Ολοι διεκδικούν μερίδιο από τα κοιτάσματα

http://www.tanea.gr

Μα σε ποιον ανήκει επιτέλους ο Βόρειος Πόλος; Ε, λοιπόν, δεν ανήκει σε κανένα συγκεκριμένο έθνος, ανήκει σε όλα, σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Οπως σημειώνει στην «International Herald Tribune» ο Μάικλ Μπάιερς, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας στο Βανκούβερ, ακριβώς επειδή οι πάγοι του πόλου δεν έχουν ιδιοκτήτη και βρίσκονται υπό την κηδεμονία όλων των χωρών του πλανήτη κινδυνεύουν σήμερα περισσότερο παρά ποτέ.

Οι απειλές κατά των αιώνιων πολικών πάγων είναι οι συνήθεις: η ρύπανση, η υπεραλιεία, η άνοδος της θερμοκρασίας. Και εδώ και μερικά χρόνια, που οι πάγοι έχουν αρχίσει να λειώνουν οι απειλές αυτές μοιάζουν όλο και πιο τρομερές. Το κύριο πρόβλημα σ' αυτή την περιοχή του κόσμου είναι το νομικό κενό. Ενα κενό ανησυχητικό, αν σκεφτεί κανείς, για παράδειγμα, πως το 20% του ΑΕΠ της Ρωσίας προέρχεται από την Αρκτική με τη μορφή φυσικού αερίου και πετρελαίου. Το λειώσιμο των πάγων ανοίγει νέους δρόμους για τα ρωσικά σουπερτάνκερ και σύντομα θα επιτρέψει την εκμετάλλευση τεράστιων κοιτασμάτων κάτω από τον παγωμένο μανδύα.

Και δεν είναι μόνον η Ρωσία που ενδιαφέρεται: σ' αυτά τα αφιλόξενα εδάφη όλοι οι ισχυροί του πλανήτη έχουν αρχίσει το Μεγάλο Πετρελαϊκό Παιχνίδι της δεκαετίας. Η Δανία και η Γροιλανδία, η οποία αυτοδιοικείται αλλά ανήκει στην πρώτη, ανακοίνωσαν αυτή την εβδομάδα ότι σχεδιάζουν να διεκδικήσουν μια υφαλοκρηπίδα που εκτείνεται ώς τον Βόρειο Πόλο πριν από το τέλος του 2014. Στο πλαίσιο της νέας «Στρατηγικής για την Αρκτική», η Δανία πρόκειται να υποβάλει τη διεκδίκησή της στην Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Ορια της Υφαλοκρηπίδας (CLCS).

Το ένα τέταρτο των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων του πλανήτη εντοπίζεται στις περιοχές της Αρκτικής. Πρόκειται για πόρους που πριν από μερικά χρόνια ήταν αδύνατο να εκμεταλλευτεί κανείς, όμως σήμερα, εξαιτίας των συνεπειών από την άνοδο της θερμοκρασίας στον πλανήτη και με τις νέες τεχνολογίες είναι εφικτό από πολλούς. Να σημειωθεί ότι από τις οκτώ χώρες που περιβάλλουν το Βόρειο Πόλο οι επτά κατοικούνται από αυτόχθονες (Σάμι, Ινουίτ, Νενέτ, Αλεούτιοι κ.ά.), εντούτοις «όλες οι αποφάσεις που αφορούν αυτά τα εδάφη λαμβάνονται στη Μόσχα, στο Οσλο και στην Ουάσιγκτον αψηφώντας τη βούληση όσων τα κατοικούν από αιώνες, που θα είναι οι πρώτοι οι οποίοι θα πληρώσουν τις συνέπειες μιας μελλοντικής περιβαλλοντικής καταστροφής», επισημαίνει ο Μάγκνε Οβε Βάρσι, διευθυντής κέντρου σπουδών στη Βόρεια Νορβηγία.

Ο μόνος νόμος που διέπει αυτούς τους πάγους που ανήκουν σε όλους και σε κανέναν είναι αυτός της θάλασσας. Η σχετική συνθήκη κωδικοποιήθηκε το 1982 στη λεγόμενη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία έχει επικυρωθεί από πολλές χώρες, αλλά όχι από τις ΗΠΑ. Ομως το κείμενο αυτό, επισημαίνουν νομικοί όπως ο ιταλός Τζανφράνκο Ταμπουρέλι, είναι δύσκολο να καλύψει το υφιστάμενο νομικό κενό εξαιτίας του οποίου καταστρέφεται ο Βόρειος Πόλος.