Τίποτα δε μοιάζει τη δεδομένη στιγμή ικανό να αποτρέψει την οριστική ήττα του ISIS στη Μέση Ανατολή, την ώρα που οι μαχητές του δίνουν τη μάχη για να διασώσουν τον τελευταίο θύλακά τους, την πόλη Μπαγκούζ στην ανατολική Συρία. ‘Οπως σημειώνουν πάντως όλοι οι αναλυτές η συγκεκριμένη μάχη μοιάζει εκ των προτέρων χαμένη.
Είναι χαρακτηριστικό πως το άλλοτε κραταιό χαλιφάτο είναι αυτή τη στιγμή εγκλωβισμένο τόσο στα ανατολικά του, από τον Σαραβοκουρδικό συνασπισμό των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) που στηρίζεται από τις ΗΠΑ, αλλά και στα δυτικά του, από τις δυνάμεις του Άσαντ, που έχουν την αμέριστη στήριξη της Ρωσίας. Με αυτά τα δεδομένα είναι σαφές πως οι μαχητές ISIS δεν έχουν ούτε καν Κάποια δίοδο διαφυγής.
Ήδη άλλωστε ο συνασπισμός των δυνάμεων που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ φαίνεται να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την οριστική εκδίωξη των τζιχαντιστών από τη Συρία. Είναι ενδεικτικό ότι μετά από ένα δεκαήμερο εκεχειρίας προκειμένου να εκκενωθεί η πόλη από γυναίκες και παιδιά, η επίθεση που ξεκίνησε είχε ένταση μεγαλύτερη κι από τις μεγάλες μάχες στη Μοσούλη και τη Ράκα.
Την ίδια στιγμή πάντως οι δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους φαίνεται πως δε θα παραδοθούν τόσο εύκολα. Όπως αναφέρουν μάλιστα στελέχη του SDF, παρά το γεγονός πως υπάρχουν στοιχεία ότι το τελευταίο διάστημα πολλοί Ιρακινοί αλλά και ξένοι μαχητές του ISIS υποχώρησαν ατάκτως από την ευρύτερη περιοχή του Ευφράτη (κάποιοι πιστεύεται, πως θα προσπαθήσουν ακόμη και να δωροδοκήσουν για να βρουν δίοδο διαφυγής), υπολογίζεται πως υπάρχουν ακόμη αρκετοί που έχουν μείνει πίσω για να υπερασπιστούν το τελευταίο οχυρό του ισλαμικού κράτους.
«Περιμέναμε περίπου 2000 ανθρώπους να προσπαθήσουν να φύγουν κατά τη διάρκεια της εκκένωσης, αλλά είδαμε τελικά περισσότερα από 9000 γυναίκες και παιδιά να φεύγουν. Αυτό σημαίνει όμως πως στο Μπαγκούζ μπορεί να έχουν μείνει περισσότεροι πολεμιστές στην πόλη απ’ ότι πιστεύαμε αρχικά» τονίζει ο διοικητής του SDF, Άνταν Άφριν, και προσθέτει ότι «η μάχη αυτή θα είναι η πιο δύσκολη γιατί όλοι αυτοί θα μείνουν να πολεμήσουν μέχρι τελευταίας ρανίδας αίματος».
Άλλωστε, οι δυνάμεις των τζιχαντιστών έχουν στραφεί σε αυτή την τελευταία μάχη στην τακτική των επιθέσεων αυτοκτονίας, ενώ δε διστάζουν να χρησιμοποιούν ακόμη και πολίτες ως ανθρώπινες ασπίδες απέναντι στις αεροπορικές επιθέσεις.
Όλα τα παραπάνω όμως δε δείχνουν ικανά να αποτρέψουν την τελική ήττα του ISIS, καθώς οι δυνάμεις του SDF έχουν ήδη καταφέρει να προωθηθούν σε καίρια σημεία.
Το πεδίο δράσης της Αφρικής - Η πτώση Καντάφι, η Αλ Σαμπάμπ και η Μπόκο Χαράμ
Η δράση των τζιχαντιστών δε δείχνει πάντως να ξεριζώνεται οριστικά, παρά τη διαφαινόμενη ήττα τους στη Μέση Αναντολή και το Αφγανιστάν. Όπως σημειώνει πάντως το διαδικτυακό περιοδικό Stratfor, το πεδίο δράσης του Ισλαμικού Κράτους έχει μεταφερθεί στην Αφρική. Πιο συγκεκριμένα, οι αναλυτές του περιοδικού τονίζουν πως η δραστηριότητα των εξτρεμιστών του Ισλάμ έχει αυξηθεί κατακόρυφα σε διάφορες περιοχές της «μαύρης ηπείρου», ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση του καθεστώτος του Μοαμάρ Καντάφι στη Λιβύη, η οποία δημιούργησε ένα κενό εξουσίας στην ευρύτερη περιοχή γύρω το Σαχέλ αλλά και τη Σαχάρα.
Στην κλιμάκωση αυτή της τζιχαντιστικής δραστηριότητας πολλά έχουν παίξει τον ρόλο τους: από την παρατεταμένη σύγκρουση στο Μάλι, όπου οι θύλακες της Αλ Κάιντα ήρθαν σε επαφή με τις τοπικές φυλές Τουαρέγκ, μέχρι την επέκταση των επιχειρήσεων των ισλαμιστικών ομάδων από την Αλγερία και τη Λιβύη ως την Μπουργκίνα Φάσο.
Όπως σημειώνεται πάντως, στην Αφρική προϋπήρχαν ήδη δυο ισλαμικές ομάδες, οι οποίες ήταν μάλιστα ιδιαίτερα δραστήριες: η Αλ Σαμπάμπ , η οποία έκανε την εμφάνισή της στην Σομαλία το 2006, αλλά και η Μπόκο Χαράμ, η οποία εμφανίστηκε στη Νιγηρία το 2009, προτού μετεξελιχθεί στην λεγόμενη Περιφέρεια του Ισλαμικού Κράτους στη Δυτική Αφρική. Κάτι περισσότερο από μια δεκαετία μετά, αυτές οι δυο δυνάμεις συνεχίζουν να «εξουσιάζουν» την ήπειρο, με αποτέλεσμα σε αυτή να έχει βρεθεί «γόνιμο έδαφος» για τη δράση πολλών τζιχαντιστικών ομάδων. Αυτό με τη σειρά του φαίνεται να έχει μετατοπίσει το ενδιαφέρον -τόσο για τους μαχητές του Ισλάμ όσο και για τους πολέμιούς τους- στην Αφρική, παρά το γεγονός ότι οι ιδιαίτερες συνθήκες εκεί φαίνεται να διαμορφώνουν πολύ διαφορετικούς όρους για τη μάχη σε σχέση με εκείνους τους αντίστοιχους στη Μέση Ανατολή.
Οι «νέες προοπτικές» της Αφρικής
Από την άποψη των τζιχαντιστικών ομάδων, η Αφρική μπορεί να τους προσφέρει νέες ευκαιρίες. Με το Ισλαμικό Κράτος να καταρρέει στην «καρδιά» της δραστηριότητάς του, δηλαδή τη Μέση Ανατολή, το Σαχέλ, η Σαχάρα και η Ανατολική Αφρική μπορεί να προσελκύσουν έναν αυξανόμενο αριθμό ξένων μαχητών. Επιπλέον, οι δυνάμεις που δρουν σε αυτές τις περιοχές μπορούν να προσβλέπουν στην αύξηση της υποστήριξης από ξένους χρηματοδότες που είχαν προηγουμένως κατευθύνει τα κεφάλαιά τους στη Μέση Ανατολή.
Την ίδια στιγμή όμως, η ανάδειξη της Αφρικής ως «προνομιακού» χώρου δράσης των ισλαμιστών αναδεικνύει πολύ περισσότερο το αδιέξοδο στο οποίο έχουν περιέλθει τόσο η Αλ Κάιντα όσο και το Ισλαμικό Κράτος στη Μέση Ανατολή. Γιατί μπορεί η αύξηση της δραστηριότητας των ισλαμικών δυνάμεων στην Αφρική να τοποθετείται αρχικά την περίοδο 2006-2012, όμως θα πρέπει να σημειωθεί πως πρόκειται για μια εποχή που τη μερίδα του λέοντος της χρηματοδότησης καρπώνονταν τα παρακλάδια της Αλ Κάιντα σε Ιράκ, Υεμένη κι Αφγανιστάν. Ήταν φυσικό άλλωστε το Ισλαμικό Κράτος να ρίξει το μεγαλύτερο βάρος στις περιοχές αυτές με δεδομένες τις στρατιωτικές επιτυχίες που είχε, με αποκορύφωμα την κατάληψη της Μοσούλης το 2014.
Παρά το γεγονός όμως ότι οι τζιχαντιστές στην Αφρική έγιναν πολύ λιγότερες φορές πρωτοσέλιδα απ’ ότι τα «αδέλφια» τους στη Μέση Ανατολή, αποδείχτηκαν πολύ σταθεροί αλλά και ανθεκτικοί απέναντι στις επεμβάσεις των δυτικών στις περιοχές δράσεις τους.
Από την άλλη όμως, με δεδομένο ότι μετά τις τελευταίες εξελίξεις σε Μέση Ανατολή και Αφγανιστάν, όλο και λιγότεροι πόροι θα κατευθύνονται στη μάχη κατά της τρομοκρατίας στις εν λόγω περιοχές, φαντάζει όλο και πιο πιθανό η δράση των ισλαμικών ομάδων της Αφρικής να μπει ακόμη περισσότερο στα ραντάρ των δυτικών δυνάμεων. Παράλληλα, είναι εξίσου πιθανό οι ομάδες αυτές να γίνουν πόλος έλξης για ξένους μαχητές, οι οποίοι αποχωρούν από τα υπόλοιπα πεδία.
Ο ηγετικός ρόλος της Γαλλίας και οι διαφορετικές προτεραιότητες των ΗΠΑ
Αυτό όμως δε συνεπάγεται πως η μάχη μεταξύ ισλαμιστών και των -δυτικών και μη- πολέμιών τους θα έχουν την ίδια ένταση με αυτή στη Μέση Ανατολή, καθώς όπως επισημαίνουν πολλοί αναλυτές στην τελευταία περίπτωση υπεισέρχονταν καίριες γεωπολιτικές στρατηγικές. Πιο συγκεκριμένα, οι δυτικές χώρες επιχείρησαν να έχουν παρέμβαση και συμμάχους στη Μέση Ανατολή, ενισχύοντας την περιφερειακή τους θέση και εξασφαλίζοντας ένα σταθερό περιβάλλον για οικονομικά συμφέροντα. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει στην περίπτωση της Μέσης Ανατολής.
Ως αποτέλεσμα, φαίνεται να αναλαμβάνουν ηγετικό ρόλο κατά των ισλαμιστών μαχητών κι άλλες χώρες, εκτός των ΗΠΑ, με κύριο εκπρόσωπο τη Γαλλία. Άλλωστε, είναι γνωστό το παραδοσιακό ενδιαφέρον του Παρισιού για τεκταινόμενα στη Βόρεια Αφρική. Με δεδομένο όμως ότι διαθέτει λιγότερους συνολικούς πόρους σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία έχει επίσης εργαστεί για να διαδραματίσει έναν υποστηρικτικό ρόλο για τις τοπικές κυβερνήσεις, ενισχύοντας παράλληλα τοπικές και περιφερειακές κινήσεις.
Ο κεντρικός ρόλος πάντως της Γαλλίας στην Αφρική δεν αποκλείει την εμπλοκή των ΗΠΑ στην ήπειρο, καθώς έχουν έντονη δραστηριότητα στο Κέρας,, όπου διατηρεί την ικανότητα άμεσης εμπλοκής στις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις από την αμερικάνικη βάση του Τζιμπουτί. Χάρη σε αυτή την παρουσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστήριξαν συνεχείς επιχειρήσεις εναντίον του Αλ Σαμπάμπ και του ισλαμικού κράτους στη Σομαλία. Τα επόμενα χρόνια, οι προσπάθειες αυτές είναι πιθανό να ενταθούν.
Εν τω μεταξύ, στη Δυτική Αφρική, η Αμερικάνικη Διοίκηση(AFRICOM) συνέχισε να αναπτύσσει περιφερειακές δυνατότητες υλικοτεχνικής υποστήριξης, οι οποίες υποδηλώνουν μακροπρόθεσμη δέσμευση για υποστήριξη των αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων στην περιοχή. Παρ’ όλα αυτά, μοιάζει απίθανο οι ΗΠΑ να επιδιώξουν να βρεθούν στην προμετωπίδα του αγώνα κατά των τζιχαντιστών στην ήπειρο, καθώς είναι εμφανές πως έχουν άλλες προτεραιότητες.
Σε κάθε περίπτωση, μετά τον εξοβελισμό του ισλαμικού χαλιφάτου από τη Μέση Ανατολή, το Σαχέλ, η Σαχάρα και η Ανατολική Αφρική θα αποτελέσουν έναν πολύ πιθανό προορισμό για τους ξένους μαχητές, κάτι που πιθανότατα δε θα περάσει απαρατήρητο από τις δυνάμεις της Δύσης . Σε τελική ανάλυση όμως οι δυνάμεις των ισλαμιστών εξτρεμιστών είναι ενδεχομένως να διαπιστώσουν πως τα περιθώρια δράσης τους στην αφρικάνικη ήπειρο είναι πολύ μεγαλύτερα, από τη στιγμή που οι δυτικές δυνάμεις φαίνεται να εκτιμούν πως η ανάγκη παρέμβασής του στην περιοχή είναι πολύ λιγότερο επιτακτική από άποψη γεωστρατηγικής. Κι αυτό είναι κάτι που σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, θα μπορούσε να συμβάλει στην αποσταθεροποίηση αρκετών αφρικανικών κρατών, αλλά και στην περαιτέρω ανάπτυξη του κινδύνου της τζιχαναντιστικής τρομοκρατίας για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου