To 10% των εξοπλισμών θα “εξαφάνιζε” την φτώχεια στον πλανήτη σε 15 χρόνια! Έτσι όμως δουλεύει το σύστημα!

Και ζευγάρι με το βόδι άλλο μπόι κι άλλο πόδι
όργωνα στα ρέματα τ αφεντός τα στρέμματα
Και στον πόλεμο όλα για όλα κουβαλούσα πολυβόλα
να σκοτώνονται οι λαοί για τ’ αφέντη το φαΐ
για τ’ αφέντη το φαί
Άιντε θύμα άιντε ψώνιο...

Η αξεπέραστη «μπαλάντα του κυρ Μέντιου», περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο  μια από τις βασικότερες διαστάσεις του καπιταλισμού: πόλεμος, καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων και υποδομών, μαζικές δολοφονίες ανθρώπων για να λειτουργεί το σύστημα, να ξεπερνά τις κρίσεις του, να αυξάνει τα κέρδη της η πολεμική βιομηχανία.

Παράλληλα όμως αυξάνει η φτώχεια, η ανθρώπινη δυστυχία, η εργασία μετατρέπεται στο πιο φθηνό εμπόρευμα.   Το SIPRI, το Διεθνές Ινστιτούτο για την Ειρήνη που εδρεύει στη Στοκχόλμη δεν πάει καιρός που απέδειξε ότι μόλις το 10% των εξοπλιστικών δαπανών παγκοσμίως θα αρκούσε για να εξαφανίσει την φτώχεια και τη πείνα μέσα στα επόμενα 15 χρόνια! Αρκεί  το 10%  των συνολικών παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών για να χρηματοδοτηθεί ένα πρόγραμμα 15 ετών για τον τερματισμό της ακραίας φτώχειας και της πείνας μέχρι το 2030.

Το SIPRI, το οποίο δημιουργήθηκε το 1966 από το κοινοβούλιο της Σουηδίας και εν μέρει χρηματοδοτείται από το σουηδικό κράτος, παρακολουθεί τις στρατιωτικές δαπάνες, τους εξοπλισμούς και τις ένοπλες συρράξεις σε διεθνές επίπεδο.

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΙ: Αυξήθηκαν παντού στον κόσμο μετά από 4 χρόνια μειώσεων

Οι στρατιωτικές δαπάνες παγκοσμίως αυξήθηκαν το 2015, έπειτα από τέσσερα χρόνια μείωσής τους, λόγω του πολλαπλασιασμού των εντάσεων σε διεθνές επίπεδο, επισημαίνει σε έκθεσή του το Διεθνές Ινστιτούτο Μελετών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI). Για το σύνολο της χρονιάς, οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν σε 1,676 τρισεκατομμύριο δολάρια, ή κατά 1% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Πέραν αυτής της παγκόσμιας αύξησης, που οφείλεται κυρίως σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης, της Ασίας και της Μέσης Ανατολής, το ινστιτούτο μελετών διαπίστωσε ότι η τάση μείωσης των στρατιωτικών δαπανών στη Δύση αποδυναμώθηκε. Οι ΗΠΑ παραμένουν η χώρα που δαπανά τα περισσότερα για στρατιωτικούς σκοπούς, μακράν της δεύτερης. Ο προϋπολογισμός τους, ύψους 596 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μειώθηκε κατά 2,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, λιγότερο σε σύγκριση με τις προηγούμενες χρονιές. Ο Σαμ Πέρλο-Φρίμαν, ερευνητής του SIPRI, επισημαίνει ως μια από τις αιτίες της αύξησης «τις συμπληρωματικές δαπάνες σε θέατρα (επιχειρήσεων) στο εξωτερικό λόγω του πολέμου εναντίον» της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ).

Ο δεύτερος μεγαλύτερος προϋπολογισμός, αυτός της Κίνας, εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 215 δισεκ. δολάρια, ακολουθούμενος από αυτόν της Σαουδικής Αραβίας (87,2 δισεκ. δολάρια), ο οποίος υπερέβη εκείνον της Ρωσίας (66,4 δισεκατομμύρια). Μέσα σε μια περίοδο δέκα ετών (2006-2015), ενώ ο στρατιωτικός προϋπολογισμός των ΗΠΑ μειώθηκε (-4%), αυτός της Κίνας σημείωσε τεράστια αύξηση (+132%), ενώ ταχύτατη άνοδο σημείωσαν επίσης οι στρατιωτικές δαπάνες της Σαουδικής Αραβίας (+97%) και της Ρωσίας (+91%).

