Εφημερίδα Χανιώτικα Νέα,Τρίτη 14 Οκτωβρίου 2014
Χρήστος Τσαντής
Εκατό χρόνια μετά η ιστορία επαναλαμβάνεται! Με διαφορετικούς πρωταγωνιστές και με χειρότερους όρους. Η μνήμη αρκετών συνανθρώπων μας κάπου “ξεχάστηκε”, λες και δεν γνωρίσαμε ποτέ σ’ αυτό τον τόπο προσφυγιά, μετανάστευση, εξαθλίωση.
Στις 20 Αυγούστου του 2014, το ρεπορτάζ στην εφημερίδα “Χανιώτικα νέα” (σελ. 7) μας πληροφορούσε για τη στάση της κεντρικής εξουσίας απέναντι στο ζήτημα που έχει προκύψει με τους πρόσφυγες από τη ρημαγμένη Συρία. «Στην τοποθέτησή του (στο Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων) ο διευθυντής Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Π.Ε. Χανίων Δημήτρης Νικολακάκης επεσήμανε ότι η Υπηρεσία Πρόνοιας της Περιφέρειας έχει απευθύνει συνεχείς εκκλήσεις στους αρμόδιους υπουργούς κ. Βενιζέλο και Βρούτση όσο και στον ίδιο τον πρωθυπουργό. Ωστόσο, όπως τόνισε, η απάντηση της Γενικής Διεύθυνσης Πρόνοιας του Υπουργείου ήταν ότι έπρεπε να τους έχουμε πετάξει έξω, στο δρόμο, τους ανθρώπους αυτούς κι ότι εμείς στα Χανιά δημιουργούμε κακό προηγούμενο πανελλαδικά», αναφέρει το ρεπορτάζ της εφημερίδας.
Το ζήτημα με τους Σύρους πρόσφυγες δεν είναι παρά ένα μονάχα επεισόδιο της τραγωδίας που εκτυλίσσεται καθημερινά στα νερά του Αιγαίου, του Λιβυκού, της Μεσογείου. Τα καραβάνια των προσφύγων που – κυνηγημένοι – προσπαθούν να ξεφύγουν από το λιμό, τον πόλεμο, τους βιασμούς, τη γενοκτονία, όλο και θα πληθαίνουν. Σύμφωνα, όμως, με τις απόψεις που διατυπώνουν ορισμένα κυβερνητικά στελέχη η Ελλάδα πρέπει να «πετάξει αυτούς τους ανθρώπους στο δρόμο» ή στη θάλασσα! Η κυρία Βούλτεψη, η οποία εκτελεί χρέη κυβερνητικού εκπροσώπου, με τη «περίφημη» πια δήλωσή της πως «δίπλα στους Ρομά ζουν άνθρωποι(!!)», επιβεβαίωσε το ρατσιστικό αμόκ που κυριαρχεί σε υψηλά ιστάμενους κυβερνητικούς κύκλους, ενώ ταυτόχρονα έκλεισε το μάτι σ’ ένα τμήμα ψηφοφόρων οι οποίοι υιοθετούν παρόμοιες αντιλήψεις.
Το φαινόμενο δεν είναι αποκλειστικά Ελληνικό. Το φάντασμα της ξενοφοβίας πλανάται πλέον πάνω από την Ευρώπη. Παλιές «θεωρίες» φυλετικού μίσους ξαναζεσταίνονται και νέες εκπονούνται υποστηρίζοντας πως υπεύθυνοι για όλα τα δεινά που μας ταλαιπωρούν, είναι κάποιοι εξαντλημένοι και καταρρακωμένοι πρόσφυγες. Τα πράγματα γίνονται ιδιαίτερα επικίνδυνα όταν αυτές οι θεωρίες ανταμώνουν με το φόβο και την αυξανόμενη ανασφάλεια που βιώνουν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού στην Ελλάδα και διεθνώς. Ο «ξένος» που «έρχεται, για να σου πάρει τη δουλειά», ο «ξένος» που «είναι υπεύθυνος για την εγκληματικότητα», ο «ξένος» (ή ο «διαφορετικός» – θα συμπληρώναμε – σαν τους Ρομά) όπου «δίπλα του ζουν άνθρωποι!».
Οι πρόσφυγες – μετανάστες, οι «ξένοι», οι «διαφορετικοί», σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, δεν είναι καν άνθρωποι! Είναι κάτι σαν περιφερόμενα σκουπίδια στις χωματερές της πατρίδας μας, στα «ευρωπαϊκά» κολαστήρια της Μανωλάδας, όπου ζωντανεύουν σκηνές από την ταινία «12 χρόνια σκλάβος» ή σαν φτηνοί, σχεδόν απλήρωτοι, εργάτες που «θεμελίωσαν» με το αίμα και τους νεκρούς τους τα εργοτάξια των Ολυμπιακών Έργων και αλλού. Συχνά – πυκνά μαθαίνουμε από τις εφημερίδες για τα δουλεμπορικά κυκλώματα που οργιάζουν καθώς και για την αναβίωση των σκλαβοπάζαρων με… «σύγχρονους όρους»! Όλα αυτά, πλέον, είναι κοινό μυστικό.
