Οι ΗΠΑ ήθελαν να τιμωρήσουν την Κύπρο για την απόρριψη του σχεδίου Ανάν

http://www.tanea.gr

Τις μεθοδεύσεις Αμερικανών και Ευρωπαίων - και δη του τότε προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου Πατ Κοξ και του επιτρόπου αρμόδιου για τη Διεύρυνση Γκίντερ Φερχόιγκεν - για να «τιμωρηθεί» η Κύπρος μετά την απόρριψη του σχεδίου Ανάν αποκαλύπτουν τηλεγραφήματα που διέρρευσαν στο Wikileaks. Οπως προκύπτει, οι Ευρωπαίοι, σε συνεννόηση με τους Αμερικανούς, αναζητούσαν τρόπο για να επικαλεστούν το άρθρο 7 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ενωσης προκειμένου να αναστείλουν το δικαίωμα ψήφου της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο!

Διαβάστε εδώ τα σχετικά τηλεγραφήματα του Wikileaks

Στις αρχές Απριλίου του 2007 κορυφώνονται οι παρασκηνιακές διεργασίες στις Βρυξέλλες που εξετάζουν την επόμενη μέρα ενός «όχι» των Ελληνοκυπρίων στο σχέδιο Ανάν. Οπως προκύπτει από εμπιστευτικό τηλεγράφημα του συμβούλου της αμερικανικής αντιπροσωπείας στις Βρυξέλλες Αντριου Ερικσον, όλοι είναι πεπεισμένοι ότι η Κύπρος θα ενταχθεί στην Ε.Ε. ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, κάτι που σήμαινε ότι οι Ευρωπαίοι δεν είχαν μέσο πίεσης προς τους Ελληνοκύπριους και, άρα, «η πίεση έπρεπε να λάβει άλλες μορφές». Ταυτόχρονα, σημειώνει, «κάποια κράτη-μέλη που δεν θέλουν να δώσουν ημερομηνία διαπραγματεύσεων στην Τουρκία, όπως η Αυστρία και η Ολλανδία, ελπίζουν ανομολόγητα να αποτύχει το σχέδιο Ανάν». Από το τηλεγράφημα προκύπτει και η συνεννόηση των Αμερικανών με τους Ευρωπαίους να ασκηθεί πίεση στους Ελληνοκύπριους να δεχθούν το σχέδιο Ανάν, τόσο από τον επικεφαλής της Ε.Ε. για την εξωτερική πολιτική Χαβιέ Σολάνα όσο και από τον επίτροπο αρμόδιο για τη Διεύρυνση Γκίντερ Φερχόιγκεν, τον επίτροπο Εξωτερικών Σχέσεων Κρις Πάτεν, αλλά και τον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Πατ Κοξ.

Μια μέρα πριν από το δημοψήφισμα στην Κύπρο και το αναμενόμενο «όχι» των Ελληνοκυπρίων, σε εμπιστευτικό τηλεγράφημα από την αμερικανική πρεσβεία στην Αγκυρα, ο Ερικσον σχολιάζει ότι με την επικείμενη ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. «οι Ευρωπαίοι δεν έχουν πια καρότα για να ενθαρρύνουν το "ναι"». Ούτε καν, όπως γράφει, την άνευ προηγουμένου ενεργοποίηση του άρθρου 7 της Συνθήκης της Νίκαιας, με βάση την ακραία εκδοχή του οποίου η Ε.Ε. μπορεί να στερήσει το δικαίωμα ψήφου από ένα κράτος-μέλος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (σ.σ.: εφόσον παραβιάζει τις θεμελιώδεις αρχές της Ε.Ε.). «Αλλά η κατάσταση της Τουρκίας από την 1η Μαΐου κι έπειτα θα είναι χειρότερη», σχολιάζει και αναφέρεται στις εκτιμήσεις του διευθυντή κυπριακών υποθέσεων της Κομισιόν, Λέοπολντ Μάουερ, ο οποίος, όπως του έχει πει, «περιμένει πολλούς πονοκεφάλους μετά την 1η Μαΐου από τη μη αναγνώριση από την Τουρκία της Κυπριακής Δημοκρατίας, με πρώτη την τελωνειακή σχέση Ε.Ε. - Τουρκίας». Από το ίδιο τηλεγράφημα σχολιάζεται ότι η πίεση του επιτρόπου Φερχόιγκεν, του Πατ Κοξ και του Χαβιέ Σολάνα δεν απέδωσε.

Και προκύπτει με σαφήνεια ότι οι Αμερικανοί πίεζαν την Ε.Ε. για την επιβολή κυρώσεων στην Κυπριακή Δημοκρατία. «Ο Μάουερ σημείωσε ότι το άρθρο 7 μπορεί θεωρητικά να χρησιμοποιηθεί, παρότι αυτό το μαστίγιο δεν έχει χρησιμοποιηθεί σε άλλες περιπτώσεις». Και αναλύει στους Αμερικανούς ότι η απόρριψη του σχεδίου θα μπορούσε να θεωρηθεί «σοβαρή και μόνιμη παραβίαση του άρθρου 6 για τον σεβασμό της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με τη συγκατάθεση των δύο τρίτων του Ευρωκοινοβουλίου, και στη συνέχεια θα έπρεπε να ψηφίσει το Συμβούλιο τι κυρώσεις θα επέβαλλε». Ο Ερικσον, πάντως, του λέει ότι σε μια τέτοια περίπτωση οποιοδήποτε κράτος-μέλος και ειδικά η Ελλάδα θα μπορούσε να μπλοκάρει την επίκληση του άρθρου.

Προκύπτει ακόμα ότι μια μέρα πριν από το δημοψήφισμα ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης είχε στείλει επιστολή στον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Πατ Κοξ, στον οποίο διαμαρτυρόταν για τη διαχείριση του δημοψηφίσματος. Ο διπλωματικός σύμβουλος του Κοξ, Τζο Ντιουν, λέει στον Αμερικανό ότι οι ηγέτες των κομμάτων του Ευρωκοινοβουλίου δεν έχουν πρόβλημα να προχωρήσουν στη διαδικασία για επίκληση του άρθρου 7 και εκτιμούσε ότι υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να συγκεντρωθεί η απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων. Ο Ερικσον σχολιάζει τον υπερβάλλοντα ζήλο του Κοξ και διατυπώνει τις αμφιβολίες του για το αν η Κύπρος μπορεί να τιμωρηθεί, αφού «η απαίτηση να τιμωρηθεί η απορριπτική Κύπρος ενδέχεται να αντιμετωπίσει ένα σκληρό περιβάλλον στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου από μόνη της η Ελλάδα μπορεί να μπλοκάρει περαιτέρω δράση».

Δυο μέρες μετά το δημοψήφισμα, η Ε.Ε. αναζητεί τρόπους να αντιμετωπίσει το θέμα της πράσινης γραμμής και των Τουρκοκυπρίων. Οπως προκύπτει από εμπιστευτικό τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στις Βρυξέλλες, οι Βρετανοί πρότειναν τρόπους ευνοϊκούς προς την Τουρκία, ενώ οι Ελληνοκύπριοι έλεγαν ότι η πράσινη γραμμή δεν πρέπει να είναι σύνορο, αλλά όριο. Προκύπτει ακόμη ότι ακόμη και ο Τάσσος Παπαδόπουλος είχε πει επισήμως ότι τα χρήματα θα έπρεπε να πάνε στη Βόρεια Κύπρο, ωστόσο ήθελε λόγο στο πώς θα ξοδεύονταν τα χρήματα στα Κατεχόμενα. Ο Φερχόιγκεν, όμως, λέει στους Αμερικανούς ότι οι Ελληνοκύπριοι δεν μπορούν να εμποδίσουν τίποτα, καθώς «διπλωματικά βρίσκονται στο ναδίρ», ενώ σημειώνει ότι η Επιτροπή δεν έχει άλλη επιλογή από το να προσφέρει στην Τουρκία πράσινο φως για την έναρξη διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, τονίζει, «το πολιτικό κλίμα στην Τουρκία δεν είναι δεκτικό στην τουρκική υποψηφιότητα».

Η αμερικανική πλευρά μετά το «όχι» των Ελληνοκυπρίων στο σχέδιο Ανάν αναζητούσε τρόπους για να άρει την απομόνωση των Τουρκοκυπρίων και να βάλει την Ε.Ε. να αναγνωρίσει τη θετική στάση που κράτησε η Αγκυρα. Οπως προκύπτει από εμπιστευτικό τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αγκυρα της 26ης Απριλίου του 2004, ο αμερικανός πρεσβευτής Ερικ Εντελμαν σημειώνει ότι πρέπει να διατηρηθεί η ισορροπία της κυβέρνησης Ερντογάν με τον στρατό και σε αυτή την κατεύθυνση εκτιμά ότι θα βοηθήσει το να λάβει η Τουρκία τον Δεκέμβριο ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. Ταυτόχρονα, λέει, «δεν μπορούμε να αφήσουμε τους Τουρκοκύπριους στο κρύο». «Η ευρωπαϊκή αντίδραση είναι κλειδί, αλλά δεν μπορούμε να φαινόμαστε ως η ουρά της Ε.Ε. Πρέπει να κάνουμε βήματα για να βοηθήσουμε από τη μια την Αγκυρα να κρατήσει τη στάση της υπέρ μιας λύσης κι από την άλλη να δείξουμε στους Ελληνοκύπριους το κόστος του "όχι"», γράφει και προτείνει μια σειρά μέτρων υποστήριξης των Τουρκοκυπρίων, μεταξύ των οποίων την άρση της απαγόρευσης επισκέψεων αμερικανών αξιωματούχων στα Κατεχόμενα με απευθείας αεροπορική γραμμή, την πρόσκληση του Ταλάτ στην Ουάσιγκτον και τη συνολική αναβάθμιση του ψευδοκράτους στην αμερικανική πρωτεύουσα.

Οπως προκύπτει από άλλο εμπιστευτικό τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αγκυρα, μία εβδομάδα μετά την απόρριψη του σχεδίου από τους Ελληνοκύπριους, οι Τούρκοι ζητούσαν από τους Αμερικανούς να πιέσουν το Συμβούλιο Ασφαλείας για μια δήλωση του προέδρου που θα επιρρίπτει την ευθύνη για το ναυάγιο στους Ελληνοκύπριους. Ο βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών Ιλκίν λέει στον αμερικανό επιτετραμμένο Ρόμπερτ Ντόιτς ότι «οι Τούρκοι θέλουν κάτι χειροπιαστό που να καταγράφεται και να επιρρίπτει ευθύνες στους Ελληνοκύπριους όσο οι μνήμες από το δημοψήφισμα είναι ακόμη νωπές».

«Ο Ιλκίν ανησυχεί ότι το παράθυρο ευκαιρίας για να καταγραφεί αυτό θα κλείσει», γράφει ο Ντόιτς, ενώ σημειώνει ότι ο Ιλκίν πιέζει για την άρση της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων και πιστεύει ότι μια τέτοια δήλωση θα βοηθούσε την Ε.Ε. να άρει το εμπάργκο στα Κατεχόμενα. Ο Αμερικανός, πάντως, αποφεύγει να απαντήσει και αρκείται να πει στον Ιλκίν ότι η «αληθινή ανταμοιβή για την Τουρκία θα είναι να λάβει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων και σε αυτόν τον στόχο θα πρέπει να συγκεντρωθεί».