Το φάντασμα του Όργουελ πλανάται πάνω από τις Βρυξέλλες Μαρτυρίες από την «κατεχόμενη» πόλη

Δέσποινα Παπαγεωργίου 

Ήταν μια Παρασκευή μεσημέρι σαν όλες τις άλλες όταν η Σία μπήκε με το μικρό της κοριτσάκι στο μετρό των Βρυξελλών. Ώρα που τελειώνουν τα σχολεία, εξ ου και ο συρμός των 15:30 είναι πάντα ασφυκτικά γεμάτος μαμάδες και παιδιά. Ξαφνικά, μια ομάδα από άνδρες με πολιτικά εισέβαλε στο μετρό και άρχισε να εκτοξεύει με ένταση που διαρρήγνυε βίαια την ομαλή ροή της καθημερινότητας, εντολές που δεν σήκωναν την παραμικρή αντίρρηση:«Έξω όλοι, όλοι έξω», φώναζαν, καλώντας επιτακτικά τους πολίτες να εκκενώσουν τον χώρο. Ήταν άνθρωποι της ασφάλειας.

Ακολούθησαν σκηνές πανικού. Γονείς να τρέχουν με τα παιδιά στην αγκαλιά, κάποια να πέφτουν κάτω, κι εκείνοι να τα σπρώχνουν και να τα τραβάνε έντρομοι. Ανάμεσά τους, φυσικά –αφού οι Βρυξέλλες είναι πολυπολιτισμικές- και γυναίκες μουσουλμάνες με μαντίλες, που κραύγαζαν έντρομες: «Θα μας σκοτώσουν!»Ως διά μαγείας αποφεύχθηκε το ποδοπάτημα.

Όταν η μικρή ρώτησε τη Σία: «Γιατί μας διώχνουν;» εκείνη κατόρθωσε μόλις και μετά βίας να διατηρήσει την ψυχραιμία της, απαντώντας: «Μάλλον έχει χαλάσει το τρένο».

Την επόμενη ημέρα, Σάββατο πρωί, οι Βρυξέλλες τέθηκαν σε καθεστώς κρίσιμης και άμεσης απειλής (Επίπεδο 4), με ενόπλους να αναλαμβάνουν περιπολίες στο κέντρο και σε νευραλγικά σημεία, τις αρχές να συμβουλεύουν τους πολίτες να αποφεύγουν το μετρό, τα τρένα και τα σημεία μαζικής συνάθροισης, αλλά και τα σχολεία και τα πανεπιστήμια να παραμένουν κλειστά (τα σχολεία, όπως επισημαίνεται, για πρώτη φορά στην ιστορία των Βρυξελλών). Η υπόλοιπη χώρα τέθηκε σε χαμηλότερο, πλην επίσης υψηλό, Επίπεδο Συναγερμού (επίπεδο 3)

Οι Βρυξέλλες πλέον θύμιζαν τη δυστοπική Airstrip One από το «1984» του Τζορτζ Όργουελ, την επαρχία του υπερκράτους Ωκεανία, το οποίο τελεί σε καθεστώς διαρκούς πολέμου, ολοκληρωτικής παρακολούθησης από την κυβέρνηση και χειραγώγησης του πλήθους. Και πράγματι, η πόλη «που ποτέ δεν κοιμάται», η πόλη όπου ο πλούτος κυκλοφορεί αμακιγιάριστος, αφού αποτελεί έδρα των περισσότερων πολυεθνικών, η πόλη – στρατηγείο της ΕΕ, και -πολύ σημαντικό- του ΝΑΤΟ, έμοιαζε πλέον με πόλη-φάντασμα.

«Φοβάμαι περισσότερο για το παιδί. Δεν μπορείς να είσαι ήσυχος ότι το παιδί σου θα είναι ασφαλές», λέει η Σία «σΤο Περιοδικό» αφού πρώτα μου περιέγραψε τη σκηνή που βίωσε στο μετρό. Η Σία είναι Ελληνίδα που εργάζεται και διαμένει τα τελευταία χρόνια στις Βρυξέλλες. «Διάβασα και το πρόσφατο άρθρο του Βέλγου υπουργού Παιδείας στη “Le Soir”, στο οποίο, μεταξύ άλλων πρότεινε να δημιουργηθούν security rooms (σσ: αίθουσες «θωρακισμένες» από άποψη ασφάλειας) στα σχολεία. Πρόκειται για εφιαλτικές εξελίξεις. Η βία φέρνει βία», συνεχίζει.

Η βελγική κυβέρνηση ήδη ανακοίνωσε επίσημα ότι από την Τετάρτη, πρώτη ημέρα που άνοιξαν τα σχολεία μετά την κήρυξη της πόλης σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, θα σταλούν στρατιώτες να περιπολούν έξω από αυτά! «Επιπλέον, το κάθε σχολείο ανακοίνωσε τα δικά του μέτρα ασφαλείας. Στο δικό μας, μας πληροφόρησαν ότι κανείς εκτός από τα παιδιά δεν θα εισέρχεται στον χώρο μετά τις 8.30 π.μ. και ότι θα υπάρχει μία είσοδος-έξοδος αντί για δύο». Η ίδια δεν είχε βγει από το σπίτι της (το οποίο είναι αρκετά μακριά από το κέντρο) τις τελευταίες ημέρες. Και λόγω των δύο παιδιών που έχει, αλλά και γιατί «δεν είναι να πας στην Γκραν Πλας τώρα», όπως μου λέει, αναφερόμενη στην ιστορική κεντρική πλατεία-σήμα κατατεθέν της βελγικής πρωτεύουσας.

Οι φήμες που κυκλοφόρησαν για ελεύθερους σκοπευτές στην Γκραντ Πλας φέρονται να αληθεύουν, καθώς στην ιστοσελίδα της εφημερίδας «Le Soir» δημοσιεύεται φωτογραφία που απεικονίζει έναν ελεύθερο σκοπευτή κι έναν αστυνομικό των βελγικών ειδικών δυνάμεων στο μπαλκόνι ενός κτιρίου της πλατείας, λίγο μετά την ακύρωση της φιέστας του Saint Verhaeghen, κατόπιν οδηγιών του Ομοσπονδιακού Κέντρου Διαχείρισης Κρίσεων (Federal Crisis Centre).

Η οδηγία του Κέντρου Διαχείρισης Κρίσεων είναι σαφής: συνίσταται στους πολίτες να αποφεύγουν τα πολυσύχναστα μέρη και, αν αυτό δεν γίνεται να αποφευχθεί, καλούνται να είναι συνεργάσιμοι με τους ελέγχους ασφαλείας. Ταυτόχρονα, οι μεγάλες εκδηλώσεις συστήθηκε να αναβληθούν και, σε κάθε περίπτωση, «οι διοργανωτές θα πρέπει να επικοινωνούν με την αστυνομία και να αποφασίζουν από κοινού με αυτή για το αν η εκδήλωσή τους θα πρέπει να διεξαχθεί ή να ακυρωθεί».

Το κέντρο των Βρυξελλών έμοιαζε –και εξακολουθεί, μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, να μοιάζει- υπό κατοχή: έρημοι δρόμοι, κλειστά μαγαζιά, άδεια καταστήματα εστίασης. Στρατιώτες και αστυνομικοί στους δρόμους, υπερπολλαπλάσιοι των πολιτών.