Οι Έλληνες και ακόμη πιο ειδικά, τα Χανιά, η Κρήτη, ξέρουν πάρα πολύ καλά τι σημαίνει προσφυγιά και ξεριζωμός. Από τα χρόνια της αρχαίας ιστορίας, όταν ο Ευριπίδης έγραφε στις «Τρωάδες»: Μάθε, λοιπόν, ποια είναι η δική μου γνώμη. Ούτε για το δικό μου το χατίρι ούτε για χάρη των Ελλήνων σκότωσες τον ξένο, μα για να ωφεληθείς απ” το χρυσάφι. Μέσα στη συμφορά σου, λες ό,τι σου συμφέρει. Εύκολα εσείς σκοτώνετε τους ξένους σας. Όμως για μας τους Έλληνες, μια τέτοια πράξη είναι ό,τι αισχρότερο». Ή στη «Μήδεια»: «Ω πατρίδα, κι ω σπίτι, να μη βρεθώ ποτέ στη ξενιτιά, για να ζήσω τη στερημένη ζωή την αβάσταχτη με τους πικρούς στεναγμούς της. Καλύτερα λέω ο θάνατος, λέω, αν είναι δίχως πατρίδα να μείνω και κάλλιο ας τελειώσουν οι μέρες μου. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος πόνος από της πατρίδας τη στέρηση».
Τον πόνο και τη στέρηση, που βιώνουν οι Σύροι πρόσφυγες, σήμερα… οι Χανιώτες μετανάστες, χθες! «Μέσα από ένα πολυήμερο και εξαντλητικό ταξίδι, οι μετανάστες έφταναν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής. Εκεί, έμελλε να υποστούν μια επώδυνη και εξευτελιστική διαδικασία, αφού υποβάλλονταν σε ιατρικές εξετάσεις στη νησίδα Έλλις, για να διαπιστωθεί εάν πληρούσαν τις προϋποθέσεις του νόμου των Η.Π.Α. περί μεταναστεύσεως κι έβγαιναν στην πόλη για να αναζητήσουν την τύχη τους ή -εάν απορρίπτονταν- τους επιβίβαζαν πάλι στα πλοία για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους», γράφει η λεζάντα της φωτογραφίας που συνοδεύει το άρθρο του Αντώνη Πλυμάκη στην εφημ. «Χανιώτικα νέα» (φύλλο της Δευτέρας 6/12/2004), με τον τίτλο «Χανιώτες θύματα των ανθρακωρυχείων. Άφησαν τη ζωή τους στην αναζήτηση καλύτερης μοίρας».
«Ένα μεγάλο μέρος από τους μετανάστες…» συνεχίζει ο αρθρογράφος, «…σαν ανειδίκευτοι έπιαναν δουλειά σ’ αυτά τα κολαστήρια, στα ανθρακωρυχεία, όπου τα δυστυχήματα ήταν καθημερινή υπόθεση… Αμέτρητοι Κρητικοί είχαν εργαστεί στα σπλάχνα της Αμερικανικής γης. Εκατοντάδες από αυτούς άφησαν την τελευταία τους πνοή μέσα στις στοές των ορυχείων… (Οι συγγενείς των θυμάτων), έπαιρναν την απάντηση από τις εταιρείες ότι δεν δικαιούνται καμία αποζημίωση και έπεφταν θύματα εκμετάλλευσης επιτήδειων μεσολαβητών που τους έπαιρναν ακόμα και τα λίγα που είχαν, για να τους βγάλουν δήθεν αποζημιώσεις. Υπάρχουν πολλές αναφορές και για «Έλληνες» που κατέκλεψαν τα κομποδέματα των μεταναστών που βρέθηκαν και τους είχαν παραδοθεί για να τα στείλουν στα σπίτια των φονευθέντων». Στο άρθρο* αναφέρονται ονόματα οικογενειών που έχασαν ανθρώπους στα αμερικάνικα ορυχεία και κατάγονταν από τις Βρύσες Αποκορώνου, από το Καλαμίτσι, από τον Τζιτζιφέ, τον Φρε, το Νίππος, τα Κεραμειά, τη Νέα χώρα, τη Χαλέπα, το Ροδοβάνι, το Κοντομαρί, τη Σούρη Αποκορώνου, το Αρώνι Ακρωτηρίου, τους Λάκκους, τα Καμισιανά και την Ποταμίδα Κισάμου, τα Καρεφυλιανά, το Γαλατά, από το Κόκκινο χωριό Αποκορώνου και από άλλες περιοχές της πόλης και του Νομού των Χανίων.
«Ένα μεγάλο μέρος από τους μετανάστες…» συνεχίζει ο αρθρογράφος, «…σαν ανειδίκευτοι έπιαναν δουλειά σ’ αυτά τα κολαστήρια, στα ανθρακωρυχεία, όπου τα δυστυχήματα ήταν καθημερινή υπόθεση… Αμέτρητοι Κρητικοί είχαν εργαστεί στα σπλάχνα της Αμερικανικής γης. Εκατοντάδες από αυτούς άφησαν την τελευταία τους πνοή μέσα στις στοές των ορυχείων… (Οι συγγενείς των θυμάτων), έπαιρναν την απάντηση από τις εταιρείες ότι δεν δικαιούνται καμία αποζημίωση και έπεφταν θύματα εκμετάλλευσης επιτήδειων μεσολαβητών που τους έπαιρναν ακόμα και τα λίγα που είχαν, για να τους βγάλουν δήθεν αποζημιώσεις. Υπάρχουν πολλές αναφορές και για «Έλληνες» που κατέκλεψαν τα κομποδέματα των μεταναστών που βρέθηκαν και τους είχαν παραδοθεί για να τα στείλουν στα σπίτια των φονευθέντων». Στο άρθρο* αναφέρονται ονόματα οικογενειών που έχασαν ανθρώπους στα αμερικάνικα ορυχεία και κατάγονταν από τις Βρύσες Αποκορώνου, από το Καλαμίτσι, από τον Τζιτζιφέ, τον Φρε, το Νίππος, τα Κεραμειά, τη Νέα χώρα, τη Χαλέπα, το Ροδοβάνι, το Κοντομαρί, τη Σούρη Αποκορώνου, το Αρώνι Ακρωτηρίου, τους Λάκκους, τα Καμισιανά και την Ποταμίδα Κισάμου, τα Καρεφυλιανά, το Γαλατά, από το Κόκκινο χωριό Αποκορώνου και από άλλες περιοχές της πόλης και του Νομού των Χανίων.
Από τότε μέχρι σήμερα κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. Πολιτιστική, οικονομική, τεχνολογική ανάπτυξη και πρόοδος. Κοσμοϊστορικές αλλαγές που προμήνυαν, για κάποιους, το… «τέλος της ιστορίας». Μας χωρίζει, περίπου, ένας αιώνας από την εποχή που καταγράφηκαν Χανιώτες μετανάστες, οι οποίοι άφησαν την τελευταία τους πνοή στα ορυχεία της Αμερικής. Υποτίθεται ό,τι και με την πείρα την οποία κληροδότησε στη συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας το σφαγείο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, δύσκολα θα μπορούσαν να υιοθετηθούν, στις μέρες μας, οι απόψεις ρατσιστικών, φυλετικών «θεωριών», που τόσα δεινά προκάλεσαν. Κι όμως, τις ακούμε από τα πιο επίσημα χείλη: «δίπλα στους Ρομά ζουν άνθρωποι» και «πετάξτε τους στο δρόμο!».
Η ιδιότητα του ανθρώπου, όμως, δεν καθορίζεται από τα… επικοινωνιακά και ψηφοθηρικά τερτίπια των πολιτικών. Όπως λέει η Χάννα Άρεντ: Οι Έλληνες αποκαλούσαν την ιδιότητα του ανθρώπου, η οποία επιτυγχάνεται στο λόγο της φιλίας, φιλανθρωπία, «αγάπη του ανθρώπου» καθώς εκδηλώνεται ως ετοιμότητα να μοιραστούμε τον κόσμο με άλλους ανθρώπους… Η Ανοιχτότητα στους άλλους είναι η προϋπόθεση της «ανθρωπότητας», με κάθε έννοια της λέξης.
*συγγραφέας – σύμβουλος Ψυχικής Υγείας.
Σημ.: Ευχαριστώ θερμά τον φίλο Αντώνη Στυλιανού Μποτωνάκη για την παραχώρηση του αρχείου του και τις πολύτιμες πληροφορίες που μου έδωσε, γύρω από τους Χανιώτες μετανάστες -ανάμεσά τους και ο παππούς του- οι οποίοι άφησαν την τελευταία τους πνοή στα ανθρακωρυχεία των Η.Π.Α.
ΠΗΓΗ ΒΑΘΥ ΚΟΚΚΙΝΟ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου