Γράψτε... λάθος στα τούρκικα

http://www.tanea.gr
Της Αννας Ανδρέου

Ο πιο ύποπτος πολιτικός στην Τουρκία, ο Μεσούτ Γιλμάζ, προσπάθησε να κάψει για άλλη μία φορά την παλαιά αντίπαλό του Τανσού Τσιλέρ, αλλά τελικά έκαψε την Τουρκία. Μόνο όταν είδε την κρίση που προκάλεσε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις κατάλαβε και προσπάθησε να ανασκευάσει. Προσπάθησε να δώσει μια νέα εκδοχή και το έσκασε στο Λος Αντζελες, προφανώς ώσπου να κοπάσει η θύελλα

Οι δηλώσεις του τούρκου πρώην πρωθυπουργού στην εφημερίδα «Μπιργκιούν» προκάλεσαν πονοκέφαλο στην Αγκυρα. «Ο εμπρησμός δασών στην Ελλάδα ήταν κρατικό μυστικό», ο τίτλος της εφημερίδας μετά την αποκάλυψη Γιλμάζ ότι μυστικά κονδύλια τη δεκαετία του '90 δαπανήθηκαν γι' αυτόν τον σκοπό. Αρχικά το θέμα της συνέντευξής του στην εφημερίδα ήταν οι δολοφονίες τη δεκαετία του '90 από άγνωστους δράστες. Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας ο Μεσούτ Γιλμάζ προσπάθησε να εμπλέξει την Τανσού Τσιλέρ κατηγορώντας την ότι απέκρυψε στοιχεία για τα μυστικά κονδύλια.

Τελικά όμως οι δηλώσεις του έγιναν μπούμερανγκ εναντίον του και τώρα προσπαθεί να τις πάρει πίσω πουλώντας ένα νέο παραμύθι. «Δεν εννοούσα τα ελληνικά δάση αλλά τα τουρκικά», λέει ο πρώην πρωθυπουργός υποστηρίζοντας ότι αναφερόταν σε υποψίες πως η ΕΥΠ κρύβεται πίσω από εμπρησμούς τουρκικών δασών. «Παρεξήγηση», είπε ο Μεσούτ Γιλμάζ και αυτή τη φορά. Ο πρώην πρωθυπουργός είναι γνωστός στην Τουρκία για τη φράση του «παρεξηγήθηκαν αυτά που είπα». Γι' αυτό και πολλοί σχολίαζαν ότι τα τουρκικά του δεν είναι και πολύ καλά.

ΑΡΜΕΝΙΚΕΣ ΡΙΖΕΣ. Ο Μεσούτ Γιλμάζ γεννήθηκε το 1947 και διετέλεσε τρεις φορές πρωθυπουργός της Τουρκίας τη δεκαετία του 1990. Σύμφωνα με το βιογραφικό που έχει δώσει ο ίδιος στη Βουλή, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, ωστόσο αυτό αμφισβητείται. Φήμες λένε ότι γεννήθηκε στο χωριό Τσατάλντερε στη Ρίζε, όπου και εκλέγεται βουλευτής. Το Τσατάλντερε ήταν παλαιό αρμενικό χωριό - λέγεται μάλιστα ότι η γιαγιά του ήταν Αρμένισσα. Σπούδασε οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Αγκυρας και στη συνέχεια μεταξύ των ετών 1972-1974 έκανε το μεταπτυχιακό του στη Γερμανία. Από το 1973 έως το 1983 δούλεψε σε διευθυντικές θέσεις σε διάφορες ιδιωτικές εταιρείες στον τομέα της χημείας, της υφαντουργίας και της μεταφοράς. Παρ' όλα αυτά στη δήλωσή του στην επιτροπή για το πόθεν έσχες στη Βουλή το 1998 ανέφερε ότι ποτέ στη ζωή του δεν εργάστηκε σε διευθυντική θέση. Οι φήμες πάλι τον έφεραν να έχει και άλλα ενδιαφέροντα πέραν των οικονομικών. Μεταξύ άλλων είναι ο τζόγος, η ενέργεια και οι πωλήσεις τραπεζών.

Στην πολιτική τον μύησε ο πρώην πρόεδρος Τουργκούτ Οζάλ. Ως ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος του Κόμματος της Μητέρας Πατρίδας (ANAP), που ιδρύθηκε το 1983, εξελέγη βουλευτής της Ρίζε για πρώτη φορά στις εκλογές της ίδιας χρονιάς. Μιλούσε αργά αφήνοντας μεγάλα διαστήματα μεταξύ των λέξεων. Κάποιοι σχολίαζαν ότι μιλούσε σκεπτόμενος. «Σιγά σιγά έμαθε να μιλάει χωρίς να σκέφτεται», κατέληξαν κάποιοι όταν τελικά άρχισε να μιλάει κανονικά.

