Πολλοί πιστεύουν ότι ειδικά ο υπουργός Αμύνης του ΠΑΣΟΚ Ακης Τσοχατζόπουλος επωφελήθηκε αδρά από κάποιες μεγάλες αγορές αμυντικού εξοπλισμού. Για να αναφέρουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο Τσοχατζόπουλος πιστεύεται ότι έχει λάβει τεράστιες μίζες που συνδέονται με τη μοναδική πηγή προμήθειας των γερμανικών υποβρυχίων τύπου 214 από την ελληνική κυβέρνηση τη δεκαετία του 1990. Στην πραγματικότητα, πολλοί Ελληνες πιστώνουν στον ρόλο του πρώην υπουργού σε αυτή την πώληση ότι ήταν βασικός παράγοντας για τη νεοαποκτηθείσα περιουσία του». Στο τηλεγράφημα με ημερομηνία 9 Φεβρουαρίου 2006 ο αμερικανός πρεσβευτής κάνει επίσης λόγο για την κακή κατάσταση που αντιμετωπίζουν στην Ελλάδα εταιρείες μικρότερες σε μέγεθος και «ισχύ» από τη Lockheed. Για να τεκμηριώσει αυτά που υποστηρίζει, ο Ρις φέρνει το παράδειγμα αμερικανικής εταιρείας που συμμετείχε σε διαγωνισμό του υπουργείου Εθνικής Αμυνας για την προμήθεια γραμμικού επιταχυντή (σ.σ.: χρησιμοποιείται στην ακτινοθεραπευτική) για στρατιωτικά νοσοκομεία. Αν και η προσφορά της εταιρείας είχε τη χαμηλότερη τιμή και το υψηλότερο σκορ στα τεχνικοοικονομικά κριτήρια, «μυστηριωδώς, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας ακύρωσε τον διαγωνισμό την τελευταία στιγμή - αφού είχε αποκαλυφθεί η τιμή που έδινε η εταιρεία - για να ανακοινώσει την απόφασή του να "μεταθέσει" τον διαγωνισμό σε μεταγενέστερη ημερομηνία», γράφει ο πρεσβευτής. Σύμφωνα με το τηλεγράφημα, η πρεσβεία έθεσε το συγκεκριμένο θέμα επανειλημμένα στο υπουργείο, επισημαίνοντας ότι οι συγκεκριμένες πρακτικές είναι άδικες για τις αμερικανικές εταιρείες που ξοδεύουν μεγάλα χρηματικά ποσά ώστε να συντάξουν προσφορές που να ανταποκρίνονται στις «πολύπλοκες προϋποθέσεις των ελληνικών διαγωνισμών».