Η Ρωσία και οι ΗΠΑ, η Τουρκία και το Ιράν, η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ένωση: όλοι αυτοί συμμετείχαν στη συριακή διαμάχη. Ωστόσο, ποιοι από αυτούς θα βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση της Συρίας, όταν τελειώσει ο πόλεμος;
Μπορεί η επταετής σύγκρουση στη Συρία να συνεχίζεται, όμως όλα δείχνουν πως οδεύει προς το τέλος της ενώ το κόστος της ακόμη είναι δύσκολο να αποτιμηθεί. Πώς να μετρήσει κανείς το κόστος για τις 400.000 των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους και τα εκατομμύρια που ζουν τώρα εκτός των συνόρων τους, συχνά σε στρατόπεδα προσφύγων και κάτω από άθλιες συνθήκες;
Μόνο το κόστος των υποδομών που καταστράφηκαν έχει υπολογιστεί μέχρι τώρα και ανέρχεται σε 226 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ευρέως διαδεδομένη πάντως είναι η διεθνής πεποίθηση ότι κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον, η κυβέρνηση του Μπασάρ Αλ Άσαντ και οι σύμμαχοί του θα επικρατήσουν και θα αρχίσουν να ανοικοδομούν τη χώρα.
Το ανθρώπινο κόστος του πολέμου στη Συρία: 400.000 νεκροί, 5,5 εκατομμύρια έφυγαν από τη χώρα, 6,5 εκατομμύρια είναι εκτοπισμένοι εντός των συνόρων και ο μέσος όρος του προσδόκιμου ζωής έπεσε στα 55,7 χρόνια από 75,9 το 2011.
Την επομένη του πολέμου αναμένεται ότι οι υποστηρικτές της Δαμασκού, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, θα κερδίσουν τη μερίδα του λέοντος από τις συμβάσεις ανοικοδόμησης της Συρίας. Επίσης, οι γειτονικές χώρες, όπως ο Λίβανος, θα επωφεληθούν από αυτήν.
Η συριακή κυβέρνηση έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι προτεραιότητα στα έργα ανοικοδόμησης της χώρας θα έχουν οι σύμμαχοί της, δηλαδή όσοι τη βοήθησαν να αντιμετωπίσει την ισλαμιστική εξέγερση.
Αλλά δεν είναι τόσο απλό, ούτε ρόδινο το μέλλον. Το κράτος της Συρίας έχει καταστραφεί οικονομικά. Δεν είναι καν σαφές πώς ο Δαμασκός κατόρθωσε να χρηματοδοτήσει τον εξαετή πόλεμο χωρίς εξωτερική υποστήριξη (το Ιράν, μόνο, έχει χορηγήσει τουλάχιστον 8 δισεκατομμύρια δολάρια σε πίστωση).
Ο εθνικός προϋπολογισμός για το 2017 είναι μόλις 5 δισεκατομμύρια δολάρια. Τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος έπεσαν από 21 δισεκατομμύρια δολάρια το 2010 σε μόλις 1 δισεκατομμύριο δολάρια το 2015.
Πόσο θα κοστίσει η ανασυγκρότηση της Συρίας;
Οι περισσότερες εκτιμήσεις κυμαίνονται από 100 δισεκατομμύρια έως 350 δισεκατομμύρια δολάρια κι άλλες φθάνουν μέχρι το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια.
Ο Jihad Yazigi, συντάκτης του ανεξάρτητου οικονομικού δελτίου «Syria Report» εκτιμά πως το απαραίτητο ποσό είναι το χαμηλότερο στο παραπάνω εύρος των εκτιμήσεων και λέει πως «σύμφωνα με εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΟΗΕ, θα χρειαστούν 100 δισεκατομμύρια δολάρια για την επισκευή όσων έχουν καταστραφεί, με την ανάγκη να επανέλθει η Συρία σε μια ομαλή πορεία».
Αποτύπωση της καταστροφής ανά τομέα: 30% των κατοικιών, 18% των βιομηχανιών, 9% των μονάδων ηλεκτροδότησης και υδροδότησης και 7% του αγροτικού τομέα έχει καταστραφεί.
Στα πρώτα στάδια του πολέμου, η Υπηρεσία Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών (UNRWA) εκτιμούσε ότι θα χρειαστούν 30 χρόνια για να επανέλθει η οικονομία της Συρίας στο επίπεδο που ήταν πριν από το 2011. Αυτό το χρονικό διάστημα έχει πλέον επιμηκυνθεί.
Πόσο χρόνο χρειάζεται τώρα η Συρία;
Ο κόσμος αντιμετωπίζει τη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση από το 1945 στην Υεμένη, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Το παγκόσμιο χρέος ανέρχεται σε 217 τρισεκατομμύρια δολάρια ή αλλιώς 327 % του παγκόσμιου ΑΕΠ, όπως προειδοποίησε το Ινστιτούτο Διεθνούς Οικονομίας, με πολλές χώρες να βρίσκονται ακόμη σε καθεστώς λιτότητας. Ο ΟΗΕ απηύθυνε έκκληση για τη συγκέντρωση 4,6 δισεκατομμυρίων για τη Συρία το 2017 κυρίως για την αντιμετώπιση των αναγκών των προσφύγων, αλλά υπολείπεται κατά 2,8 δισεκατομμύρια του στόχου του.