Στην πρώτη κυβέρνηση Οζάλ διετέλεσε κυβερνητικός εκπρόσωπος. Το 1986 έγινε υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού και το 1987 υπουργός Εξωτερικών. Συνέχισε ως υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Ακμπουλούτ, ώσπου παραιτήθηκε τον Φεβρουάριο του 1990. Ο Ακμπουλούτ δεν κατάφερε να σταθεί στη θέση του Τουργκούτ Οζάλ, ο οποίος ανέλαβε την προεδρία της χώρας. Τα ποσοστά του κόμματος έπεφταν συνεχώς και η λύση ήταν ο Μεσούτ Γιλμάζ, ο οποίος ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος. Η πρώτη του κυβέρνηση, στις 15 Ιουνίου 1991, κράτησε μόνο τρεις μήνες. Εγινε για δεύτερη φορά πρωθυπουργός για τέσσερις μήνες, αυτή τη φορά στις 3 Φεβρουαρίου 1996, λαμβάνοντας εντολή για σχηματισμό κυβέρνησης από τον Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ. Ηταν η κυβέρνηση συνασπισμού του κόμματός του ANAP με το Κόμμα του Ορθού Δρόμου (DYP) της Τανσού Τσιλέρ, η οποία υπήρξε η μεγαλύτερη πολιτική αντίπαλός του. Στις 20 Ιουνίου 1998 πήρε ξανά εντολή για σχηματισμό κυβέρνησης και έγινε πρωθυπουργός για τρίτη φορά. Αυτή τη φορά η διακυβέρνησή του κράτησε 17 μήνες. Λόγω του σκανδάλου για διαφθορά στον διαγωνισμό της Turkbank η αντιπολίτευση κατέθεσε πρόταση μομφής και η κυβέρνηση έπεσε. Ο Μεσούτ Γιλμάζ είναι ο πρώτος πρωθυπουργός στην ιστορία της Τουρκίας ο οποίος πήρε τον τίτλο του πρωθυπουργού που έπεσε με την κατηγορία της διαφθοράς. Από τις πιο σημαντικές στιγμές του Μεσούτ Γιλμάζ ήταν η παραλαβή της έκθεσης για το σκάνδαλο Σουσουρλούκ, το οποίο ταρακούνησε όλη την Τουρκία όταν σε ένα δυστύχημα βρέθηκαν στο ίδιο αυτοκίνητο ένας βουλευτής της Τσιλέρ, ο υπαρχηγός της Αστυνομίας της Κωνσταντινούπολης και ένας άνθρωπος του παρακράτους. Ο διευθυντής της «Χουριέτ» Ερτουγρούλ Οζκιόκ βρέθηκε μαζί με άλλους δημοσιογράφους στην ίδια πτήση με τον Μεσούτ Γιλμάζ ο οποίος είχε στον χαρτοφύλακά του την έκθεση. Στον ίδιο χαρτοφύλακα ο Ερτουγρούλ Οζκιόκ είδε και ένα όπλο μάρκας Glock. «Πρώτη φορά βλέπω ότι ο Μεσούτ Γιλμάζ φέρει όπλο. Αυτό σημαίνει ότι το Σουσουρλούκ άλλαξε κάποια πράγματα», σχολίαζε τότε ο Ερτουγρούλ Οζκιόκ, ο οποίος έκανε ερωτήσεις συνέχεια γύρω από το σκάνδαλο Σουσουρλούκ. Τελικά ο Μεσούτ Γιλμάζ δείχνοντάς του την έκθεση τον ρώτησε: «Μήπως θέλεις να σου τη δώσω;». Φυσικά, δεν θα του την έδινε. «Τότε κατάλαβα πόσο σαδιστή πρωθυπουργό έχουμε», σχολίασε ο Ερτουγρούλ Οζκιόκ.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ. Στις εκλογές του 1999 εξελέγη ξανά βουλευτής αλλά δεν συμμετείχε στην κυβέρνηση διότι δεν είχε λήξει η έρευνα εναντίον του. Ανέλαβε αναπληρωτής πρωθυπουργός μόλις έκλεισε ο φάκελος για διαφθορά τον Ιούλιο του 2000. Το 2002 απέτυχε να μπει στη Βουλή και δήλωσε ότι αποσύρεται από την πολιτική. Επαναδραστηριοποιήθηκε ξανά τον Αύγουστο του 2006 και δήλωσε ότι επιδιώκει να βρεθεί ξανά στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας. Επέστρεψε στη Βουλή ως ανεξάρτητος βουλευτής, αλλά δεν κατάφερε να παίξει τον παλαιό πολιτικό του ρόλο. Είναι φιλόδοξος, αλλά καθόλου δημοφιλής πλέον.

Το όνομά του συνδέθηκε με τη διαφθορά, η οποία οδήγησε την Τουρκία στη μεγάλη οικονομική κρίση του 1999. Οσον αφορά την πολιτική, τόσο ο ίδιος ο Γιλμάζ όσο και η Τανσού Τσιλέρ θεωρούνται υπεύθυνοι για τη διάλυση της Κεντροδεξιάς στην Τουρκία. Δεν κατάφεραν να συνενώσουν τα δύο κόμματα της Κεντροδεξιάς και να πάρουν το 60% που πιστεύεται ότι ανήκει στη Δεξιά. Τις ψήφους της Κεντροδεξιάς τις πήρε τελικά σχεδόν όλες το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ταγίπ Ερντογάν.