Το κυνήγι της ραδιενέργειας

http://www.tanea.gr
ΤΑ ΝΕΑ / THE NEW YORK TIMES / ΤΟΥ KEN BELSON

Τον περασμένο Απρίλιο, η Κιγιόκο Οκόσι, από το Ιουάκι της Ιαπωνίας, αποφάσισε να διαθέσει 450 ευρώ για να αποκτήσει ένα όργανο μέτρησης ραδιενέργειας. Ο λόγος ήταν απλός: τής έλειπαν πολύ η κόρη της και τα εγγόνια της. Και στόχος της αυτονόητος: να τούς πείσει να επιστρέψουν στο σπίτι το οποίο εγκατέλειψαν μετά τον σεισμό της 11ης Μαρτίου. Τοπικοί αξιωματούχοι τη διαβεβαίωναν ότι το απομονωμένο χωριό είναι ασφαλές, παρ' όλο που απέχει λιγότερο από 30 χλμ. από το πυρηνικό εργοστάσιο Φουκουσίμα Νταΐτσι. Η κόρη της, ωστόσο, εξακολουθούσε να έχει πολλές αμφιβολίες, πόσω μάλλον αφού καμία επίσημη μέτρηση δεν έγινε στην περιοχή.

Τα πρώτα ευρήματα από τα κοντινά δασοτόπια και τους ορυζώνες ήταν αποκαρδιωτικά. Μόλις η Οκόσι πλησίασε σ' ένα χαντάκι με βοθρολύματα, ο μετρητής άρχισε να χτυπάει σαν τρελός: το επίπεδο της ραδιενέργειας ήταν 67 μικροσίβερτ ανά ώρα - αρκετά υψηλό έως και επικίνδυνο. Χωρίς δεύτερη σκέψη, επικοινώνησε με έναν εξάδελφό της και μαζί βρήκαν το θάρρος να ζητήσουν ακρόαση από τους τοπικούς αξιωματούχους∙ το οποίο ωστόσο δεν έγινε ποτέ, επιβεβαιώνοντας ότι η κυβέρνηση δεν κάνει όπως θα έπρεπε τη δουλειά της.

Η Οκόσι δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε όμως και η τελευταία που τόλμησε να αναλάβει πρωτοβουλία. Με την πεποίθηση ότι τα επίπεδα ραδιενέργειας είναι πολύ υψηλότερα από αυτά που ανακοινώνονται από επίσημα χείλη - σύμφωνα με τη διαχειρίστρια εταιρεία TEPCO, χθες καταγράφηκαν επίπεδα - ρεκόρ έξω από τους αντιδραστήρες 1 και 2 του εργοστασίου - αρκετοί πολίτες επιχειρούν ερασιτεχνικές μετρήσεις.

Στο Τόκιο, για παράδειγμα, έστω και αν απέχει περίπου 250 χλμ. από τον τόπο του πυρηνικού ατυχήματος, αρκετές μητέρες διενεργούν από μόνες τους έρευνες για ραδιενεργά υλικά. Ενδεικτικό του τεράστιου ενδιαφέροντος είναι πως όταν ειδικοί σε θέματα ραδιενέργειας πραγματοποίησαν σχετικό σεμινάριο στην ιαπωνική πρωτεύουσα, η προσέλευση ήταν τόσο μεγάλη που αναγκαστικά κάποιοι εξαιρέθηκαν.

Στον χορό των αυτόβουλων κινητοποιήσεων έχουν εισχωρήσει ακόμη και γραφειοκράτες: σε αρκετές πόλεις της Φουκουσίμα, αξιωματούχοι έχουν αναλάβει να καθαρίσουν τις αυλές των σχολείων χωρίς βοήθεια από την κεντρική κυβέρνηση. Αλλά και ο πρώην υπουργός Υγείας, ο οποίος παραιτήθηκε λόγω της βραδύτητας της κυβέρνησης μετά το πυρηνικό ατύχημα, συνεργάζεται με ειδήμονες και όλοι μαζί διενεργούν τις δικές τους μετρήσεις.

Σε κάποια άλλη χώρα, στις ΗΠΑ, λ.χ., ίσως αυτού του είδους ο ακτιβισμός να μην προκαλούσε ιδιαίτερη εντύπωση. Στην Ιαπωνία όμως, μια χώρα όπου οι πολίτες σε γενικές γραμμές εμπιστεύονται τους ηγέτες τους, το φαινόμενο θεωρείται πρωτόγνωρο. «Δεν δημιουργούν προβλήματα ούτε οργανώνουν συχνά διαδηλώσεις. Δεν κάθονται όμως και με σταυρωμένα χέρια», επισημαίνει ο Τζέραλντ Κέρτις, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κολούμπια που μελετά επί χρόνια την περίπτωση της Ιαπωνίας. «Αυτό που καταδεικνύει η υπόθεση με τους μετρητές ραδιενέργειας είναι το μέγεθος της ανησυχίας και της ανασφάλειας», προσθέτει.