Ο βρετανικός Τύπος σε υπαρξιακή κρίση

http://www.enet.gr

Της ΜΑΤΙΝΑΣ ΣΤΕΒΗ

Καθώς η βρετανική Δικαιοσύνη αναλαμβάνει τα ηνία της δεύτερης φάσης ερευνών για το σκάνδαλο Μέρντοχ, η «Ε» συνομιλεί με τρεις κορυφαίους αναλυτές για το ποιες είναι οι επιπτώσεις στον Τύπο και στην πολιτική.

Ο Μέρντοχ εμπνέει και την Τέχνη... (Ass. Press)


Με την ανακοίνωση της έναρξης της δικαστικής έρευνας για το σκάνδαλο Μέρντοχ στη Βρετανία την περασμένη Πέμπτη, ξεκινά η δεύτερη φάση του δράματος που συντάραξε συθέμελα τον Τύπο της Γηραίας Αλβιόνας.

Ο ανώτατος δικαστής Λόρδος Λέβεσον θα είναι επικεφαλής του δικαστικού σκέλους των ερευνών, το οποίο θα ξεκινήσει με ακροάσεις και καταθέσεις τον Σεπτέμβριο.

Ο κορυφαίος δικαστικός ξεκαθάρισε τις προθέσεις του να φτάσει στα βαθύτερα αίτια του σκανδάλου των τηλεφωνικών υποκλοπών στην εφημερίδα «News of the World» του βρετανικού σκέλους του ομίλου Μέρντοχ.

Θέλει να διερευνήσει τόσο τις παράνομες και ανήθικες πρακτικές όσο και τα θέματα ρύθμισης του Τύπου και διαφάνειας στις σχέσεις εφημερίδων με πολιτικούς.

Ο τρόπος λειτουργίας κάποιων εκ των εντύπων του Μέρντοχ (και, απομένει να αποδειχτεί, εφημερίδων άλλων ομίλων) ιδίως τη δεκαετία 1995-2005 προκαλεί το δημόσιο αίσθημα: τηλεφωνικές υποκλοπές θυμάτων εγκληματικών και τρομοκρατικών ενεργειών, ναρκωτικά, εξαιρετικά στενές σχέσεις με πολιτικούς.

Και πάνω απ' όλα, ατιμωρησία και ομερτά: «όλοι το κάνουν», «έτσι δουλεύουν τα πράγματα εδώ».

Πιθανότατα να μην έχουμε μάθει τα πάντα για το σκάνδαλο Μέρντοχ - ίσως και να μην τα μάθουμε ποτέ.

Λίγες εβδομάδες πριν από την έναρξη της δικαστικής έρευνας, έχουμε την ευκαιρία να αναλύσουμε πώς θα επηρεάσει αυτή η υπόθεση τον τρόπο λειτουργίας του βρετανικού Τύπου, πόσο μπορεί να πλήξει την κυβέρνηση Κάμερον και ποια είναι τα μαθήματα που μπορούμε να αντλήσουμε, με τη βοήθεια τριών κορυφαίων αναλυτών της βρετανικής δημοσιογραφίας.

Δεν τελειώνει έτσι η εποχή της διαπλοκής

Τζόελ Μπαντ, αρχισυντάκτης ΜΜΕ και νέων τεχνολογιών στον «Economist»

«Ο,τι κι αν λένε οι βουλευτές, δεν πιστεύω ότι τελειώνει η εποχή της διαπλοκής πολιτικών και δημοσιογράφων ή στελεχών του ταμπλόιντ Τύπου στη Βρετανία.

Οι εφημερίδες στη χώρα μπορεί μεν να είναι σε φάση παρακμής, αλλά εξακολουθούν να έχουν μεγάλη δύναμη και να ορίζουν την ατζέντα των ειδήσεων. Οσο για τις εφημερίδες του ομίλου Μέρντοχ -αν υποθέσουμε ότι θα επιβιώσουν- είναι οι πιο σημαντικές.
Εχουν εκατομμύρια αναγνώστες και είναι πολιτικά απρόβλεπτες. Μπορώ να σου πω από τώρα ποιον θα υποστηρίξουν η "Daily Mail", η "Daily Express", η "Daily Telegraph", η "Daily Mirror". Κανείς δεν ξέρει ποιον θα υποστηρίξει η "Sun" (η ναυαρχίδα του ομίλου Μέρντοχ στη Βρετανία). Συνεπώς, αν είσαι πολιτικός, θέλεις να έχεις καλές σχέσεις με τη "Sun" και να κερδίσεις την υποστήριξή της.
Αυτό που μπορεί να αλλάξει είναι η ρύθμιση της αγοράς. Η Επιτροπή Παραπόνων Τύπου θα καταργηθεί και θα αντικατασταθεί με κάποια νέα Αρχή, αν και δεν γνωρίζουμε πόσο ανεξάρτητη θα είναι αυτή πραγματικά.
Η κυβέρνηση δεν φαίνεται διατεθειμένη να πιέσει για μεγαλύτερο νομικό έλεγχο του Τύπου αλλά, κατά την άποψή μου, θα δούμε επιχειρηματικό έλεγχο στην αγορά. Υπάρχουν φήμες για περιορισμό της δυνατότητας ξένων επενδυτών να μπαίνουν στον βρετανικό Τύπο.
Επίσης, αν οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες επιτύχουν να περάσουν την ατζέντα τους, ένα κεντρικό θέμα θα είναι η πολυφωνία. Αυτό μπορεί να σημάνει, για παράδειγμα, ότι ακόμα κι αν το μερίδιο αγοράς ενός εντύπου αυξηθεί, επειδή κάποιο άλλο έντυπο έκλεισε, νέοι κανονισμοί μπορεί να το θεωρήσουν πλήγμα για την πολυφωνία του Τύπου και να θέσουν πλαφόν στο μερίδιο αγοράς που έχει το κάθε μέσο».

Η καλύτερη και η χειρότερη πλευρά της βρετανικής δημοσιογραφίας

Τσάρλι Μπέκετ, διευθυντής του κέντρου δημοσιογραφίας και επικοινωνίας POLIS στο London School of Economics

«Πιστεύω ότι οι πρακτικές που είδαμε στο σκάνδαλο Μέρντοχ ήταν διαδεδομένες και σε άλλα βρετανικά έντυπα.

Θεωρώ ότι η περίοδος στα '95-'05 χαρακτηρίστηκε από μεγάλες υπερβολές στον Τύπο.
Οπως σημείωσε και ο αρχηγός των Εργατικών, Εντ Μίλιμπαντ, εκείνα τα χρόνια ο σκληρός ανταγωνισμός, τα τεράστια χρηματικά ποσά και η έλλειψη ηθικών φραγμών στον Τύπο στη Βρετανία έκαναν την αγορά των ειδήσεων να μοιάζει με τον τραπεζικό τομέα.
Μέσα σε όλη αυτή την ιστορία, ελλοχεύει ο κίνδυνος υπερβολικής αντίδρασης από την πλευρά του νομοθέτη. Ο βρετανικός Τύπος δεν χρειάζεται μία νέα σειρά νόμων για να τον ελέγχει.
Πιστεύω ότι θα δούμε τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου οργάνου για τη ρύθμιση του Τύπου. Επισημαίνω ότι, όταν συμβεί αυτό, όλες οι εφημερίδες -ποιοτικές και ταμπλόιντ- θα αντισταθούν σε αυτή την προσπάθεια ελέγχου, γιατί τους κοστίζει χρήματα και τους δημιουργεί πονοκεφάλους.Οι υπόλοιπες εφημερίδες πέτυχαν έναν βασικό στόχο: κατάφεραν να σταματήσουν την προσπάθεια του Μέρντοχ να εξαγοράσει το δίκτυο BSkyB. Από 'κεί κι έπειτα, πιστεύω ότι θα σταματήσουν να "σκαλίζουν" το θέμα με τον ζήλο που επεδείκνυαν τους προηγούμενους μήνες.
Πάντως, πρέπει να σημειώσω ότι αυτή η υπόθεση αναδεικνύει την καλύτερη και τη χειρότερη πλευρά της βρετανικής δημοσιογραφίας: η καλύτερη φάνηκε από τη δουλειά της εφημερίδας "Guardian" στην ανάδειξη αυτού του σκανδάλου.Δεν πιστεύω ότι ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον θα υποστεί σοβαρές συνέπειες από το σκάνδαλο.
Αν στη συνέχεια έχουμε νέες αποκαλύψεις για τον ρόλο του Αντι Κόλσον στην υπόθεση (πρώην διευθυντή της εφημερίδας "News of the World" και πρώην διευθυντή επικοινωνίας του Κάμερον), τότε το πράγμα αλλάζει. Αλλά προς το παρόν, θεωρώ ότι δύσκολα ένα δημοσιογραφικό σκάνδαλο είναι ικανό να ρίξει κυβέρνηση».

Ξέρουμε τώρα μόνο την κορυφή του παγόβουνου

Αντίτια Τσακραμπότρι, επικεφαλής οικονομικού σχολιασμού στον «Guardian»

«Εγώ πιστεύω ότι αυτά που έχουμε μάθει ώς τώρα για το σκάνδαλο Μέρντοχ είναι η κορυφή του παγόβουνου.

Αυτή τη στιγμή είναι σε εξέλιξη δέκα έρευνες στον Τύπο, από την αστυνομία και το Κοινοβούλιο.
Δεν αποκλείω να συνεχίσουμε να βλέπουμε αποκαλύψεις σταγόνα σταγόνα, οι οποίες θα συνεχίσουν να διαβρώνουν την όποια εμπιστοσύνη έχουν οι ψηφοφόροι και αναγνώστες στον θεσμό του Τύπου.
Ενα από τα μαθήματα που μπορούμε να κρατήσουμε από αυτό το σκάνδαλο είναι ότι η ιδιοκτησία των ΜΜΕ έχει μεγάλη σημασία. Φανταστείτε, αν ο Νικ Ντέιβις (ο δημοσιογράφος του "Guardian" που αποκάλυψε το σκάνδαλο) δούλευε για μία από τις εφημερίδες του Μέρντοχ.
Δεν θα μπορούσε να κάνει τίποτα. Η εφημερίδα που ηγήθηκε των αποκαλύψεων ανήκει σε ένα ίδρυμα. Το BBC, το οποίο έχει κάνει πολύ καλή δημοσιογραφική δουλειά στην υπόθεση Μέρντοχ, ανήκει στους πολίτες που πληρώνουν, μέσω του ειδικού τηλεοπτικού τέλους.
Οι πολιτικοί προσποιούνται ότι ουδεμία σημασία έχει σε ποιον ανήκουν οι "Times" ή ο "Independent". Αυτή η υπόθεση δείχνει περίτρανα ότι σφάλλουν.
Ο αποτελεσματικός έλεγχος της δημοκρατίας, η βασική λειτουργία του Τύπου δηλαδή, χρειάζεται η ίδια περιφρούρηση, τόσο στις αίθουσες σύνταξης όσο και στις αίθουσες συνεδριάσεων των επιχειρήσεων Τύπου».