http://www.enet.gr
Η Φώτω Μπαλαμούρη από το Ροδολίβος, η πρώτη αντάρτισσα στην Ελλάδα, βγήκε με τον άντρα της Κώστα Μπαλαμούρη στο Παγγαίο το '41, εντάχθηκε αργότερα στον ΕΛΑΣ και πολέμησε μέχρι την απελευθέρωση Αυτή τη μαύρη σελίδα ανασύρει από την αφάνεια ο δημοσιογράφος Σπύρος Κουζινόπουλος, στο ερευνητικό βιβλίο του «Δράμα 1941: Μια παρεξηγημένη εξέγερση» (εκδόσεις Καστανιώτη). Φέτος συμπληρώθηκαν ακριβώς εβδομήντα χρόνια από το δύστηνο γεγονός.
Τι ακριβώς συνέβη; Στις 28 Σεπτεμβρίου 1941 μια ομάδα επαναστατών προχώρησαν σ' ένα άγνωστο, στο ευρύ κοινό, εγχείρημα: άρπαξαν τα όπλα στο νομό Δράμας, ανατίναξαν το εργοστάσιο ηλεκτροφωτισμού, εξουδετέρωσαν τις βουλγαρικές δυνάμεις, κατέλαβαν δημαρχεία και αστυνομικά τμήματα και πήραν την εξουσία στα χέρια τους για λίγες ώρες, οργανώνοντας την πρώτη εξέγερση σε ολόκληρη την κατεχόμενη από τις δυνάμεις του Αξονα Ευρώπη.
«Οι βουλγαρικές αρχές κατοχής», μας λέει ο Σπύρος Κουζινόπουλος, «απάντησαν μ' ένα Ολοκαύτωμα, μ' ένα πραγματικό λουτρό αίματος στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Τα επόμενα χρόνια η εξέγερση της Δράμας κατασυκοφαντήθηκε. Αλλοτε ως «προβοκάτσια» και άλλοτε ως «υποκινούμενη». Ρίχτηκε ο λίθος του αναθέματος στους πρωταγωνιστές της και η υπόθεση θάφτηκε στα χρονοντούλαπα της Ιστορίας».
Εκβουλγαρισμός
Πώς όμως έγιναν τα πράγματα; Μετά την ήττα του ελληνικού στρατού από τις ναζιστικές δυνάμεις, η περιοχή από τον Στρυμόνα ώς τον Εβρο, μαζί με τα νησιά της Θάσου και της Σαμοθράκης, παραχωρήθηκαν στη Βουλγαρία ως αντίδωρο στον Αξονα (εκτός από τα τρία τέταρτα, έπειτα από αξίωση της Τουρκίας). Η Ανατολική Μακεδονία, που δόθηκε ως δώρο από τον Χίτλερ στον Βούλγαρο τσάρο Βόρις και στον πρωθυπουργό του Φίλοφ για τη διέλευση από τη χώρα του των γερμανικών στρατευμάτων, σήμανε την απαρχή του εκβουλγαρισμού της περιοχής. Απαγόρευσαν τη χρήση της ελληνικής γλώσσας, έκλεισαν τα σχολεία και τις εκκλησίες, κατέβασαν τις ελληνικές πινακίδες από τα καταστήματα, εκδίωξαν τους Ελληνες γιατρούς, δικηγόρους, καθηγητές και μετονόμασαν την περιοχή Μπελομόριε.
Η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο, αφού περισσότεροι από εκατόν δέκα χιλιάδες Ελληνες είχαν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Οπως ήταν επόμενο, η κατάσταση είχε γίνει ανεξέλεγκτη, με αποτέλεσμα να δυναμώσει το κίνημα αντίστασης. Σ' αυτή την οριακή στιγμή, η οργάνωση Δράμας του ΚΚΕ, υπό την καθοδήγηση του γραμματέα της Παντελή Χαμαλίδη, αποφασίζει να προβεί σε σαμποτάζ κατά του Βούλγαρου κατακτητή. Οπως γράψαμε στην αρχή, προέβησαν σε πράξεις που σκοπό είχαν την κατάλυση της βουλγαρικής εξουσίας. Η απάντηση των Βούλγαρων ήρθε με το αιματοκύλισμα της Δράμας, χωρίς δίκες και με συνοπτικές διαδικασίες. Τουλάχιστον εξήντα επτά χωριά πυρπολήθηκαν και ο ελληνικός πληθυσμός ανηλεώς κυνηγήθηκε και εξανδραποδίστηκε.
