Σκλάβοι και Ναυαγοί στη Μεσόγειο (video)

Συνέντευξη με Έλληνα ναυαγοσώστη για τα σκλαβοπάζαρα με θύμα τους πρόσφυγες και με θύτες τις κυβερνήσεις και τηνΕυρωπαϊκή Ένωσης

Iasonas Apostolopoulos Το video από την χθεσινή εκπομπή της ΕΡΤ όπου μιλήσαμε για τα σκλαβοπάζαρα της Λιβύης που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και για τις συνθήκες εξόντωσης που έχουν διαμορφωθεί στην Μεσόγειο θάλασσα μετά την ποινικοποίηση της διάσωσης από την Ιταλία και την αφαίρεση της σημαίας του τελευταίου διασωστικού καραβιού, του Aquarius 

Το video

https://webtv.ert.gr/ert1/themata/sklavoi-kai-nayagoi-sti-mesogeio/

Θυμίζουμε και παλιότερη συνέντευξή του

«Αγοράζοντας έναν μετανάστη-σκλάβο στη Λιβύη σού δίνουν και χαρτί...»

Συντάκτης: 

Ιάσονας Αποστολόπουλος

Tρίτη 23 Μαΐου 2017. Κανονικό χάος. Ξυπνήσαμε στις 6 το πρωί, όταν η βάρδια εντόπισε 10 βάρκες με πρόσφυγες να πλησιάζουν. Μετέφεραν περισσότερα από 100 άτομα η καθεμία, κάποιες ήταν μισοδιαλυμένες και γεμάτες νερά, έτοιμες να βυθιστούν. Πολύ σύντομα φάνηκαν κι άλλες βάρκες να πλησιάζουν.

Στην περιοχή ήμασταν μόνο τρία διασωστικά καράβια με σχετικά μικρή χωρητικότητα, ενώ τα πλοία των ιταλικών και ευρωπαϊκών αρχών απουσίαζαν, όπως το κάνουν σταθερά τους τελευταίους μήνες.

Παρ’ όλο που βρισκόμασταν σε διεθνή ύδατα, 15 μίλια μακριά από τις ακτές της Λιβύης, εμφανίστηκαν δύο σκάφη του λιβυκού Λιμενικού, ένα μικρό ταχύπλοο και ένα μεγάλο σκάφος περιπολίας, με τέσσερα ενσωματωμένα πολυβόλα.

Το μεγάλο σκάφος άρχισε να κάνει κύκλους γύρω μας, προκαλώντας κύματα, με τεράστιο κίνδυνο ανατροπής των υπερφορτωμένων βαρκών. Ευτυχώς είχαμε προλάβει να μοιράσουμε σωσίβια στους περισσότερους πρόσφυγες, κίνηση που λίγο αργότερα αποδείχτηκε σωτήρια για τη ζωή τους.

Στη συνέχεια, άρχισαν να χρησιμοποιούν τα σταθερά πολυβόλα από τα σκάφη τους και να ρίχνουν στα τυφλά. Επικράτησε πανικός.

Οσοι ήταν πάνω στο πλοίο μας έτρεξαν να καλυφθούν, εμείς όμως στα φουσκωτά δεν είχαμε αυτή τη δυνατότητα. Δύο από αυτούς έκαναν ρεσάλτο στις βάρκες με τους πρόσφυγες και άρχισαν να τους χτυπούν, να τους ληστεύουν και να πυροβολούν με τα καλάσνικοφ στον αέρα.

Εβαλαν μπρος τη μηχανή και ξεκίνησαν να μεταφέρουν με τη βία τους ανθρώπους πίσω στη Λιβύη. Οι πρόσφυγες το κατάλαβαν και έπεσαν στη θάλασσα για να γλιτώσουν. Τρέξαμε να τους περισυλλέξουμε. Γύρω μας, τουλάχιστον 100 άτομα μέσα στη θάλασσα φώναζαν για βοήθεια, καθώς τα κύματα τους παρέσερναν μακριά.Πολλοί κατάφεραν να κολυμπήσουν μόνοι τους ώς το καράβι μας.

Παρ’ όλο που ζητούσαμε απεγνωσμένα βοήθεια, το ιταλικό Λιμενικό δεν φάνηκε ποτέ. Αντί γι’ αυτό, οι Ιταλοί όρισαν τους Λίβυους επικεφαλής της διάσωσης. Αυτό σημαίνει ότι, τυπικά, ήμασταν υποχρεωμένοι να τους υπακούμε.

Στην πρώτη βάρκα που επιτέθηκαν οι Λίβυοι λιμενικοί, οι μετανάστες έπεσαν στο νερό και γλίτωσαν. Στη δεύτερη βάρκα, οι Λίβυοι ήταν πιο βίαιοι και σημάδευαν απευθείας τους ανθρώπους.

Ενας Μαροκινός αψήφησε τα όπλα και πήδηξε στη θάλασσα χωρίς σωσίβιο. Οι Λίβυοι δεν έκαναν καμιά ενέργεια διάσωσης, τον άφησαν να πνιγεί.

Οταν πλησιάσαμε να τον περισυλλέξουμε, ο άνθρωπος κρεμόταν από τα σκοινιά του φουσκωτού μας και μας εκλιπαρούσε «σας παρακαλώ, μην αφήσετε να με πάρουν». Οι Λίβυοι μας απαγόρεψαν να τον σώσουμε, δίνοντας την εντολή «όχι, αφήστε τον στη θάλασσα».

Οταν τελείωσαν οι σφαίρες

ΦΩΤ.: ANDERS HANSSON

Προσπαθήσαμε να διαπραγματευτούμε. «Μόνο ένας είναι, μόνο ένας, σας παρακαλούμε, αφήστε μας να τον πάρουμε», λέγαμε, και τελικά υποχώρησαν. Οταν ο άνθρωπος ανέβηκε στο φουσκωτό μας, μας φίλαγε τα χέρια κι έκλαιγε από χαρά.

Οι ναυαγοί μάς είπαν ότι οι λιμενικοί τούς λήστεψαν και τους πήραν ό,τι πολύτιμο είχαν πάνω τους. Μας είπαν επίσης ότι, όταν τελείωσαν οι σφαίρες του καλάσνικοφ του λιμενικού, έπεσαν στη θάλασσα. «Αν βουτούσαμε νωρίτερα, θα μας σκότωναν σαν μύγες», είπαν. Παρά το απόλυτο χάος, καταφέραμε να διασώσουμε 1.004 ανθρώπους, αριθμό-ρεκόρ για το πλοίο μας, που χωράει μόνο 500.

Δυστυχώς, περίπου 100 πρόσφυγες επιστράφηκαν με τη βία στη Λιβύη, παρ’ όλο που όλοι οι ναυαγοί έλεγαν ότι προτιμούσαν να πεθάνουν στη θάλασσα παρά να γυρίσουν στη Λιβύη.

Οι περισσότεροι, άλλωστε, έχουν ήδη αποπειραθεί δύο και τρεις φορές να δραπετεύσουν από την κόλαση της Λιβύης. Κάθε φορά, το λιβυκό Λιμενικό τούς γυρνούσε πίσω και τους παρέδιδε σε κάποια από τις συμμορίες, για να πουληθούν ξανά δούλοι ή να βασανιστούν, προκειμένου να πληρώσουν λύτρα οι οικογένειές τους για να τους γλιτώσουν.

Βασανιστήρια

Τα κορμιά όλων ανεξαιρέτως όσων διασώζουμε έχουν τραύματα από πυροβολισμούς, βασανιστήρια και ξυλοδαρμούς.

Η Λιβύη αυτή τη στιγμή είναι ένα μωσαϊκό ένοπλων ομάδων, συμμοριών και μαφιόζων που διεκδικούν μερίδιο στην εξουσία. Δεν υπάρχει κεντρική κυβέρνηση. Περίπου 180 ένοπλες πολιτοφυλακές συγκρούονται μεταξύ τους για τον έλεγχο της Τρίπολης και άλλων κεντρικών περιοχών.

Σχεδόν κάθε συμμορία έχει το δικό της αυτοσχέδιο, ιδιωτικό κέντρο κράτησης - μια εγκαταλειμμένη αποθήκη, ένα υπόγειο σπιτιού, ένα περιφραγμένο αγρόκτημα.

Εκεί φυλακίζουν εκατοντάδες μετανάστες που αιχμαλωτίζουν στον δρόμο και τους κάνουν απάνθρωπα βασανιστήρια με ηλεκτροσόκ και ακρωτηριασμούς, για να πείσουν την οικογένειά τους να στείλει χρήματα. Αν η οικογένεια δεν έχει χρήματα, τους πουλάνε δούλους σε κάποιο αφεντικό για να κάνουν κάθε είδους βαριά, απλήρωτη εργασία, «donkey jobs» όπως τις λένε.

Μπορεί κάποιος να πάει και να αγοράσει μετανάστη νόμιμα στα κέντρα κράτησης όπως και σε υπαίθριες αγορές σκλάβων, παίρνοντας μάλιστα και σχετικό χαρτί. Μιλάμε για κανονική δουλεία 17ου αιώνα.

Μας έλεγαν οι μετανάστες ότι, έτσι και κάνεις το λάθος να ζητήσεις αμοιβή για την εργασία σου, στο τέλος της δουλειάς σ’ εκτελούν επιτόπου. Εκτελούν ανθρώπους για ασήμαντη αφορμή. Ολοι στη Λιβύη οπλοφορούν. Ολοι, ακόμα και τα μικρά παιδιά. Δεν έχει νόημα να δραπετεύσεις από κάπου. Οποιος σε βρει, θα σου κάνει τα ίδια.

Στην τελευταία διάσωση είχαμε 35 νεαρούς από το Σουδάν. Μας είπαν ότι αγοράστηκαν και πουλήθηκαν δούλοι τέσσερις φορές, από συμμορία σε συμμορία. Ενα από τα πιο κοινά βασανιστήρια ήταν να τους πηγαίνουν στα ντους και να ρίχνουν γυμνά καλώδια στο πάτωμα για να τους κάνουν ηλεκτροσόκ.

Αλλοι μας είπαν ότι οι φρουροί του κέντρου εκτέλεσαν για παραδειγματισμό κάποιους μετανάστες και άφησαν τα πτώματά τους σε κοινή θέα, επειδή το προηγούμενο βράδυ έγινε απόδραση.

Αγορά πορνείας

ΦΩΤ.: KENNY KARPOV

Οι περισσότερες γυναίκες που διασώζουμε έχουν υποστεί ομαδικούς βιασμούς και κάθε είδους σεξουαλική βία μέσα στα κέντρα κράτησης. Πολλές είναι θύματα τράφικινγκ και προορίζονται για την ευρωπαϊκή αγορά πορνείας. Οι διακινητές συχνά απάγουν τις γυναίκες αυτές και τις κλείνουν σε οίκους ανοχής στη Λιβύη, τα λεγόμενα «connection houses».

Οποιος επιβιώσει ύστερα από 4-5 μήνες σ’ αυτή την κατάσταση, μπορεί να κερδίσει μια δωρεάν θέση στις βάρκες για την Ευρώπη. Αφού τους ξεζουμίσουν, οι Λίβυοι τους διώχνουν, ώστε να εξασφαλιστεί η ροή ανθρώπων στη Λιβύη. Περίπου 1,2 εκατομμύριο μετανάστες ζουν σήμερα σε αυτές τις συνθήκες.

Μεγάλο μέρος της οικονομίας της χώρας βασίζεται σε αυτό το καθεστώς. Οσοι καταφέρνουν να ελευθερωθούν, κυκλοφορούν μόνο νύχτα ή ντύνονται με μουσουλμανικές μαντίλες και γυναικεία ρούχα για να περνάνε απαρατήρητοι.

Το εξωφρενικό είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση, σε μια ιστορική στιγμή βαρβαρότητας, αναγνωρίζει ως εταίρο το «λιβυκό λιμενικό», το χρηματοδοτεί και το χρησιμοποιεί για να φρουρεί τα θαλάσσια σύνορα, παρόλο που πίσω του βρίσκονται πολιτοφυλακές που περιφρονούν πλήρως τα δικαιώματα και εκμεταλλεύονται τους πρόσφυγες.

Η Συμφωνία της Μάλτας, που υπογράφηκε τον Φεβρουάριο 2017 από τους ηγέτες της Ε.Ε., προβλέπει άφθονη χρηματοδότηση 200 εκατομμυρίων ευρώ και παροχή τεχνικού εξοπλισμού στις 40 πολιτοφυλακές της Τρίπολης για να εμποδίσουν τη μετανάστευση. Ηδη οι Λίβυοι πήραν από την Ιταλία τέσσερα καινούργια καταδιωκτικά σκάφη για να στήσουν το «λιβυκό Λιμενικό».

Ενενήντα Λίβυοι λιμενικοί εκπαιδεύτηκαν από την Ε.Ε. με βασικό καθήκον να αναχαιτίζουν τις βάρκες με τους πρόσφυγες και να τους επιστρέφουν στην κόλαση των κέντρων κράτησης της φιλοδυτικής κυβέρνησης.

Ραγδαία επιδείνωση

Η Ευρωπαϊκή Ενωση όχι μόνο δεν μιλάει για τις φρικαλεότητες που συμβαίνουν στα κέντρα αυτά, έξω από τα οποία φιγουράρει το σήμα του ΟΗΕ, αλλά χρηματοδοτεί τις ομάδες που τα διαχειρίζονται, τις έχει εντάξει στον αντιμεταναστευτικό και αντιπροσφυγικό σχεδιασμό της και θέλει να φτιάξει περισσότερα τέτοια κέντρα.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το μεγαλύτερο ποσοστό της ευρωπαϊκής οικονομικής βοήθειας προς τη Λιβύη, που υποτίθεται ότι προορίζεται για τη σταθεροποίηση της χώρας μετά τον πόλεμο, πηγαίνει στη δημιουργία τέτοιων κέντρων κράτησης.

Μετά τη Συμφωνία της Μάλτας, η κατάσταση στη θάλασσα έχει επιδεινωθεί ραγδαία. Πλέον το Κέντρο Συντονισμού Ερευνας και Διάσωσης στη Ρώμη καλεί πρώτα το λιβυκό Λιμενικό να κάνει τη διάσωση, στην πραγματικότητα την επαναπροώθηση της βάρκας στη Λιβύη, ακόμα και όταν η βάρκα έχει εισέλθει στα διεθνή ύδατα, κάτι παράνομο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Μόνο αν δεν μπορεί να ανταποκριθεί το Λιμενικό, επειδή του λείπουν σκάφη και υποδομές, καλεί η Ιταλία τις διασωστικές οργανώσεις.

Στις 11 Μαΐου, το λιβυκό Λιμενικό παραλίγο να διεμβολίσει το διασωστικό πλοίο της Sea-watch την ώρα που διέσωζε μετανάστες.

Οι Λίβυοι εμφανίστηκαν από το πουθενά, παρ’ όλο που βρίσκονταν σε διεθνή ύδατα, απαγόρεψαν στους διασώστες να συνεχίσουν την επιχείρηση και γύρισαν με τη βία όλους τους πρόσφυγες πίσω στη Λιβύη.

Στις 26 Μαΐου, τo λιβυκό Λιμενικό πυροβόλησε εναντίον του σκάφους του ιταλικού Λιμενικού σε διεθνή ύδατα και αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη. Οπως είπαν οι Λίβυοι, το πέρασαν για βάρκα με πρόσφυγες.

Ρατσισμός στο κόκκινο

Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί, καθώς από τον Απρίλιο το ιταλικό Λιμενικό έχει αποτραβηχτεί από την περιοχή, έπειτα από την τεράστια πολιτική πίεση που δέχεται στο εσωτερικό της Ιταλίας. Βοηθά μόνο σε περιπτώσεις ανάγκης, γεγονός που σημαίνει ότι χρειάζονται 12 ώρες να φτάσουν στην περιοχή από τη στιγμή που θα τους καλέσουμε.

Η Frontex και ο ευρωπαϊκός στόλος της Επιχείρησης «Σοφία» έχουν μειώσει δραστικά τον αριθμό των πλοίων τους. Οι διασωστικές οργανώσεις έχουν αφεθεί μόνες τους, τη στιγμή που δέχονται ολομέτωπη επίθεση από τα μέσα ενημέρωσης με κατασκευασμένες ειδήσεις, φωτομοντάζ και πλαστά στοιχεία.

Το κράτος συγκρότησε ειδική επιτροπή στη Βουλή για τις διασωστικές οργανώσεις και μας έχει καλέσει ήδη δύο φορές για ακρόαση. Η αντιμεταναστευτική υστερία στην Ιταλία χτυπάει κόκκινο, ο ακροδεξιός ρατσιστικός λόγος κυριαρχεί.

Η βασική θέση της Frontex και του ιταλικού κράτους είναι ότι οι διασωστικές οργανώσεις είμαστε πόλος έλξης μεταναστών και προσφύγων και ότι συνεργαζόμαστε με τους Λίβυους διακινητές. Μας αποκαλούν «ταξί για την εισβολή των παράνομων μεταναστών». Σε κάθε λιμάνι, οι αρχές μάς κάνουν εξονυχιστικό έλεγχο και προσπαθούν να βρουν στοιχεία για να μας συνδέσουν με τους διακινητές.

Ως αποκορύφωμα της πίεσης, στις 28 Ιουνίου η Ιταλία απείλησε ότι θα κλείσει τα λιμάνια της στα πλοία των διασωστικών οργανώσεων που δεν είναι ιταλικές και δεν θα επιτρέπει στους διασωθέντες να αποβιβάζονται.

Ο στόχος είναι ξεκάθαρος: πλήρης ανάθεση των επιχειρήσεων διάσωσης στο λιβυκό λιμενικό, πίσω από το οποίο βρίσκονται ομάδες που έχουν το ελεύθερο να αναχαιτίζουν τις βάρκες και να επιστρέφουν τους πρόσφυγες στην κτηνωδία των λιβυκών κέντρων κράτησης, εφαρμόζοντας την αντιπροσφυγική και αντιμεταναστευτική πολιτική της Ε.Ε., που έχει μετατρέψει τη Μεσόγειο στο πιο θανατηφόρο θαλάσσιο πέρασμα του κόσμου, με περισσότερους από 5.000 καταγεγραμμένους νεκρούς το 2015 και πολύ περισσότερους μη καταγεγραμμένους.

*Ο Ιάσονας Αποστολόπουλος συμμετέχει ως διασώστης στο διασωστικό σκάφος «Aquarius» (στελεχώνεται και χρηματοδοτείται από τη SOS Mediterranée και τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα) που περιπολεί στα ανοιχτά της Λιβύης με σκοπό τη διάσωση προσφύγων και μεταναστών που κινδυνεύουν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να αναζητήσουν διεθνή προστασία στην Ευρώπη.

Το έργο της διάσωσης και μεταφοράς των ναυαγών στην Ιταλία παρεμποδίζεται ανοιχτά από τις πολιτικές αποτροπής της Ε.Ε., που ανέχεται, αν δεν παροτρύνει, πυροβολισμούς κατά προσφύγων και την επιστροφή τους στη φρίκη του εκτεταμένου δουλεμπορίου και των βασανιστηρίων της Λιβύης.

Η πρώτη επαφή του κ. Αποστολόπουλου με επιχειρήσεις διάσωσης ήταν το περασμένο καλοκαίρι στη Λέσβο, όπου υπήρξε για έξι μήνες ο κυβερνήτης της διασωστικής ομάδας του Πλατάνου που επιχειρούσε στη Σκάλα Συκαμιάς.