Μέσα σε μια τέτοια δυσμενή οικονομική πραγματικότητα, υπάρχει ελάχιστη επιθυμία ή δυνατότητα να χρηματοδοτηθεί ένα ακόμη έργο ανασυγκρότησης, κυρίως λόγω της διεθνούς πολιτικοποίησης της σύγκρουσης στη Συρία.
Πηγές της Παγκόσμιας Τράπεζας δήλωσαν στο «Middle East Eye» ότι κανείς δεν θα βγάλει το καρνέ επιταγών του για τη Συρία. Οι δυτικές κυβερνήσεις σημείωσαν, μάλιστα, ότι δεν θα χρηματοδοτήσουν καμία ανασυγκρότηση χωρίς κάποια μορφή πολιτικής μετάβασης, πράγμα που σημαίνει ότι η παραίτηση Άσαντ είναι προαπαιτούμενο για αυτές.
Αυτό αφήνει μόνο τους συμμάχους της Δαμασκού, όπως η Ρωσία, το Ιράν και η Κίνα, να αναλάβουν ενδεχομένως την ανοικοδόμηση της χώρας αφού δαπάνησαν ήδη δισεκατομμύρια δολάρια για τον πόλεμο – αλλά οι επιστροφές των χρημάτων τους είναι μάλλον αβέβαιες.
Τι μπορεί άλλωστε να προσφέρει η Συρία στους επενδυτές;
Όχι πολλά. Ειδικότερα, υπάρχουν δύο βασικά στοιχεία που θα την καθιστούσαν ελκυστική αλλά μόνο εάν η χώρα απαλλαγεί από τις διεθνείς κυρώσεις, που της έχουν επιβληθεί. Κι αυτά είναι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αν και οι ποσότητες και τα αποθέματά τους δεν μπορούν να συναγωνιστούν τις άλλες χώρες του ΟΠΕΚ.
Η παραγωγή πετρελαίου στη Συρία σήμερα είναι μόλις το 5% της παραγωγής που είχε το 2011.
Ως εκ τούτου, εάν δεν υπάρξουν σημαντικές αλλαγές πολιτικής από την ΕΕ, τις ΗΠΑ και την Τουρκία προς την κυβέρνηση Άσαντ τότε η Συρία δεν πρόκειται να πάρει τα δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται για σταθεί στα πόδια της, ξανά. Το όνειρο ότι θα έρθουν δισεκατομμύρια μετά τον πόλεμο, δεν είναι παρά ευσεβής πόθος.
Αντ ‘αυτού, η Συρία θα πρέπει να στηριχθεί σε επενδύσεις μικρής κλίμακας και στη χρηματοδότηση υποδομών για να ορθοποδήσει. Η ανοικοδόμηση είναι ένα μακροπρόθεσμο έργο και θα πάρει σάρκα και οστά μόνο εάν η Δαμασκός αναπτύξει μια στρατηγική προσέλκυσης επενδυτών που θα βοηθήσει κατά κύριο λόγο την τοπική οικονομία.
Η Ρωσία ανταποκρίθηκε ήδη θετικά στην ιδέα της ανοικοδόμησης της Συρίας υπογράφοντας μια σειρά συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένης μίας ύψους 675 εκατομμυρίων δολαρίων καθώς και μιας άλλης 280 εκατομμυρίων.
Η Συρία προσφέρει στη Ρωσία τη δυνατότητα να συμμετέχει στην έρευνα αλλά και στην ανάπτυξη που αφορά πετρέλαιο και φυσικό αέριο, τόσο στην ηπειρωτική χώρα όσο και στη θάλασσα και ιδιαίτερα την αναβάθμιση των διυλιστηρίων της Baniyas που θα γίνει από κοινού με το Ιράν και τη Βενεζουέλα.
Ταυτόχρονα η Συρία διαπραγματεύεται μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου με τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και το Καζακστάν, και εφόσον κάτι τέτοιο συμφωνηθεί και φθάσει σε ένα ορισμένο επίπεδο, η κυβέρνηση της Δαμασκού θα μπορεί να πληρώσει με το εθνικό της νόμισμα.
Ρωσία και Συρία σκοπεύουν επίσης στην ίδρυση νέας κοινής Τράπεζας που θα ελέγχεται 50-50 από τις κεντρικές Τράπεζες των δυο χωρών, προκειμένου να διευκολύνονται οι διακινήσεις κεφαλαίων μεταξύ των δυο πλευρών.
Με μεγάλα σχέδια για τη Δαμασκό, το Χομς και το Χαλέπι η Συρία ενδέχεται να κάνει το ίδιο λάθος που έκανε ο Λίβανος μετά τον εμφύλιο πόλεμο.
Τα χρήματα δόθηκαν στην πλούσια Βηρυτό και διευρύνθηκε το χάσμα μεταξύ της πλούσιας πόλης και των φτωχότερων γειτόνων της. Το ίδιο λάθος μπορεί να κάνει την ανοικοδόμηση της Συρίας έναν ακόμη λόγο για κρίση και σύγκρουση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου