«Ναυάγιο» με τα υποβρύχια που πληρώσαμε

http://www.tanea.gr
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΧΑΡΗΣ ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ

Στον αέρα βρίσκονται τα προγράμματα των υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού, για τα οποία το ελληνικό Δημόσιο έχει ήδη καταβάλει περίπου 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 70% της συνολικής αξίας τους.

Πέρα από την παραλαβή του υποβρυχίου που έγερνε, του «Παπανικολής», η σοβαρή εμπλοκή που ξεκίνησε τον Μάιο του 2011, όταν η κατασκευάστρια εταιρεία TKMS/HDW κατήγγειλε τη σύμβασή της με τον ανάδοχο του έργου Ελληνικά Ναυπηγεία ΑΕ, έχει προκαλέσει πολλά ερωτήματα για την παράδοση των υπόλοιπων υποβρυχίων.

Από τη στιγμή που οι εργασίες πάγωσαν τον Μάιο, το Δημόσιο με τη σειρά του δεν πλήρωσε τις δόσεις των επομένων μηνών. Κι έτσι, τα πράγματα έφτασαν σήμερα στο σημείο ο ανάδοχος του έργου να μπορεί να καταγγείλει τη σύμβασή του με το ελληνικό Δημόσιο ανά πάσα στιγμή, αφού ειδική πρόβλεψη της συμφωνίας τού δίνει αυτό το δικαίωμα ενάμιση μήνα μετά τη μη καταβολή της 2ης κατά σειρά δόσης.

Σύμφωνα με στοιχεία που βρίσκονται στη διάθεση των «ΝΕΩΝ» για το πρόγραμμα «Αρχιμήδης», το οποίο περιλαμβάνει το «Παπανικολής» και άλλα τρία υποβρύχια τύπου 214, το Δημόσιο έχει καταβάλει μέχρι σήμερα 1,8 δισ., ήτοι το 96% της αξίας τους, και οφείλονται άλλα 75 εκατομμύρια ευρώ. «Είναι σαν να έχεις αγοράσει αυτοκίνητο με δόσεις, να τις έχεις εξοφλήσει όλες και να μην έχεις τελικά αυτοκίνητο να οδηγήσεις. Η επιχειρησιακή απώλεια για το Πολεμικό Ναυτικό δεν μπορεί να μετρηθεί με χρήματα», λέει άνθρωπος με βαθιά γνώση του ζητήματος.

νεο χρονοδιαγραμμα. Βάσει της αρχικής σύμβασης που υπογράφηκε το 2000 τα τέσσερα υποβρύχια έπρεπε να είχαν παραδοθεί έως και τον Νοέμβριο του 2010. Εξαιτίας των προβλημάτων που παρουσίασε το «Παπανικολής» και των καταγγελιών της σύμβασης, η παράδοσή του αντί τον Ιανουάριο του 2006 έγινε τελικά τον Οκτώβριο του 2010, έναν μήνα μετά την υπογραφή νέας εκτελεστικής συμφωνίας μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και του αναδόχου. Σύμφωνα με το νέο χρονοδιάγραμμα παραδόσεων, το υποβρύχιο «Πιπίνος» πρέπει να παραδοθεί έως και τον Αύγουστο του 2012, το «Ματρώζος» έως τον Ιούνιο του 2013 και το «Κατσώνης» έως τον Απρίλιο του 2014.

Αντίστοιχα, για το πρόγραμμα «Ποσειδώνας», που αφορούσε αρχικά τον εκσυγχρονισμό τριών παλαιών υποβρυχίων αλλά με τη νέα εκτελεστική συμφωνία του 2010 τροποποιήθηκε και περιλαμβάνει πλέον την επισκευή ενός, του «Ωκεανός», και την κατασκευή άλλων 2 καινούργιων υποβρυχίων τύπου 214, έχουν ήδη καταβληθεί σχεδόν 520 εκατομμύρια ευρώ και υπολείπεται να δοθούν επιπλέον 870 εκατομμύρια.

Στην αρχική σύμβαση το «Ωκεανός» προβλεπόταν να παραδοθεί τον Μάρτιο του 2008, ενώ με τη νέα συμφωνία η ημερομηνία ορίστηκε για τις 27 Σεπτεμβρίου 2012. Τα επιπλέον δύο καινούργια υποβρύχια αναμένονται το 2018 και το 2019.

Με τις τροποποιήσεις του προγράμματος «Ποσειδώνας» έπειτα από τη νέα εκτελεστική συμφωνία το 2010 προέκυψε και πλεονάζον υλικό: ανταλλακτικά συνολικής αξίας 117 εκατομμυρίων τα οποία προορίζονταν για τον εκσυγχρονισμό των δύο παλαιών υποβρυχίων - πέρα από το «Ωκεανός» - που συμπεριλαμβάνονταν στην αρχική σύμβαση. Από αυτά το Δημόσιο έχει ήδη πληρώσει τα 102 εκατομμύρια, ωστόσο δεν έχει παραληφθεί ούτε ένα ανταλλακτικό καθώς δεν έχει δοθεί στο Πολεμικό Ναυτικό χρονοδιάγραμμα παράδοσης.

Εκτός από αυτήν την εκκρεμότητα, η οποία έπρεπε να έχει τακτοποιηθεί έως τα τέλη Νοεμβρίου του 2010, τα δύο προγράμματα βάσει της νέας συμφωνίας κυλούσαν ομαλά μέχρι τα μέσα Μαΐου του 2011. Τότε, η TKMS/HDW (υποκατασκευαστής) κατήγγειλε σύμβαση που είχε συνάψει με τα Ελληνικά Ναυπηγεία (ανάδοχος) επειδή όπως αναφέρθηκε «παρακρατήθηκαν» από τον ανάδοχο 59,25 εκατομμύρια ευρώ.

Αν και η καταγγελία αφορούσε το πρόγραμμα «Ποσειδώνας», οι εργασίες πάγωσαν και στο πρόγραμμα «Αρχιμήδης». Από την ημέρα της υπογραφής της νέας εκτελεστικής συμφωνίας έως τις 15 Μαΐου, το Δημόσιο είχε καταβάλει σε ανάδοχο και υποκατασκευαστή περί τα 350 εκατομμύρια ευρώ. Καθώς οι εργασίες δεν προχωρούσαν, το Δημόσιο δεν πλήρωνε.

Μετά τον Ιούνιο ο πρώην υπουργός Αμυνας Πάνος Μπεγλίτης συνάντησε τον κ. Ισκαντάρ Σάφα, πρόεδρο της ADM που είναι ιδιοκτήτρια των Ελληνικών Ναυπηγείων ΑΕ (ΕΝΑΕ), και του διεμήνυσε ότι πρέπει να προχωρήσουν άμεσα οι εργασίες και να πραγματοποιηθεί νέα σύμβαση με την TKMS/HDW, η οποία όμως να διασφαλίζει το Δημόσιο έτσι ώστε να μην ξαναβρεθεί στην ίδια κατάσταση.

Μέχρι τον Αύγουστο - που έπρεπε να καταβληθεί η επόμενη δόση - δεν έγινε τίποτα.

Τότε, τα ΕΝΑΕ και η TKMS/HDW εμφάνισαν στο Δημόσιο μία μονογραμμένη σύμβαση η οποία θα ενεργοποιείτο μόνον αν καταβάλλονταν οι χρωστούμενες δόσεις του Μαΐου και του Αυγούστου και με την προϋπόθεση ότι τα ΕΝΑΕ θα αναλάμβαναν τον εκσυγχρονισμό και την επισκευή των φρεγατών ΜΕΚΟ - δαπάνη η οποία υπολογιζόταν τουλάχιστον στα 500 εκατομμύρια ευρώ. «Η οικονομική συγκυρία ήταν απαγορευτική για να διαθέσουμε τόσα χρήματα για τις φρεγάτες, ενώ και το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ δεν αποτελούσε άμεση επιχειρησιακή προτεραιότητα, σύμφωνα με τις εισηγήσεις του ΠΝ», λέει ο κ. Μπεγλίτης.

Στις αρχές του φθινοπώρου διαπιστώθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό ότι οι εργασίες σε κάποια από τα υποβρύχια έχουν μείνει πίσω, ενώ διατυπώθηκαν πλέον πολύ σοβαρές αμφιβολίες για την αποπεράτωσή τους. Ενδεικτικά, στο «Ωκεανός», το οποίο θα παραδινόταν μέσα σε έναν χρόνο από τον Σεπτέμβριο, είχε πραγματοποιηθεί το 56% των συνολικών δοκιμών στον όρμο.

οι δοσεισ. Οσον αφορά το πρόγραμμα «Αρχιμήδης» δεν δόθηκαν οι δόσεις του Αυγούστου και του Νοεμβρίου - η δόση του Μαΐου ύψους 12,5 εκατομμυρίων καταβλήθηκε τον Σεπτέμβριο σε ένδειξη καλής θέλησης για να αρχίσουν αμέσως οι εργασίες. Οι αντισυμβαλλόμενοι δεν συγκινήθηκαν.

Οσο για το πρόγραμμα «Ποσειδώνας» δεν έχουν καταβληθεί οι δόσεις Μαΐου και Αυγούστου, ύψους 32,25 εκατομμύρια ευρώ καθεμία, ενώ άλλα τόσα έπρεπε να καταβληθούν στις 15 Νοεμβρίου.

Από την ειδική πρόβλεψη του άρθρου 27 της συμφωνίας μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και του αναδόχου προκύπτει ότι τα Ελληνικά Ναυπηγεία έχουν θεμελιώσει από τις 30 Σεπτεμβρίου το δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης για το πρόγραμμα «Ποσειδώνας», καθώς τότε παρήλθαν οι 45 ημέρες από τη μη καταβολή 2ης κατά σειρά δόσης, που ήταν στις 15 Αυγούστου.

Αντίστοιχα για το πρόγραμμα «Αρχιμήδης», η ημερομηνία θεμελίωσης του δικαιώματος καταγγελίας τοποθετείται ενάμιση μήνα μετά τις 15 Νοεμβρίου, ήτοι στις 30 Δεκεμβρίου, καθώς η δόση του Μαΐου πληρώθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου.

«Στις αρχές Νοεμβρίου τα Ελληνικά Ναυπηγεία ΑΕ και η TKMS/HDW έστειλαν υπογεγραμμένη σύμβαση που έκαναν μεταξύ τους, η οποία και πάλι ενέπλεκε τις φρεγάτες ΜΕΚΟ. Δεν υπήρχε η διασφάλιση του ελληνικού Δημοσίου που επανειλημμένα είχαμε ζητήσει και ως εκ τούτου δεν προχωρήσαμε στην πληρωμή των δόσεων», λέει ο κ. Μπεγλίτης.

Σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», το ελληνικό Δημόσιο έχει διαβεβαιώσει πως μπορεί άμεσα να καταβάλει 64,5 εκατομμύρια για το πρόγραμμα «Ποσειδώνας», αρκεί να αρχίσουν αμέσως οι εργασίες και να υποβληθεί το απαραίτητο χρονοδιάγραμμα.

Σημειώνεται πως τα Ναυπηγεία δεν έχουν υπογράψει δύο πρωτόκολλα για τα υποβρύχια «Ωκεανός» και «Πιπίνος», το οποίο ερμηνεύεται από το Δημόσιο ως μη τήρηση των συμβατικών υποχρεώσεων.