Σ' αυτή την επαναστατική πράξη έπεσε ένα μαύρο ριντό μετά την απελευθέρωση της χώρας, τον Οκτώβριο του 1944. Ορισμένοι μίλησαν για προβοκάτσια στελεχών του ΚΚΕ που υποκινήθηκαν από τους σλαβόφωνους κατακτητές, προκειμένου να έχουν ένα καλό άλλοθι για την εξόντωση του ελληνικού στοιχείου στη συγκεκριμένη περιοχή.
Ο συγγραφέας Σπύρος Κουζινόπουλος διατυπώνει την άποψη ότι η εξέγερση της Δράμας, τον Σεπτέμβριο του 1941, «υπήρξε η πρώτη σε ολόκληρη την κατεχόμενη από τους ναζί Ευρώπη πράξη αντίστασης κατά των κατακτητών. Και το αίμα που χύθηκε από εξεγερμένους, αλλά και από τα χιλιάδες αθώα θύματα του Ολοκαυτώματος, που ακολούθησε, δεν πήγε χαμένο».
Επιμένει ότι ο στόχος υπήρξε πατριωτικός: «Στέλνοντας σε όλους τους υπόδουλους λαούς της Γηραιάς Ευρώπης ένα μήνυμα αντίστασης και ελπίδας. Ακυρώνοντας τα όποια επιχειρήματα της Βουλγαρίας περί εθνικών και πληθυσμιακών δυνατοτήτων στην περιοχή. Αποθαρρύνοντας τους υποψήφιους εποίκους από τη Βουλγαρία να εγκατασταθούν στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και να αλλοιώσουν την πληθυσμιακή της σύνθεση. Καταδεικνύοντας σε όλο τον κόσμο, από τους πρώτους κιόλας μήνες της Κατοχής, ότι η περιοχή αυτή ήταν, είναι και θα παραμείνει ακραιφνώς ελληνική».
«Η ανιδιοτελής, μέχρι αυταπάρνησης, δουλειά των παράνομων εκείνων αγωνιστών ήταν που δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να στηθούν και ν' ανθήσουν οι εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις στη Μακεδονία πρώτα απ' όλη την υπόλοιπη χώρα. Τα εγκλήματα που διέπραξαν οι φασίστες των Βόρις και Φίλοφ απέμειναν σαν ένα μνημείο για να θυμίζουν στους λαούς όλου του κόσμου, και κυρίως στο βουλγαρικό και τον ελληνικό, τα δεινά που μπορούν να προκαλέσουν οι θιασώτες του επεκτατισμού, της τυφλής βίας, του ακραίου εθνικισμού και του σοβινισμού».
Αυτό το συμπέρασμα ακούγεται από τον Σπύρο Κουζινόπουλο, ο οποίος άσκησε επί σαράντα πέντε χρόνια τη δημοσιογραφία, με έμφαση στα Βαλκάνια. Για την αρθρογραφία του συνελήφθη, βασανίστηκε και φυλακίστηκε από τη χούντα. Δική του ιδέα ήταν η δημιουργία του Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, του οποίου υπήρξε διευθυντής από το 1991 ώς το 2008, οπότε συνταξιοδοτήθηκε.
Με τρεις χιλιάδες Ελληνες νεκρούς πλήρωσε η πόλη της Δράμας και η ευρύτερη περιοχή της τα αντίποινα από τους Βούλγαρους φασίστες κατακτητές. Είχε όλα τα χαρακτηριστικά του Ολοκαυτώματος, αφού τα βουλγαρικά κατοχικά στρατεύματα βιαιοπράγησαν με τον πιο ωμό τρόπο στον ελληνικό πληθυσμό, ένστολο και άμαχο.
Η Φώτω Μπαλαμούρη από το Ροδολίβος, η πρώτη αντάρτισσα στην Ελλάδα, βγήκε με τον άντρα της Κώστα Μπαλαμούρη στο Παγγαίο το '41, εντάχθηκε αργότερα στον ΕΛΑΣ και πολέμησε μέχρι την απελευθέρωση Αυτή τη μαύρη σελίδα ανασύρει από την αφάνεια ο δημοσιογράφος Σπύρος Κουζινόπουλος, στο ερευνητικό βιβλίο του «Δράμα 1941: Μια παρεξηγημένη εξέγερση» (εκδόσεις Καστανιώτη). Φέτος συμπληρώθηκαν ακριβώς εβδομήντα χρόνια από το δύστηνο γεγονός.
Τι ακριβώς συνέβη; Στις 28 Σεπτεμβρίου 1941 μια ομάδα επαναστατών προχώρησαν σ' ένα άγνωστο, στο ευρύ κοινό, εγχείρημα: άρπαξαν τα όπλα στο νομό Δράμας, ανατίναξαν το εργοστάσιο ηλεκτροφωτισμού, εξουδετέρωσαν τις βουλγαρικές δυνάμεις, κατέλαβαν δημαρχεία και αστυνομικά τμήματα και πήραν την εξουσία στα χέρια τους για λίγες ώρες, οργανώνοντας την πρώτη εξέγερση σε ολόκληρη την κατεχόμενη από τις δυνάμεις του Αξονα Ευρώπη.
«Οι βουλγαρικές αρχές κατοχής», μας λέει ο Σπύρος Κουζινόπουλος, «απάντησαν μ' ένα Ολοκαύτωμα, μ' ένα πραγματικό λουτρό αίματος στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Τα επόμενα χρόνια η εξέγερση της Δράμας κατασυκοφαντήθηκε. Αλλοτε ως «προβοκάτσια» και άλλοτε ως «υποκινούμενη». Ρίχτηκε ο λίθος του αναθέματος στους πρωταγωνιστές της και η υπόθεση θάφτηκε στα χρονοντούλαπα της Ιστορίας».
Εκβουλγαρισμός
Πώς όμως έγιναν τα πράγματα; Μετά την ήττα του ελληνικού στρατού από τις ναζιστικές δυνάμεις, η περιοχή από τον Στρυμόνα ώς τον Εβρο, μαζί με τα νησιά της Θάσου και της Σαμοθράκης, παραχωρήθηκαν στη Βουλγαρία ως αντίδωρο στον Αξονα (εκτός από τα τρία τέταρτα, έπειτα από αξίωση της Τουρκίας). Η Ανατολική Μακεδονία, που δόθηκε ως δώρο από τον Χίτλερ στον Βούλγαρο τσάρο Βόρις και στον πρωθυπουργό του Φίλοφ για τη διέλευση από τη χώρα του των γερμανικών στρατευμάτων, σήμανε την απαρχή του εκβουλγαρισμού της περιοχής. Απαγόρευσαν τη χρήση της ελληνικής γλώσσας, έκλεισαν τα σχολεία και τις εκκλησίες, κατέβασαν τις ελληνικές πινακίδες από τα καταστήματα, εκδίωξαν τους Ελληνες γιατρούς, δικηγόρους, καθηγητές και μετονόμασαν την περιοχή Μπελομόριε.
Η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο, αφού περισσότεροι από εκατόν δέκα χιλιάδες Ελληνες είχαν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Οπως ήταν επόμενο, η κατάσταση είχε γίνει ανεξέλεγκτη, με αποτέλεσμα να δυναμώσει το κίνημα αντίστασης. Σ' αυτή την οριακή στιγμή, η οργάνωση Δράμας του ΚΚΕ, υπό την καθοδήγηση του γραμματέα της Παντελή Χαμαλίδη, αποφασίζει να προβεί σε σαμποτάζ κατά του Βούλγαρου κατακτητή. Οπως γράψαμε στην αρχή, προέβησαν σε πράξεις που σκοπό είχαν την κατάλυση της βουλγαρικής εξουσίας. Η απάντηση των Βούλγαρων ήρθε με το αιματοκύλισμα της Δράμας, χωρίς δίκες και με συνοπτικές διαδικασίες. Τουλάχιστον εξήντα επτά χωριά πυρπολήθηκαν και ο ελληνικός πληθυσμός ανηλεώς κυνηγήθηκε και εξανδραποδίστηκε.
Σ' αυτή την επαναστατική πράξη έπεσε ένα μαύρο ριντό μετά την απελευθέρωση της χώρας, τον Οκτώβριο του 1944. Ορισμένοι μίλησαν για προβοκάτσια στελεχών του ΚΚΕ που υποκινήθηκαν από τους σλαβόφωνους κατακτητές, προκειμένου να έχουν ένα καλό άλλοθι για την εξόντωση του ελληνικού στοιχείου στη συγκεκριμένη περιοχή.
Ο συγγραφέας Σπύρος Κουζινόπουλος διατυπώνει την άποψη ότι η εξέγερση της Δράμας, τον Σεπτέμβριο του 1941, «υπήρξε η πρώτη σε ολόκληρη την κατεχόμενη από τους ναζί Ευρώπη πράξη αντίστασης κατά των κατακτητών. Και το αίμα που χύθηκε από εξεγερμένους, αλλά και από τα χιλιάδες αθώα θύματα του Ολοκαυτώματος, που ακολούθησε, δεν πήγε χαμένο».
Επιμένει ότι ο στόχος υπήρξε πατριωτικός: «Στέλνοντας σε όλους τους υπόδουλους λαούς της Γηραιάς Ευρώπης ένα μήνυμα αντίστασης και ελπίδας. Ακυρώνοντας τα όποια επιχειρήματα της Βουλγαρίας περί εθνικών και πληθυσμιακών δυνατοτήτων στην περιοχή. Αποθαρρύνοντας τους υποψήφιους εποίκους από τη Βουλγαρία να εγκατασταθούν στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και να αλλοιώσουν την πληθυσμιακή της σύνθεση. Καταδεικνύοντας σε όλο τον κόσμο, από τους πρώτους κιόλας μήνες της Κατοχής, ότι η περιοχή αυτή ήταν, είναι και θα παραμείνει ακραιφνώς ελληνική».
«Η ανιδιοτελής, μέχρι αυταπάρνησης, δουλειά των παράνομων εκείνων αγωνιστών ήταν που δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να στηθούν και ν' ανθήσουν οι εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις στη Μακεδονία πρώτα απ' όλη την υπόλοιπη χώρα. Τα εγκλήματα που διέπραξαν οι φασίστες των Βόρις και Φίλοφ απέμειναν σαν ένα μνημείο για να θυμίζουν στους λαούς όλου του κόσμου, και κυρίως στο βουλγαρικό και τον ελληνικό, τα δεινά που μπορούν να προκαλέσουν οι θιασώτες του επεκτατισμού, της τυφλής βίας, του ακραίου εθνικισμού και του σοβινισμού».
Αυτό το συμπέρασμα ακούγεται από τον Σπύρο Κουζινόπουλο, ο οποίος άσκησε επί σαράντα πέντε χρόνια τη δημοσιογραφία, με έμφαση στα Βαλκάνια. Για την αρθρογραφία του συνελήφθη, βασανίστηκε και φυλακίστηκε από τη χούντα. Δική του ιδέα ήταν η δημιουργία του Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, του οποίου υπήρξε διευθυντής από το 1991 ώς το 2008, οπότε συνταξιοδοτήθηκε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου