http://www.enet.gr
Ιανουάριος του 2099 στο Νταβός. Ο Ερντογάν καταγγέλλει τον Σιμόν Πέρες και αποχωρεί, ενώ ο γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου Αμρ Μούσα (δεξιά) αναστατώνεται μάλλον ευχάριστα. Η απέλαση του ισραηλινού πρέσβη Γκαμπί Λεβί, «ήταν μια έμμεση υπόμνηση τού πόσο χαμηλά έχουν πέσει οι σχέσεις των δύο χωρών μέσα στα τρία τελευταία χρόνια» σχολίαζε το BBC, θυμίζοντας όμως ότι η Τουρκία έχει ήδη από το καλοκαίρι του 2010 αποσύρει και τον δικό της πρέσβη από το Τελ Αβίβ, αμέσως μετά τη δολοφονική επίθεση των ισραηλινών κομάντος στο «Μαβί Μαρμαρά» -το πλοίο που προσπαθούσε να σπάσει τον ναυτικό αποκλεισμό της Γάζας, μεταφέροντας εκεί ανθρωπιστική βοήθεια. Είχε προηγηθεί, ένα χρόνο πριν, τον Ιανουάριο του 2009, το νταηλίκι του τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν στο Νταβός, που κουνώντας το δάχτυλο στον ισραηλινό πρόεδρο Σιμόν Πέρες, του θύμισε ότι η χώρα του σκοτώνει αδιάκριτα ανθρώπους στα παλαιστινιακά εδάφη, προκαλώντας τότε τα πρώτα ορατά ρήγματα στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις. Ρήγματα που τώρα μετατράπηκαν σε χάσμα, καθώς η διαρροή -μερικά εικοσιτετράωρα πριν από την επίσημη δημοσιοποίησή της- της «έκθεσης Πάλμερ» που συνέταξε ο ΟΗΕ για την απόδοση ευθυνών στην τραγωδία του «Μαβί Μαρμαρά», αποκάλυψε ένα περιεχόμενο που δεν ικανοποίησε την Αγκυρα. Η τουρκική πλευρά έμαθε από τις σελίδες των «New York Times» ότι ο ΟΗΕ θεωρεί νόμιμο τον ναυτικό αποκλεισμό της Γάζας και απλά «υπέρμετρη» την άσκηση βίας από το Ισραήλ.
Αρκούσε αυτό για να αποπεμφθεί ο ισραηλινός πρέσβης και να υποβιβαστεί σε επίπεδο γραμματέων η διπλωματική αντιπροσώπευση του Ισραήλ στην Τουρκία; Κι ακόμη περισσότερο, αρκούσε για να υιοθετηθεί μια δέσμη πέντε μέτρων κατά του Ισραήλ, όπως ανακοίνωσε εσπευσμένα ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου; -απέλαση πρέσβη, πάγωμα κάθε στρατιωτικής συνεργασίας, τουρκικές πρωτοβουλίες για ελεύθερη ναυσιπλοΐα στην Ανατολική Μεσόγειο, αίτημα παρέμβασης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για τον αποκλεισμό της Γάζας και, τέλος, νομική υποστήριξη από την Τουρκία προς όλα τα θύματα του «Μαβί Μαρμαρά», Τούρκους και άλλους. Οχι. Η διπλωματία αντέχει μεγαλύτερα βάρη. Η άρνηση του Ισραήλ να ζητήσει συγνώμη από την Αγκυρα για τους εννέα Τούρκους που σκότωσε πάνω στο «Μαβί Μαρμαρά», μπορεί να σκιάζει το πορτρέτο του λαϊκού ήρωα του αραβικού κόσμου που χτίζει με κόπο ο Ερντογάν, αλλά προφανώς δεν αρκεί για να διαρραγούν σχέσεις υψηλού και αμοιβαίου συμφέροντος όπως αυτές μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ.
Το παρασκήνιο που τώρα έρχεται στο φως, το επιβεβαιώνει. Η Τουρκία ενεργεί σαν να «ψάχνεται» για κρίση με το Ισραήλ. Η (δικαιολογημένη) απαίτηση της Αγκυρας για ισραηλινή συγνώμη είναι το διπλωματικό προγεφύρωμα της τουρκικής διείσδυσης στον αραβικό κόσμο -γι' αυτό και η απαίτηση παραμένει άκαμπτη: Τρεις φορές αναβλήθηκε η δημοσιοποίηση της έκθεσης Πάλμερ προκειμένου να βρεθούν λόγια που θα «διαβάζονταν» σαν συγνώμη στην Τουρκία και ταυτόχρονα σαν μη συγνώμη στο Ισραήλ. Δεν βρέθηκαν, ούτε με παρέμβαση του ίδιου του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα. Η ανεπίτευκτη διγλωσσία παρακολουθεί απλώς την πολιτική ρήξης που εφαρμόζουν οι δύο χώρες. Στην Τουρκία, ψιθυρίζεται όλο και περισσότερο ότι πλέον δεν είναι το Ισραήλ που συμφέρει αλλά τα αναδυόμενα αραβικά καθεστώτα. Ηδη η Χαμάς συνεχάρη την Τουρκία για την απέλαση του Γκαμπί Λεβί, η Αγκυρα άνοιξε πρεσβεία στην αντικανταφική Τρίπολη, δεν διστάζει να διαλύσει την τόσο προσεκτικά οικοδομημένη καλή γειτονία με το καθεστώς Ασαντ στη Συρία, παραμένει φιλική με το Ιράν, και το πορτρέτο του Ερντογάν αναρτάται στις λαϊκές συνοικίες των αραβικών πόλεων. Για να προχωρήσει όλο αυτό, θυσιάζεται η σχέση με το Ισραήλ -έστω κι αν πολλοί πιστεύουν ότι η κρίση δεν θα είναι μόνιμη (το διμερές εμπόριο πάει καλά, και μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2011 αυξήθηκε κατά 26%).
Πίσω στο Τελ Αβίβ, η πολιτική ηγεσία συνεδριάζει και ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου με τον υπουργό Αμυνας Εχούντ Μπάρακ θέτουν επί χάρτου την κρίση, σχεδιάζοντας τις επόμενες κινήσεις τους. Την ίδια στιγμή, ένας από τους «ιέρακες» του Ισραήλ, ο αντιπρόεδρος της Βουλής Ντάνι Ντάνον, ζητά από την αμερικανίδα ΥΠΕΞ Χίλαρι Κλίντον να χαρακτηριστεί η Τουρκία «χώρα που υποστηρίζει την τρομοκρατία», διότι «αποτελεί τη φυσική συνέχεια του άξονα του κακού με το Ιράν».
Υπέρμετρη ρητορική για μια υπέρμετρη διπλωματική κρίση, που μεθοδικά οδηγεί την Τουρκία στην κορυφή του μουσουλμανικού κόσμου.
Σπάνια στη διπλωματία υπάρχουν τόσο ευανάγνωστες προθέσεις όσο σε μια απέλαση πρεσβευτή. Ετσι, η απόφαση της Αγκυρας να διώξει τον ισραηλινό επιτετραμμένο την περασμένη Παρασκευή, δεν δυσκόλεψε καθόλου τους διεθνείς παρατηρητές να ερμηνεύσουν αυτή τη δραματική εξέλιξη και να συνθέσουν το παζλ του παρασκηνίου της.
Ιανουάριος του 2099 στο Νταβός. Ο Ερντογάν καταγγέλλει τον Σιμόν Πέρες και αποχωρεί, ενώ ο γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου Αμρ Μούσα (δεξιά) αναστατώνεται μάλλον ευχάριστα. Η απέλαση του ισραηλινού πρέσβη Γκαμπί Λεβί, «ήταν μια έμμεση υπόμνηση τού πόσο χαμηλά έχουν πέσει οι σχέσεις των δύο χωρών μέσα στα τρία τελευταία χρόνια» σχολίαζε το BBC, θυμίζοντας όμως ότι η Τουρκία έχει ήδη από το καλοκαίρι του 2010 αποσύρει και τον δικό της πρέσβη από το Τελ Αβίβ, αμέσως μετά τη δολοφονική επίθεση των ισραηλινών κομάντος στο «Μαβί Μαρμαρά» -το πλοίο που προσπαθούσε να σπάσει τον ναυτικό αποκλεισμό της Γάζας, μεταφέροντας εκεί ανθρωπιστική βοήθεια. Είχε προηγηθεί, ένα χρόνο πριν, τον Ιανουάριο του 2009, το νταηλίκι του τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν στο Νταβός, που κουνώντας το δάχτυλο στον ισραηλινό πρόεδρο Σιμόν Πέρες, του θύμισε ότι η χώρα του σκοτώνει αδιάκριτα ανθρώπους στα παλαιστινιακά εδάφη, προκαλώντας τότε τα πρώτα ορατά ρήγματα στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις. Ρήγματα που τώρα μετατράπηκαν σε χάσμα, καθώς η διαρροή -μερικά εικοσιτετράωρα πριν από την επίσημη δημοσιοποίησή της- της «έκθεσης Πάλμερ» που συνέταξε ο ΟΗΕ για την απόδοση ευθυνών στην τραγωδία του «Μαβί Μαρμαρά», αποκάλυψε ένα περιεχόμενο που δεν ικανοποίησε την Αγκυρα. Η τουρκική πλευρά έμαθε από τις σελίδες των «New York Times» ότι ο ΟΗΕ θεωρεί νόμιμο τον ναυτικό αποκλεισμό της Γάζας και απλά «υπέρμετρη» την άσκηση βίας από το Ισραήλ.
Αρκούσε αυτό για να αποπεμφθεί ο ισραηλινός πρέσβης και να υποβιβαστεί σε επίπεδο γραμματέων η διπλωματική αντιπροσώπευση του Ισραήλ στην Τουρκία; Κι ακόμη περισσότερο, αρκούσε για να υιοθετηθεί μια δέσμη πέντε μέτρων κατά του Ισραήλ, όπως ανακοίνωσε εσπευσμένα ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου; -απέλαση πρέσβη, πάγωμα κάθε στρατιωτικής συνεργασίας, τουρκικές πρωτοβουλίες για ελεύθερη ναυσιπλοΐα στην Ανατολική Μεσόγειο, αίτημα παρέμβασης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για τον αποκλεισμό της Γάζας και, τέλος, νομική υποστήριξη από την Τουρκία προς όλα τα θύματα του «Μαβί Μαρμαρά», Τούρκους και άλλους. Οχι. Η διπλωματία αντέχει μεγαλύτερα βάρη. Η άρνηση του Ισραήλ να ζητήσει συγνώμη από την Αγκυρα για τους εννέα Τούρκους που σκότωσε πάνω στο «Μαβί Μαρμαρά», μπορεί να σκιάζει το πορτρέτο του λαϊκού ήρωα του αραβικού κόσμου που χτίζει με κόπο ο Ερντογάν, αλλά προφανώς δεν αρκεί για να διαρραγούν σχέσεις υψηλού και αμοιβαίου συμφέροντος όπως αυτές μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ.
Το παρασκήνιο που τώρα έρχεται στο φως, το επιβεβαιώνει. Η Τουρκία ενεργεί σαν να «ψάχνεται» για κρίση με το Ισραήλ. Η (δικαιολογημένη) απαίτηση της Αγκυρας για ισραηλινή συγνώμη είναι το διπλωματικό προγεφύρωμα της τουρκικής διείσδυσης στον αραβικό κόσμο -γι' αυτό και η απαίτηση παραμένει άκαμπτη: Τρεις φορές αναβλήθηκε η δημοσιοποίηση της έκθεσης Πάλμερ προκειμένου να βρεθούν λόγια που θα «διαβάζονταν» σαν συγνώμη στην Τουρκία και ταυτόχρονα σαν μη συγνώμη στο Ισραήλ. Δεν βρέθηκαν, ούτε με παρέμβαση του ίδιου του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα. Η ανεπίτευκτη διγλωσσία παρακολουθεί απλώς την πολιτική ρήξης που εφαρμόζουν οι δύο χώρες. Στην Τουρκία, ψιθυρίζεται όλο και περισσότερο ότι πλέον δεν είναι το Ισραήλ που συμφέρει αλλά τα αναδυόμενα αραβικά καθεστώτα. Ηδη η Χαμάς συνεχάρη την Τουρκία για την απέλαση του Γκαμπί Λεβί, η Αγκυρα άνοιξε πρεσβεία στην αντικανταφική Τρίπολη, δεν διστάζει να διαλύσει την τόσο προσεκτικά οικοδομημένη καλή γειτονία με το καθεστώς Ασαντ στη Συρία, παραμένει φιλική με το Ιράν, και το πορτρέτο του Ερντογάν αναρτάται στις λαϊκές συνοικίες των αραβικών πόλεων. Για να προχωρήσει όλο αυτό, θυσιάζεται η σχέση με το Ισραήλ -έστω κι αν πολλοί πιστεύουν ότι η κρίση δεν θα είναι μόνιμη (το διμερές εμπόριο πάει καλά, και μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2011 αυξήθηκε κατά 26%).
Πίσω στο Τελ Αβίβ, η πολιτική ηγεσία συνεδριάζει και ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου με τον υπουργό Αμυνας Εχούντ Μπάρακ θέτουν επί χάρτου την κρίση, σχεδιάζοντας τις επόμενες κινήσεις τους. Την ίδια στιγμή, ένας από τους «ιέρακες» του Ισραήλ, ο αντιπρόεδρος της Βουλής Ντάνι Ντάνον, ζητά από την αμερικανίδα ΥΠΕΞ Χίλαρι Κλίντον να χαρακτηριστεί η Τουρκία «χώρα που υποστηρίζει την τρομοκρατία», διότι «αποτελεί τη φυσική συνέχεια του άξονα του κακού με το Ιράν».
Υπέρμετρη ρητορική για μια υπέρμετρη διπλωματική κρίση, που μεθοδικά οδηγεί την Τουρκία στην κορυφή του μουσουλμανικού κόσμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου