«Λαβωμένη πόλη» το Σαράγεβο, 20 χρόνια μετά

http://www.tovima.gr

Συνέντευξη με την Νερμίνα Κούρσπαχιτς

 

«Δυστυχώς, 20 χρόνια μετά τον πόλεμο, το Σαράγεβο είναι μια ηττημένη και λαβωμένη πόλη, μια πόλη που χρειάζεται απεγνωσμένα σοβαρή βοήθεια, διαφορετική από την ξιπασμένη οικονομική βοήθεια ρουτίνας, που μας δίνουν σήμερα οι ξένοι», λέει μιλώντας στο ΒΗΜΑ online η Νερμίνα Κούρσπαχιτς, δημοσιογράφος, συγγραφέας και μέλος της εκδοτικής ομάδας του περιοδικού «Spirit of Sarajevo».

Με 11.541 κόκκινα καθίσματα, ένα για κάθε νεκρό στην πολιορκία του Σαράγεβο, η πρωτεύουσα της Βοσνίας αποτίει επισήμως, για πρώτη φορά σήμερα, ακριβώς 20 χρόνια από την έκρηξη του εμφυλίου, φόρο τιμής στα θύματα, με την καλλιτεχνική εκδήλωση «Κόκκινη Γραμμή Σαράγεβο».

Κατά μήκος της λεωφόρου Στρατάρχη Τίτο, μέχρι το τζαμί του Αλή Πασά, τα καθίσματα, σε 825 σειρές, θα μείνουν κενά στη μνήμη των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους στην πολιορκία -ανάμεσά τους 1.500 παιδιά.

«Η καθημερινή ζωή των ανθρώπων στο Σαράγεβο είναι ακόμη γεμάτη φόβο και αγωνία για την επιβίωση, εξαιτίας της ανεργίας και της έλλειψης κάθε προοπτικής», λέει η Κούρσπαχιτς.

Θυμάται πολύ καλά την 6η Απριλίου του 1992. Εκείνη την ημέρα η ευρωπαϊκή κοινότητα αναγνώρισε τη Βοσνία ως ανεξάρτητο κράτος, και σερβοβόσνιοι ελεύθεροι σκοπευτές άνοιξαν πυρ σε αντιπολεμική διαδήλωση στο Σαράγεβο, σκοτώνοντας δύο γυναίκες. Ηταν η αρχή ενός δράματος, που δεν έχει τελειώσει ακόμη.

Πώς είναι η κατάσταση σήμερα, 16 χρόνια μετά τις ειρηνευτικές συμφωνίες του Ντέϊτον, οι οποίες τερμάτισαν μεν τον πόλεμο, αλλά άφησαν διχοτομημένη την Βοσνία;

«Τα πράγματα βελτιώνονται, αλλά με πολύ αργούς ρυθμούς. Οι κάτοικοι του Σαράγεβο είναι γνωστοί για μια ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ, που δεν τους εγκατέλειψε ποτέ, ακόμη και στις πιο σκληρές στιγμές, στις 1.425 ημέρες που κράτησε η πολιορκία. Σήμερα λένε: Ο πόλεμος ήταν καλύτερος! - με την έννοια ότι ο κόσμος τους πριν από το 1992 ήταν καλύτερος, οι σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους ήταν πιο έντιμες, και η ίδια η ζωή ήταν πιο απλή», μας λέει η Κούρσπαχιτς.

Ακόμη και πριν από την οικονομική κρίση, το 70% του κόσμου στη Βοσνία ζούσε στα όρια της φτώχειας. Τώρα, η ανεργία έχει χτυπήσει το 43% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Ο μέσος μισθός είναι 450 ευρώ τον μήνα.

«Η παγκόσμια, ή ευρωπαϊκή ή οποιαδήποτε άλλη οικονομική κρίση, φτάνει εδώ μέχρι του σημείου του νευρικού κλονισμού, επειδή χτυπάει επάνω σε κατεστραμμένες υποδομές, επάνω σε ταλαιπωρημένους ανθρώπους, που τους βαραίνουν τα φαντάσματα του ζωντανού παρελθόντος», λέει.

«Οι εθνικιστές δεν ηττήθηκαν, ούτε έχουν ηττηθεί. Αντιθέτως, είναι οι πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής εδώ. Δημιουργούν το παρόν μας -επί τη βάσει του παρελθόντος- και, αλίμονο, δημιουργούν και σχεδιάζουν και το μέλλον μας. Δεν επιτρέπουν να αναπτυχθεί τίποτε διαφορετικό, και τίποτε καλύτερο.

Δεν επενδύουν στην Παιδεία, στον πολιτισμό... Οι περισσότεροι από τους νέους μας ακολουθούν απλώς στα βήματα των παλαιοτέρων γενεών, ασφυκτιούν σε εθνικισμούς. Πολλές φορές συμπεριφέρονται με παράλογο τρόπο, επειδή δεν έχουν τη δυνατότητα να αυτο-πραγματωθούν με κανέναν τρόπο. Λίγοι κατορθώνουν να αγωνιστούν για την ακεραιότητά τους και για τα δικαιώματά τους, αλλά ακόμη και όταν το κάνουν, τους πνίγουν τα συμφέροντα», μας λέει η Κούρπαχιτς.