Ο κόσμος, φοβισμένος, μένει ως επί το πλείστον στα σπίτια του. Οι πολίτες επιλέγουν να συγκεντρώνονται και εκεί, αντί σε εξωτερικούς χώρους και καταστήματα εστίασης και ψυχαγωγίας. «Σε όσους διαμένουν στο κέντρο, επίσης συστήθηκε να μην κάθονται κοντά στα παράθυρά τους», με ενημερώνει η Σία. «Γενικά, επικρατεί φόβος. Μια φίλη μου, αφού είχε μείνει όλο το Σαββατοκύριακο στο σπίτι, τη Δευτέρα το πρωί βγήκε να πάει μέχρι τον φούρνο, και ήταν μόνη της στο ταμείο. Φιλικό ζευγάρι που φιλοξενούσαμε και είχε ταξιδέψει εκτάκτως εδώ για ένα συνέδριο, δεν βγήκε καθόλου από το σπίτι». Πόσο μάλλον, αφού το συνέδριο διεξαγόταν κοντά στο Μόλενμπεκ, τη συνοικία που φέρεται να ενοχοποιείται ως μήτρα των τρομοκρατών του Παρισιού…

Από την Τετάρτη λειτουργεί κανονικά το μετρό, αλλά «Ποιος το παίρνει; Οι πολίτες μετακινούνται πλέον περισσότερο με τα αυτοκίνητά τους».

«Πολλά συνέδρια και συναντήσεις εργασίας ακυρώθηκαν», λέει «σΤο «Περιοδικό» ο Χρήστος, Ελληνοβέλγος, υπάλληλος σε υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο διευθυντής του τμήματός του αποφάσισε τις πρώτες ημέρες που κηρύχθηκε καθεστώς εκτάκτου ανάγκης οι υφισταμένοι του να εργαστούν από το σπίτι και να αναβληθούν όλα τα meeting.

Την ίδια τακτική, σύμφωνα με το Reuters, ακολούθησε και το ΝΑΤΟ – οι υπηρεσίες του λειτούργησαν, αλλά κάποιοι από το προσωπικό εργάστηκαν από το σπίτι. Κάποιοι, ωστόσο, κλήθησαν να πάνε στα γραφεία τους. Τα θεσμικά όργανα και οι υπηρεσίες της ΕΕ τυπικά τουλάχιστον λειτουργούσαν, με περιπολίες απ’ έξω. «Κάποιοι Φλαμανδοί που εργάζονται για εμάς, μας κάλεσαν να πάμε εμείς στη Γάνδη, για μια προγραμματισμένη συνάντηση εργασίας, προκειμένου να μην έρθουν στο “στόμα του λύκου”», συμπληρώνει ο Χρήστος, δίνοντας ένα ακόμα στίγμα της γενικότερης ψυχολογίας που επικρατεί στη χώρα.

Οι οδηγίες της αστυνομίας, βέβαια, χαρακτηρίστηκαν εν πολλοίς τουλάχιστον ακραίες, όταν έφθασαν στο σημείο «να καλέσουν τους πολίτες να μην αναρτούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφίες από τις επιδρομές της αστυνομίας και του στρατού στην πόλη, ώστε… να μην εντοπίζουν τη θέση τους οι τρομοκράτες. Οι Βέλγοι, ως γνωστόν, αντέδρασαν με χιούμορ, αρχίζοντας να αναρτούν στο twitter … γάτες!»

Όταν ο Χρήστος επισκέφθηκε για τα αναγκαία ψώνια σουπερμάρκετ μεγάλης αλυσίδας, «δεν υπήρχε ψυχή, ήταν σχεδόν άδειο, ενώ συνήθως γίνεται χαμός… Και, μέσα σε όλα αυτά, έχουν σπάσει τα τηλέφωνα οι γονείς Ελλήνων μεταναστών, που τους καλούν επίμονα να εγκαταλείψουν τη χώρα και να επιστρέψουν στην πατρίδα».

Σε μια πόλη όπου ο φόβος έχει «πάρει κεφάλι» πολύ μπροστά από τη ζωή, και μάλιστα στο όνομα της συνέχισης της τελευταίας, μόνο ένα ταπεινό σινεμά –όπως μετέδιδε το Reuters- σε μια περιθωριακή συνοικία αποφάσισε να λειτουργήσει για να προβάλλει την ταινία «Black». Πρόκειται για την κλασική ιστορία του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας σε εκδοχή θρίλερ, με αρκετή βία, η οποία εκτυλίσσεται στην υποβαθμισμένη και πλέον «δαιμονοποιημένη» συνοικία Μόλενμπεκ, των Βρυξελλών.

Το ανεξάρτητο σινεμά «Aventure» («Περιπέτεια»), στην καρδιά της βελγικής πρωτεύουσας, διαμήνυε, λοιπόν, από την κεντρική του ιστοσελίδα ότι αποφάσισε να λειτουργήσει για όσους επιθυμούν να «δραπετεύσουν» από την υπάρχουσα κατάσταση. Η ταινία, που, ακόμα και πριν από τις επιθέσεις στο Παρίσι, συνδέθηκε με το Μόλενμπεκ, παρακολουθεί με ωμά ρεαλιστικό βλέμμα τις συνθήκες ζωής στις περιθωριακές γειτονιές των Βρυξελλών, των ανθρώπων «χωρίς μέλλον», μέσα από την ιστορία ενός σύγχρονου Ρωμαίου και μιας σύγχρονης Ιουλιέτας που δεν επιτρέπεται να ζήσουν τον έρωτά τους επειδή ανήκουν σε διαφορετικές συμμορίες…

Κι ενώ ο υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου Ντιντιέ Ρέιντερς δήλωνε την Τετάρτη στο ABC ότι προτεραιότητα της χώρας του είναι να εντοπίσει δέκα άτομα, τα οποία οι βελγικές αρχές θεωρούν ως πιθανούς διοργανωτές μιας επίθεσης παρόμοιας με εκείνης στο Παρίσι, με «βαρύ οπλισμό» και «βομβιστές αυτοκτονίας»,αναρωτιέται κανείς αν τελικά οι επίδοξοι τρομοκράτες –εφόσον ισχύουν οι πληροφορίες που δίδονται στη δημοσιότητα- «χρειάζεται» να επιτεθούν ή αν έχουν ήδη επιτύχει τον μισάνθρωπο και απεχθή στόχο τους, αφού η κοινωνία μίας ακόμα χώρας υποτάχθηκε σε καθεστώς τρόμου: σε μια βαρύνουσα σημειολογικά εικόνα, στην Γκραν Πλας, ένα θωρακισμένο στρατιωτικό όχημα ήταν σταθμευμένο κάτω από το εντυπωσιακά διακοσμημένο χριστουγεννιάτικο δέντρο, ενώ στρατός και αστυνομία πραγματοποιούσαν διαρκείς περιπολίες τριγύρω…

[ Υστερόγραφο:

Μια 15χρονη που βρίσκεται στα πέριξ μιας συμμορίας μαύρων στις Βρυξέλλες, γνωρίζει και ερωτεύεται έναν νεαρό που ανήκει σε αντίπαλη συμμορία Μαροκινών. Κάπως έτσι ξεκινάει και μέσα από μια αλληλουχία γεγονότων στους δρόμους των Βρυξελλών και την «δαιμονοποιημένη» πλέον συνοικία Μόλενμπεκ) η νεαρή γρήγορα καταλήγει στο να πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στην αφοσίωση που θα δείξει στους «δικούς της» και την αγάπη για κάποιον που ανήκει στους «αντιπάλους». Αυτή είναι η βασική πλευρά της ιστορίας της ταινίας Black που -μάλλον εξαιρετικά επιτυχημένα- διάλεξε να δείξει σπάζοντας το κλίμα του μένουμε στα σπίτια μας ο ανεξάρτητος κινηματογράφος Aventure. Παρακάτω και το τρέηλερ για μια ακόμη πιο ολοκληρωμένη ματιά στα πράγματα:]

http://www.toperiodiko.gr/