ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ
Υπήρξε ο πιο σημαντικός και παράτολμος μυστικός πράκτορας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά μετά τον πόλεμο έζησε στην εξορία. Ηταν αυτός που κατάφερε να διεισδύσει στο στρατόπεδο εξόντωσης του Μπέλζετς μεταμφιεσμένος σε ουκρανό φρουρό, συνεργάτη των Ναζί, και αποκάλυψε το Ολοκαύτωμα: χάρη στη ριψοκίνδυνη αυτή αποστολή και στην «Αναφορά» του Γιαν Κάρσκι, ο κόσμος έμαθε, ήδη από τα τέλη του 1942, ότι η «τελική λύση», η γενοκτονία του εβραϊκού λαού, είχε τεθεί σε εφαρμογή από τη ναζιστική Γερμανία. Το Μπέλζετς ήταν το πρώτο στρατόπεδο εξόντωσης που κατασκεύασαν οι Ναζί στην κατεχόμενη Πολωνία, πριν ακόμη λειτουργήσει το Αουσβιτς - Μπίρκεναου. Ο Κάρσκι, πολωνός αξιωματικός και θρησκευόμενος καθολικός, παρέδωσε στους Συμμάχους τις αποδείξεις που είχε συγκεντρώσει για την ύπαρξη των στρατοπέδων εξόντωσης. Κανένας όμως δεν ήθελε να ακούσει την κραυγή του για βοήθεια.
Η «Αναφορά» του Κάρσκι - που είχε εκδοθεί ήδη από το 1944 στις ΗΠΑ - εκδόθηκε μόλις τώρα για πρώτη φορά στη Γερμανία. Οι αφηγήσεις που περιέχει είναι συγκλονιστικές: «Περίπου ένα χιλιόμετρο από το στρατόπεδο, μπορούσα ήδη ν' ακούσω φωνές για βοήθεια, πυροβολισμούς, ουρλιαχτά… Τι συμβαίνει; ρώτησα τον συνοδό μου. "Οι Εβραίοι ζεσταίνονται", σάρκασε εκείνος, "και σήμερα φτάνει καινούργιο φορτίο". Οταν βρεθήκαμε λίγες εκατοντάδες μέτρα από το στρατόπεδο, τα ουρλιαχτά, οι πυροβολισμοί και οι κραυγές έκαναν αδύνατο να συνεχίσουμε τη συζήτηση. Αισθάνθηκα μια αηδιαστική δυσοσμία, σαν από πτώματα σε αποσύνθεση και περιττώματα αλόγων… Στο εσωτερικό του στρατοπέδου, το έδαφος καλυπτόταν από μια παλλόμενη, θορυβώδη ανθρώπινη μάζα… Γερμανοί αστυνομικοί και φρουροί προχωρούσαν ανάμεσά της χτυπώντας δεξιά - αριστερά με τους υποκόπανους των τουφεκιών τους, με τον αέρα βοσκών που οδηγούν ένα κοπάδι στην αγορά».
«Στα βαγόνια για τα εμπορεύματα, υπήρχε χώρος για μια σαρανταριά ανθρώπους. Οι Γερμανοί έβαζαν 120 ή 130 σε κάθε βαγόνι σπρώχνοντας ή πυροβολώντας με τα τουφέκια τους. Το πάτωμα των βαγονιών ήταν καλυμμένο με μια λευκή σκόνη και, όταν γέμιζαν, οι Ναζί έριχναν νερό. Η σκόνη ήταν ασβέστης. Και όταν η βρεγμένη ανθρώπινη σάρκα ερχόταν σε επαφή με τον ασβέστη, καιγόταν, πολλοί από τους δυστυχείς στα βαγόνια κατέληγαν κυριολεκτικά καμένοι, ο ασβέστης έτρωγε τη σάρκα τους μέχρι το κόκαλο, διότι οι Εβραίοι έπρεπε "να πεθάνουν με φρικτούς πόνους", όπως είχε υποσχεθεί ο Χίμλερ το 1942 στη Βαρσοβία, "σύμφωνα με τη βούληση του Φύρερ"».
Ο νομπελίστας της Ειρήνης Ελί Βιζέλ ήταν αυτός που έβγαλε από τη λήθη τον Κάρσκι, τον Οκτώβριο του 1981. Οργάνωσε ένα συνέδριο για την απελευθέρωση του Αουσβιτς και τον κάλεσε να μιλήσει. «Στο τέλος του πολέμου», είπε ο Κάρσκι, ήρεμος και ανελέητος, «μου είπαν πως ούτε οι κυβερνήσεις ούτε οι πολιτικοί ούτε οι επιστήμονες ούτε οι συγγραφείς γνώριζαν για την τύχη των Εβραίων. Εμεναν έκπληκτοι. Η εξόντωση έξι εκατομμυρίων αθώων είχε παραμείνει ένα μυστικό, "ένα φρικτό μυστικό", όπως γράφει ο Ουόλτερ Λακέρ. Τότε αισθάνθηκα Εβραίος, ένας χριστιανός Εβραίος, θρησκευόμενος καθολικός Εβραίος. Δεν είμαι αιρετικός, πιστεύω όμως βαθιά ότι η ανθρωπότητα διέπραξε ένα δεύτερο κεφαλαιώδες αμάρτημα, υπακούοντας σε διαταγές ή λόγω απουσίας αισθημάτων, από εγωισμό ή υποκρισία ή ακόμη από ψυχρό υπολογισμό. Αυτό το αμάρτημα θα κατατρύχει την ανθρωπότητα έως το τέλος του κόσμου».
Μετά την κατάληψη της Πολωνίας από τους Γερμανούς, ο Γιαν Κάρσκι, ο οποίος είχε καταταχθεί στο Ιππικό, πέρασε στην Αντίσταση. Το παράτολμο θάρρος του εκτιμήθηκε και έγινε μυστικός πράκτορας. Με ψεύτικο όνομα, διείσδυσε στο Γκέτο της Βαρσοβίας και έμαθε για τους εκτοπισμούς. Και μαζί με την ομάδα του, οργάνωσε το αδύνατο: διέφθειρε έναν «τράβνικι», έναν από τους ουκρανούς συνεργάτες των Γερμανών που υπηρετούσαν ως φρουροί στα στρατόπεδα εξόντωσης. Ο Ουκρανός τού προμήθευσε μια στολή και τον βοήθησε να μπει στο στρατόπεδο του Μπέλζετς, όπου διαπίστωσε τη γενοκτονία.
Η περιπέτεια όμως δεν είχε τελειώσει. Ο Κάρσκι έφτασε στο Λονδίνο και έκανε την αναφορά του στη νόμιμη, εξόριστη πολωνική κυβέρνηση. Πρώτα ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Ιντεν, μετά ο ίδιος ο Ρούζβελτ στην Ουάσιγκτον, τον δέχθηκαν και τον άκουσαν, μελέτησαν τα μικροφίλμ που είχε βγάλει λαθραία από το Γκέτο. Ο Κάρσκι ικέτευε μάταια να κινητοποιηθεί ο κόσμος, να σταματήσει τη βαρβαρότητα. Δεν εισακούστηκε: σύντομα οι Σύμμαχοι εγκατέλειψαν την ιδέα να βομβαρδίσουν τα στρατόπεδα για να σταματήσουν την εξόντωση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου