Δευτέρα 11 Φεβρουαρίου 2019

ADAMA: μια εταιρία φυτοφαρμάκων που εμπλέκεται σε «χημικό πόλεμο» στη Γάζα

Πως μια φαινομενικά «αθώα» εταιρία προϊόντων προστασίας καλλιεργειών, προερχόμενη από το Ισραήλ, αλλά κινεζικών πλέον συμφερόντων, που έχει παρουσία και στην Ελλάδα, μέσω της εταιρίας του Προέδρου του Ελληνο-Ισραηλινού Επιμελητηρίου, εμπλέκεται στην καταστροφή καλλιεργειών και τις επιχειρήσεις των ισραηλινών δυνάμεων κατοχής στην Λωρίδα της Γάζας. Αλλά στηρίζει και την αγροτική οικονομία των παράνομων ισραηλινών εποικισμών στη Δυτική Όχθη. 

Η «νεκρή ζώνη» στη Λωρίδα της Γάζας


Η Λωρίδα της Γάζας, που καταλήφθηκε κατά τον πόλεμο των 6 ημερών του 1967, παραμένει υπό ισραηλινή κατοχή, παρά την υποτιθέμενη και πολυδιαφημισμένη «αποχώρηση» των ισραηλινών στρατευμάτων και εποίκων το 2005. Κι αυτό γιατί το Ισραήλ συνεχίζει να ελέγχει πλήρως τον εναέριο χώρο, τα χωρικά ύδατα, το μεγαλύτερο μέρος των «συνόρων» της, επιβάλλοντας από το 2007 έναν παράνομο αποκλεισμό που αποτελεί συλλογική τιμωρία του άμαχου παλαιστινιακού πληθυσμού, αλλά και μια «νεκρή ζώνη» εντός της Λωρίδας, στην οποία οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής μπαινοβγαίνουν κατά το δοκούν, τουλάχιστον σε εβδομαδιαία, αν όχι καθημερινή βάση.[1]

Η «νεκρή ζώνη» δεν έχει σταθερό πλάτος. Άλλοτε λέγεται ότι είναι 300 μέτρα, άλλοτε λιγότερο ή περισσότερο, στην ουσία όμως το πλάτος της καθορίζεται από το βεληνεκές των όπλων των ισραηλινών στρατευμάτων που σταθμεύουν στα όρια της Λωρίδας και τα οποία έχουν το «ελεύθερο» από την ηγεσία τους, ανά πάσα στιγμή, να πυροβολήσουν ή και να εκτοξεύσουν οβίδες εναντίον οποιουδήποτε κινηθεί στην περιοχή. Αυτό σημαίνει ότι οι κάτοικοι των παραμεθόριων παλαιστινιακών χωριών και ιδιαίτερα οι αγρότες που έχουν εκεί τα χωράφια τους κινδυνεύουν αν πλησιάσουν τον φράχτη (ή αντίστοιχα το τείχος στο βορρά) που οριοθετεί τη Λωρίδα, σε απόσταση 1,5 ή έως και 2 χιλιομέτρων. Αν αναλογιστεί κανείς ότι το πλάτος της Λωρίδας είναι από 6 έως 12 χιλιόμετρα περίπου, αντιλαμβάνεται πόσο μεγάλο μέρος αυτής της έτσι κι αλλιώς μικρής και πυκνοκατοικημένης λωρίδας γης παραμένει σχεδόν απρόσιτο για τους Παλαιστίνιους κατοίκους της. Κατά καιρούς, και σύμφωνα με διάφορες πηγές, η περιοχή που αποκλείστηκε εξαιτίας της «νεκρής ζώνης», έφτασε το 30 έως 35% της καλλιεργήσιμης γης της Γάζας.[2]Χάρτης-γράφημα της OCHA από το 2016 που τοποθετεί την “νεκρή ζώνη” στα 100 μέτρα, αλλά τη ζώνη κινδύνου έως και τα 1.000 μέτρα.

Ακόμα και αν εξαιρέσει κανείς τις περιόδους των μεγάλων ισραηλινών επιθέσεων-σφαγών, ακόμα κι αν εξαιρέσει τους τουλάχιστον 185 νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες στις διαδηλώσεις του τελευταίου χρόνου,[3] τα θύματα στην «νεκρή ζώνη» από ισραηλινά πυρά ανέρχονται σε δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες αμάχους την τελευταία δεκαετία.

Αεροψεκασμοί εν είδει «χημικού πολέμου»

Ωστόσο, οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής δεν αρκούνται στις φονικές ένοπλες επιθέσεις και τις εισβολές στη «νεκρή ζώνη». Από το 2014 έχουν συμπεριλάβει στην τακτική τους και τους αεροψεκασμούς. Ήδη από το 2015 εκπρόσωπος των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων είχε επιβεβαιώσει τους αεροψεκασμούς ώστε να «καταστούν δυνατές οι βέλτιστες και συνεχείς επιχειρήσεις ασφαλείας» στη Λωρίδα της Γάζας.[4] Υποτίθεται ότι οι αεροψεκασμοί γίνονται για να μην υπάρχει βλάστηση στη «νεκρή ζώνη» και να διευκολύνονται οι στρατιωτικές επιχειρήσεις των ισραηλινών δυνάμεων κατοχής. Έτσι κι αλλιώς το Ισραήλ στερείται οποιασδήποτε νομιμοποίησης να παρεμβαίνει στα παλαιστινιακά εδάφη, καθώς τόσο η κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών είναι παράνομη, μεταξύ άλλων λόγω της παρατεταμένης διάρκειάς της,[5] όπως παράνομος είναι και ο αποκλεισμός της Λωρίδας της Γάζας. Και όπως επισημαίνει η ισραηλινή οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων B’ Tselem, «αν το Ισραήλ πιστεύει ότι μια «άγονη» νεκρή ζώνη κοντά στα σύνορα είναι κρίσιμη για την ασφάλειά του θα πρέπει να φτιάξει μία στο δικό του έδαφος»[6] – όχι μέσα στη Λωρίδα της Γάζας.

Ωστόσο, αμφισβητείται ακόμα και η δικαιολογία περί καταστροφής της οποιασδήποτε βλάστησης μέσα στη «νεκρή ζώνη», αφού έτσι κι αλλιώς οι ισραηλινές δυνάμεις εισβάλλουν σε τακτά χρονικά διαστήματα και με τεθωρακισμένες μπουλντόζες ισοπεδώνουν τα πάντα.


Στην πραγματικότητα, οι αεροψεκασμοί καταστρέφουν καλλιέργειες Παλαιστινίων πέρα από την όποια νεκρή ζώνη. Σύμφωνα με το παλαιστινιακό Κέντρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων Al Mezan οι αεροψεκασμοί καλύπτουν ευρείες περιοχές 700 έως 1.200 μέτρα. Μόνο τον Ιανουάριο του 2017 καταστράφηκαν 2.848 εκτάρια.[7]

Οι αεροψεκασμοί πραγματοποιούνται συνήθως δύο φορές τον χρόνο, τον Δεκέμβριο/Ιανουάριο και τον Απρίλιο.

Σύμφωνα με το B’ Tselem τα πρώτα χρόνια γίνονταν απροειδοποίητα, αλλά για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 2016 το Παλαιστινιακό Υπουργείο Γεωργίας ειδοποιήθηκε μέσω του Ερυθρού Σταυρού ότι θα γίνονταν αεροψεκασμοί μεταξύ της 25 Δεκεμβρίου και της 5 Ιανουαρίου, και ακολούθως έδωσε οδηγίες στους αγρότες να λάβουν μέτρα προφύλαξης. Ωστόσο, στις 23 και 24 Ιανουαρίου 2017 οι αεροψεκασμοί επαναλήφθηκαν απροειδοποίητα, με αποτέλεσμα να αιφνιδιαστούν οι Παλαιστίνιοι αγρότες και να υποστούν μεγάλες ζημιές.

Η μαρτυρία του Σάλαχ

Ο Σάλαχ Αν Νατζάρ, 53 ετών, αγρότης και πατέρας 6 παιδιών, από το χωριό Αλ Καράρα περιέγραψε στην ισραηλινή οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων B’Tselem τι ακριβώς συνέβη τον Ιανουάριο του 2017.Σάλαχ Αν Νατζάρ

«Όλη μου τη ζωή δουλεύω ως αγρότης. Τώρα καλλιεργώ κάπου έξι εκτάρια νοικιασμένης γης, που είναι όλα 400 με 650 μέτρα μακριά από τα σύνορα με το Ισραήλ. Καλλιεργώ σπανάκι, καλαμπόκι, φάβα, φακή και σιτάρι. Από όλες αυτές τις καλλιέργειες, μόνο η φάβα ήταν έτοιμη για συγκομιδή πριν τους αεροψεκασμούς. Τα φύλλα του σπανακιού θα ήταν έτοιμα για συγκομιδή και πώληση στην αγορά κάπου είκοσι μέρες αργότερα. Τη Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2017, στις 7 το πρωί, ήμουν στο χωράφι μου, όπως κάθε μέρα. Ξαφνικά ένα ψεκαστικό αεροπλάνο των αρχών κατοχής εμφανίστηκε και άρχισε να ψεκάζει κατά μήκος του συνοριακού φράχτη. Ο άνεμος φυσούσε από τα ανατολικά προς τα νοτιοδυτικά εκείνη τη μέρα, οπότε φυσούσε προς τα χωράφια μας και κατάλοιπα ζιζανιοκτόνου έφτασαν μέχρι τις καλλιέργειές μου. Κάλεσα αμέσως τον Ερυθρό Σταυρό και το Υπουργείο Γεωργίας και τους είπα τι συνέβαινε. Στις 10 το πρωί, και ενώ ο Ερυθρός Σταυρός ήταν παρών, ήρθε ένα ακόμη αεροσκάφος και συνέχισε να ψεκάζει την περιοχή. Ψέκαζαν μέχρι το απόγευμα. Έχασα όλο το χωράφι με το σπανάκι, τα φύλλα κάηκαν και καταστράφηκε εντελώς. Δεν θα ξαναφυτρώσει.

Όσο για τα υπόλοιπα χωράφια, τα φυτά θα φτάσουν στο μισό από το μέγεθός τους εξαιτίας της ζημιάς. Επίσης, το Υπουργείο Γεωργίας και το Υπουργείο Υγείας απαγόρευσαν να πουλήσουμε στην αγορά τα φυτά που επλήγησαν από τους ψεκασμούς, και οι οδηγίες τους είναι να καταστρέψουμε όλες τις καλλιέργειες που έχουν πληγεί.

Έχασα όλα τα χρήματα που είχα ρίξει σ’ αυτά τα χωράφια, 40.000 ισραηλινά σέκελ (περίπου 10.000€), για λιπάσματα, σπόρους, όργωμα και ψεκασμό. Όλα αυτά τα λεφτά πήγαν στο βρόντο και τώρα χρωστάω πάνω από 40.000 σέκελ σε διάφορους προμηθευτές. Θα πρέπει να ετοιμάσω και πάλι τη γη και να ξανασπείρω.»[8]

Η εμπλοκή της ADAMA

Μετά από επίμονες προσπάθειες και δικαστικό αγώνα, το ισραηλινό Νομικό κέντρο για την ελευθερία της μετακίνησης Gisha, σε συνεργασία με το παλαιστινιακό Κέντρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων Al Mezan και το Νομικό Κέντρο για τα δικαιώματα της αραβικής μειονότητας στο Ισραήλ Adalah, ανάγκασαν τις ισραηλινές αρχές να αποκαλύψουν περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα αεροψεκασμών στη Λωρίδα της Γάζας. Έτσι αποκαλύφθηκε ότι οι αεροψεκασμοί ανατίθενται σε συγκεκριμένες εταιρίες, ότι υπάρχουν δύο πρωτόκολλα για τους ψεκασμούς αναλόγως τις εποχές του έτους και ότι οι ουσίες που χρησιμοποιούνται είναι το Glyphosate (Roundup), το Oxyfluorfen (Goal), αλλά και το Diuron (Diurex).[9]

Όμως, σύμφωνα με το πρόγραμμα “Investigate” της American Friends Service Committee, οργάνωσης Κουακέρων, που διερευνά την εμπλοκή ιδιωτικών επιχειρήσεων στην κρατική καταστολή και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων:
το Glyphosate (Roundup) παράγεται από την Monsanto, που ανήκει πλέον στην Bayer, και για το οποίο πρόσφατα δικαστήριο στις ΗΠΑ επιδίκασε 289 εκατομμύρια δολάρια αποζημίωση σε κάτοικο στον οποίο προκλήθηκε καρκίνος του αίματος.
το Oxyfluorfen (Goal) παράγεται από την Dow Chemical, πλέον τμήμα της DowDuPont
και το Diuron (Diurex) παράγεται από την ADAMA, θυγατρική της κρατικής ChemChina.[10]

Πράγματι, το Diuron υπό την εμπορική ονομασία Diurex φαίνεται να παράγεται από την ADAMA[11] και να πωλείται υπό την ίδια εμπορική ονομασία και σε κάποιες χώρες του εξωτερικού.[12]

Υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να έχει βλαβερές επιπτώσεις στην υγεία ή το περιβάλλον.[13]

Ποια είναι η εταιρία ADAMA

Το 1945 ιδρύθηκε η εταιρία Agan Chemical Manufacturers Ltd. και το 1952 η επίσης ισραηλινή Makhteshim Chemical Works Ltd., οι οποίες το 1997 συγχωνεύτηκαν για να δημιουργηθεί η Makhteshim Agan Industries Ltd. To 2011 η εταιρία αγοράστηκε από τον όμιλο ChemChina, την εθνική εταιρία χημικών της Κίνας, και το 2014 εμφανίστηκε πλέον ως ADAMA. Ενώ το 2017 συγχωνεύτηκε και με την κινεζική Sanonda.[14]

Σήμερα πουλά προϊόντα σε περίπου 100 χώρες.
Στήριξη της αγροτικής οικονομίας των εποίκων

Πέρα από τη συνεργασία με τις ισραηλινές δυνάμεις κατοχής και την ανάμιξη στον «χημικό πόλεμο» που αυτές διεξάγουν κατά των αγροτών στη Λωρίδα της Γάζας, η ADAMA φαίνεται να στηρίζει και την αγροτική οικονομία των παράνομων ισραηλινών εποικισμών.

Όπως φαίνεται στον ιστότοπο της,[15] ο ισραηλινός κλάδος της εταιρείας παρέχει υπηρεσίες όχι μόνο στο Ισραήλ αλλά και στα κατεχόμενα αραβικά εδάφη, τόσο στην Δυτική Όχθη όσο και στα συριακά Υψίπεδα του Γκολάν. Η κατανομή των περιοχών που καλύπτουν οι συνεργάτες της, φανερώνει ότι δεν αφορούν μόνο Παλαιστίνιους αγρότες, (ως «αραβικός τομέας» που καλύπτεται από τον κ. Mοrad Massarwa), αλλά και τους Ισραηλινούς εποίκους π.χ. στην Κοιλάδα του Ιορδάνη, που εμφανίζεται ως ξεχωριστή περιοχή που καλύπτεται από τον κ. Natav Gerson. Αντίστοιχα βέβαια τα Υψίπεδα του Γκολάν εμφανίζονται ως ενιαία περιοχή μαζί με την Άνω Γαλιλαία, και καλύπτονται από τον κ. Yinon Guzowski.


Αξίζει δε να σημειωθεί ότι και μόνο η παρουσίαση χάρτη της περιοχής χωρίς να διαχωρίζονται τα κατεχόμενα εδάφη, υποδηλώνει ότι η εταιρία τα θεωρεί ως «Ισραήλ» κάτι που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Η υποχρέωση να μην αναγνωρίζεται ως νόμιμη μια παράνομη κατάσταση, (όπως για παράδειγμα η παράνομη προσάρτησης των Υψιπέδων του Γκολάν ή της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, αλλά και η de facto προσάρτηση των παράνομων εποικισμών), σημαίνει απαγόρευση όχι μόνο μιας ρητής αναγνώρισης, αλλά κατ’ επέκταση και ενεργειών που θα συνεπάγονταν αναγνώριση.[16]

Η ADAMA στην Ελλάδα

H ADAMA συνεργάζεται στην Ελλάδα με την ΑΛΦΑ Γεωργικά Εφόδια Α.Ε.Β.Ε., όπως φαίνεται τόσο στον ιστότοπο της ίδιας της ADAMA[17] όσο και σε αυτόν της ΑΛΦΑ.[18] Η ΑΛΦΑ διαθέτει πλήθος προϊόντων της ADAMA στην Ελλάδα.

Μάλιστα τον Μάιο του 2017 την ΑΛΦΑ Γεωργικά Εφόδια επισκέφθηκαν μέλη της Adama Τουρκίας, ενώ τον Μάρτιο του 2018, στο πλαίσιο της 7ης Συνάντησης Φυτοπροστασίας, η ΑΛΦΑ προσκάλεσε τον κ. Jose Luis Collar, Portfolio and Business Development Manager, της Adama Europe, για να παρουσιάσει ένα προϊόν.[19]

Όπως αναφέρει η ίδια στον ιστότοπό της, η εταιρεία ΑΛΦΑ ιδρύθηκε το 1986 από τον κ. Βασίλη Παΐσιο ως αντιπροσωπία εισαγωγής γεωργικών εφοδίων και μετά από μια σειρά αλλαγών μετατράπηκε σε εμπορική εταιρεία το 1991.[20]

Όμως ο κ. Παΐσιος, εκτός από ιδρυτής και πρόεδρος της ΑΛΦΑ, τυγχάνει να είναι και ο πρόεδρος του Ελληνο-ισραηλινού Επιμελητηρίου Εμπορίου και Τεχνολογίας.[21] Το οποίο πρόσφατα στην γενική συνέλευση και ετήσια εκδήλωσή του φιλοξένησε όχι μόνο την πρέσβη του Ισραήλ κυρία Irit Ben Abba αλλά και τον περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδος και υποψήφιο δήμαρχο Αθηναίων κ. Κώστα Μπακογιάννη.[22]


Και κάπως έτσι, οι εταιρίες που εγκληματούν εις βάρος των Παλαιστινίων, επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και στην Ελλάδα, αυξάνοντας την κερδοφορία τους, με τη συνεργασία και τις ευλογίες εγχώριων οικονομικών και πολιτικών παραγόντων.

[1] Βλ. τις εβδομαδιαίες εκθέσεις του Παλαιστινιακού Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (PCHR)


Για παράδειγμα, στην εβδομάδα 31 Ιανουαρίου – 6 Φεβρουαρίου 2019, οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής πραγματοποίησαν τρεις εισβολές/επιδρομές εντός της Λωρίδας της Γάζας.


[2] OCHA, WFP, Between the Fence and a Hard Place. The humanitarian impact of Israeli-imposed restrictions on access to land and sea in the Gaza Strip, Special Focus August 2010, p. 5, 10, 19.


PCHR, The Buffer Zone in the Gaza Strip, Fact Sheet 2011.


Jon Donnison, “Hard times drive Gazans into perilous ‘buffer zone’”, BBC, 10 November 2010.


Al Mezan Center for Human Rights, 2013 Statistical Report on Israeli Attacks in the Access Restricted Areas, Gaza Strip, p. 4


[3] Al Mezan Center for Human Rights, “116 Protesters Injured, Three Seriously, as Israeli Forces Shoot at Protesters”, Press release, 03-02-2019.


[4] Michael Schaeffer Omer-Man, “IDF admits spraying herbicides inside the Gaza Strip”, +972, 28 December 2015.


[5] Valentina Azarova, Israel’s unlawfully prolonged occupation: consequences under an integrated legal framework, ECFR, June 2017.


[6] B’ Tselem, “Military sprays herbicides along Gaza border, destroying crops in 200 hectares”, 9 March 2017.


[7] Al Mezan Center for Human Rights, “Effects of Aerial Spraying on Farmlands in the Gaza Strip”, February 2018, p. 3.


[8] Μάττα Σαμίου, «Στη Γάζα, τους ψεκάζουν στα αλήθεια», ActionAid blog, 22 Μαρτίου 2017.



[10] “Monsanto (Bayer), Dow (DowDuPont), Adama (ChemChina) implicated in Gaza blockade”, Investigate, updated on 8 October 2018.







[16] ActionAid Ελλάς, Διεθνής Αμνηστία, Διεθνής Ομοσπονδία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (FIDH), Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, «Κοινή έκκληση προς τις ελληνικές αρχές για τερματισμό του εμπορίου με τους παράνομους ισραηλινούς εποικισμούς», 13 Οκτωβρίου 2017.








Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου