Η γυναικεία φωνή της Πλατείας Ταχρίρ

http://www.tanea.gr
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Γράφει η Μικέλα Χαρτουλάρη

«Η δημοκρατία δεν μάς είναι αρκετή. Η δημοκρατία είναι το ελάχιστο. Εμείς βλέπουμε πέρα από τη δημοκρατία». Αυτό τονίζει στα «ΝΕΑ» μια εκρηκτική 62χρονη: η Αχντάφ Σουέιφ, η αιγύπτια πεζογράφος, πολιτική αναλύτρια και δοκιμιογράφος που από τα μέσα του '70 γράφει στα αγγλικά προκαλώντας τους αγγλοσάξονες να αλλάξουν μυαλά απέναντι στον αραβικό κόσμο. Η Σουέιφ που υπήρξε σύζυγος του ποιητή - εκδότη Ιαν Χάμιλτον και αγαπημένη συνομιλήτρια του παλαιστίνιου διανοούμενου Εντουαρντ Σαΐντ, έρχεται στην Αθήνα για να συμμετάσχει στις συζητήσεις για τις «Επαναστάσεις του σήμερα» (στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, 9/3), αλλά και για να παρουσιάσει το βιβλίο της, «Κάιρο, η πόλη μου, η επανάστασή μας». Ενα ολοζώντανο χρονικό για τις δεκαοκτώ ημέρες που πέρυσι τέτοια εποχή ανέτρεψαν το πολιτικό - κοινωνικό καθεστώς στην Αίγυπτο, επηρεάζοντας καθοριστικά την κατάσταση στη Μέση Ανατολή.

«Πιστεύω πως τα δυτικά ΜΜΕ ήταν εξίσου εκστασιασμένα με εμάς από την επανάσταση και μετέδωσαν στην αρχή μια σωστή εικόνα της. Οταν όμως εμείς πάψαμε να είμαστε τόσο απροκάλυπτα ρομαντικοί και επιστρέψαμε στις μπερδεμένες καταστάσεις του πραγματικού κόσμου, επέστρεψαν κι αυτά στον οριενταλισμό τους, σε μια δυτικότροπη δηλαδή στερεοτυπική προσέγγιση. Απόδειξη ότι ορισμένα ΜΜΕ αναφέρονται στα γεγονότα του Πορτ Σαΐντ σαν να επρόκειτο για επεισόδια ποδοσφαιρικού αγώνα. Κι εμένα συχνά με ρωτούν στα τόκσοου, "θεωρείτε πράγματι πως είστε έτοιμοι για μια δημοκρατία δυτικού τύπου;". Οπότε κι εγώ τους αποκρίνομαι πως σε καμιά περίπτωση δεν αισθανόμαστε ότι η δυτική λεγόμενη δημοκρατία έχει καταφέρει να γεννήσει εκείνον τον τρόπο ζωής ή εκείνες τις κοινωνίες που ικανοποιούν τους δυτικούς…».

Κόρη προοδευτικών πανεπιστημιακών που συμμετείχε από τα νιάτα της σε μαχητικές διαδηλώσεις τόσο στην Αίγυπτο όσο και στη Βρετανία, η Σουέιφ άγγιξε το Μπούκερ με το πολυδιαβασμένο μυθιστόρημά της «Ο χάρτης της αγάπης». Ως διανοούμενη, όμως, καθιερώθηκε με τη συλλογή πολιτικών - πολιτισμικών δοκιμίων «Mezzaterra» (2004) για το πώς αλληλοεμπλουτίζονται η ανατολίτικη και η δυτική κουλτούρα. Εκεί υποστηρίζει και ότι η niqab (μαντίλα) στη νέα γενιά των μουσουλμάνων γυναικών δεν υποδηλώνει πως είναι καταπιεσμένες, αλλά πως συντάσσονται μεγαλόφωνα με το πολιτικό Ισλάμ.

Στις 25 Ιανουαρίου 2011 η Σουέιφ έσπευσε στην κομβική Πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου και έζησε τη μέθη και τους κινδύνους, τις νίκες και την αιματηρή καταστολή, τις προσδοκίες και την προσγείωση του ξεσηκωμού για την αναμόρφωση της Αιγύπτου. Την ημέρα που έπεσε ο Μουμπάρακ (11/2/2011), λ.χ., θυμάται να «υψώνεται μια σταθερή βοή» και «ένα εκατομμύριο σημαίες ανεμίζουν και πανό ξεδιπλώνονται: "Οχι άλλα βασανιστήρια! Καλώς ήλθατε στο αύριο! Συγχαρητήρια στον κόσμο!". Και κλαίμε, και γελάμε, και χοροπηδάμε, και αγκαλιαζόμαστε, και τραγουδάμε. Και τώρα οι ποδοσφαιρικοί Ούλτρας περικυκλώνουν τη Μιντάν (πλατεία), η ενέργειά τους σαν ηλεκτρικό ρεύμα τσιτσιρίζει στους τοίχους του Αραβικού Συνδέσμου: "Οποιος αγαπά την Αίγυπτο/ ας έρθει να βοηθήσει να φτιάξουμε την Αίγυπτο"…». Εναν χρόνο αργότερα, το κλίμα έχει αλλάξει. «Δεν θα έλεγα ότι διαψεύστηκαν οι προσδοκίες μας, αλλά ότι έχουμε αποδεχθεί την πραγματικότητα», σχολιάζει η Σουέιφ. «Απαλλαγήκαμε από τον Μουμπάρακ, θα ήταν όμως αφύσικο να εξαφανίζονταν από τη μια μέρα στην άλλη και τα κατάλοιπα του καθεστώτος. Ετσι, τώρα αντιμετωπίζουμε έναν δύσκολο και βρώμικο πόλεμο φθοράς εναντίον των επαναστατών. Αλλά ακόμη κι εκεί μέσα, είναι πολύ καλύτερα από ό,τι πριν από τον περσινό Ιανουάριο. Αισθάνομαι πιο χαρούμενη και πιο δυνατή μετά την επανάσταση, με μεγαλύτερες ελπίδες για το μέλλον τόσο της χώρας μου όσο και όλου του κόσμου».