Η Γαλλία, οι στρατιωτικές δαπάνες της οποίας την έφερναν στην πέμπτη θέση του καταλόγου παγκοσμίως, έπεσε στην έβδομη θέση, πίσω από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ινδία. Στο σύνολο των κρατών της δυτικής Ευρώπης οι αμυντικοί προϋπολογισμοί συνεχίζουν να καταγράφουν πτώση, αλλά βραδύτερη. «Οι λόγοι αυτής της αλλαγής της τάσης είναι η Ρωσία, η οργάνωση Ισλαμικό Κράτος και το NATO», σύμφωνα με τον Πέρλο-Φρίμαν. Τα κράτη-μέλη του NATO έχουν δεσμευτεί να τηρήσουν ως το 2024 τον στόχο που έχει θέσει το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο για τις στρατιωτικές τους δαπάνες (να ανέρχεται σε τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ.

Στην Ασία, η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών της Ινδονησίας, των Φιλιππίνων, αλλά και της Ιαπωνίας και του Βιετνάμ, αντανακλούν τις εντάσεις, που εκδηλώνονται περισσότερο ή λιγότερο ανοικτά, με την Κίνα και με τη Βόρεια Κορέα.

Έκρηξη εξοπλισμών παγκοσμίως “εξαφανίζει” τη διαφάνεια! Τι δείχνουν τα στοιχεία

Η αρθρογραφία όμως αποκαλύπτει και άλλη μια διάσταση.  Σε κείμενο του defenseone.com, που μετέφρασε η  Φανή Αποσπόρη για το militaire.gr περιγράφεται ότι οι δαπάνες για στρατιωτικούς εξοπλισμούς παγκοσμίως αυξάνονται συνεχώς – 675 δις δολάρια από το 2005 – και αυξάνονται γρηγορότερα εκεί όπου τα στάνταρ της διοικούσας αρχής και τα επίπεδα διαφάνειας είναι  χαμηλότερα. Αν δεν υπάρξει άμεση δράση, ώστε να διασφαλιστούν οι βασικές προδιαγραφές διαφάνειας και αξιοπιστίας, οι στρατιωτικές δυνατότητες πολλών αναπτυσσόμενων δυνάμεων θα γίνονται όλο και περισσότερο ασαφείς και ανεξήγητες.

 Ήδη, περίπου το ένα τέταρτο των κυβερνήσεων ανά τον κόσμο δεν δημοσιοποιούν τους προϋπολογισμούς τους για θέματα άμυνας, ενώ υπολογίζεται ότι περισσότερο από το ένα τρίτο των παγκοσμίων στρατιωτικών δαπανών γίνεται από χώρες στις οποίες υπάρχει μηδενική διαφάνεια όσον αφορά κονδύλια για εξοπλισμούς.

Το κενό μεταξύ εξοπλιστικών δαπανών και διαφάνειας γίνεται ιδιαίτερα εμφανές, αν διασταυρώσουμε την έκθεση «Τάσεις στα παγκόσμια στρατιωτικά έξοδα το 2015», που δημοσιεύθηκε από το SIPRI  με τον «Δείκτη Διαφθοράς στις Κυβερνητικές Στρατιωτικές Δαπάνες για το 2015» του Διεθνούς Οργανισμού Διαφάνειας. Ο δείκτης αυτός κατατάσσει τις χώρες, ανάλογα με το βαθμό  εξοπλιστικής διαφάνειας που επιδεικνύουν, σε μια κλίμακα από το Α (μέγιστη διαφάνεια) έως το F (ελάχιστη διαφάνεια).

 Αυτή η συνδυαστική έρευνα αποκαλύπτει μεταξύ άλλων ότι: Καμία από τις 10 χώρες με τη μεγαλύτερη αύξηση σε εξοπλιστικές δαπάνες κατά τα έτη 2014 και 2015 δεν πήρε πάνω από D στο Δείκτη Διαφάνειας. Παράλληλα, ενώ 41 χώρες επένδυσαν πάνω από 2% του ΑΕΠ τους στην άμυνα το 2015, καμία δεν βαθμολογήθηκε με Α, ενώ με  Β βαθμολογήθηκαν μόνο τρεις. Τέλος, από τις 69 χώρες που δαπάνησαν πάνω από 5% του ΑΕΠ για εξοπλισμούς, μόνο 5 έλαβαν Α ή Β.

  Μάλιστα, η έκθεση του SIPRI έδειξε ότι η Κίνα πρωτοστατεί στο χορό των συγκαλυμμένων στρατιωτικών δαπανών, αλλά και κάτι άλλο εξίσου ενδιαφέρον: Μείζονες δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ (που βαθμολογήθηκαν με Β), το Ηνωμένο Βασίλειο (Α), η Γαλλία (C) και η Ιταλία (C), έχουν περιορίσει τις στρατιωτικές δαπάνες τους από το 2005. Ταυτόχρονα, η Κίνα (E), η Ρωσία (D), η Ινδία (D) και η Βραζιλία (E) ξοδεύουν περισσότερα χρήματα για το στρατό, αυξάνοντας τις αμυντικές δαπάνες τους κατά 169%, 112%, 44% και 43% αντίστοιχα.

 Εκτός των άλλων, και οι μεταβολές στο παγκόσμιο εμπόριο όπλων αντανακλούν αυτή την τάση. Για παράδειγμα, οι πωλήσεις εξοπλισμών από τη Γαλλία και τη Γερμανία (Β) σημείωσαν πτώση της τάξης του 10% και 51% αντίστοιχα, από το 2011 έως το 2015, συγκριτικά με την περίοδο 2006-2010. Οι εξαγωγές όμως πολεμικού εξοπλισμού από την Κίνα και τη Ρωσία αυξήθηκαν ραγδαία κατά 28% και 88% αντίστοιχα. Δυστυχώς, οι καινούριοι δυναμικοί παίκτες στη σκακιέρα της άμυνας στερούνται βασικών προδιαγραφών που θα λειτουργούσαν ως  χρήσιμοι περιορισμοί, όπως η διαφάνεια στις επερχόμενες πωλήσεις όπλων, τα κριτήρια για χορήγηση αδειών, ο δημόσιος διάλογος για αποφάσεις σχετικά με τις εξαγωγές όπλων, καθώς και ο ορθός τρόπος λήψης αποφάσεων όσον αφορά τις άδειες εξαγωγών.

  Γιατί όμως είναι τόσο σημαντικό το να υπάρχει διαφάνεια; Κάθε στέρεη και αξιόπιστη κυβέρνηση έχει ανάγκη από ενημερωμένους πολίτες. Κι όμως, στον τομέα της άμυνας παρατηρείται έλλειψη διαφάνειας και αξιοπιστίας. Από τις εξαγωγές όπλων μέχρι και τον υπολογισμό των πολεμικών δαπανών, οι πολίτες πολύ συχνά στερούνται συστηματικής ενημέρωσης σχετικά με τις κινήσεις της κυβέρνησης σε τέτοια ζητήματα.

 Επιπλέον, οι ασάφειες και οι θεσμικές αδυναμίες στις χώρες που γίνονται οι εισαγωγές όπλων καθιστούν τη διακίνησή τους μη ανιχνεύσιμη όσο και ανεξέλεγκτη διαμέσου των συνόρων, ειδικά στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Αυτή η πρακτική όχι μόνο ενισχύει το επίφοβο κλίμα στις περιοχές αυτές, αλλά ταυτόχρονα ενθαρρύνει και την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών.

 Είναι βέβαιο ότι ο τρόπος με τον οποίο τα καινούρια ισχυρά πρόσωπα στις οπλικές εξαγωγές – όπως η Ινδία και η Βραζιλία – θα διαχειριστούν τα ίδια κεφάλαιά τους στον τομέα της άμυνας θα επηρεάσει τη σταθερότητα πολλών περιοχών.

Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι: ποιος έχει συμφέρον στον έλεγχο και τη διαχείριση όλης αυτής της νέας στρατιωτικής δύναμης και μέχρι ποιο σημείο θα φτάσει αυτό;

ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗ ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