Ερευνώντας τον Βιασμό στον Αμερικανικό Στρατό

Μαρτυρίες Αμερικανίδων βετεράνων που είχαν βιαστεί από τους άντρες συναδέλφους τους.

To θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Mexico.

Το 2012 κι ενώ δούλευε σε ένα άρθρο για τις Αμερικανίδες βετεράνους, ο Καναδός φωτορεπόρτερ François Pesant ανακάλυψε ότι πολλές από τις συνεντευξιαζόμενες είχαν βιαστεί από τους άντρες συναδέλφους τους εν ώρα καθήκοντος.

Από τότε, ο Pesant και η δημοσιογράφος Alexandra Geneste κάνουν έρευνα πάνω στο θέμα, συγκεντρώνουν τις μαρτυρίες θυμάτων βιασμού και συγγενών των στρατιωτών που αυτοκτόνησαν μετά τον βιασμό τους. Έντεκα από εκείνες τις περιπτώσεις συμπεριλήφθηκαν σε ένα βιβλίο με τίτλο An Enemy Within(Εσωτερικός Εχθρός).

Ήρθα σε επαφή με τον Pesant για να μιλήσουμε γι' αυτό το πρότζεκτ.

VICE: Πότε άρχισες να δουλεύεις στο An Enemy Within;

François Pesant: Άρχισα τον Ιανουάριο του 2012, όταν μετακόμισα από τη γενέτειρά μου, το Μόντρεαλ, στη Νέα Υόρκη. Δούλευα ένα θέμα για τις εμπειρίες των γυναικών βετεράνων του πολέμου που επέστρεφαν στην πολιτική ζωή μετά τους πολέμους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Δύο από τις τέσσερις γυναίκες που συνάντησα μου είπαν ότι είχαν βιαστεί στο Ιράκ, χωρίς καν να τις ρωτήσω. Ήμουν απολύτως άσχετος με το θέμα και συγκλονίστηκα βαθιά.

Έκανα έρευνα και βρήκα μια έκθεση του Πενταγώνου που κατέγραφε 19.000 υποθέσεις βιασμού που είχαν συμβεί μόνο την προηγούμενη χρονιά. Οπότε, αποφάσισα να μιλήσω με τον εκδότη μου και να αλλάξω την εστίαση της ιστορίας. Η ιστορία δημοσιεύτηκε στον Καναδά, τον Ιούνιο του 2012. Έπειτα επέστρεψα στην έρευνα του θέματος γιατί ένιωσα ότι απαιτούσε περαιτέρω διερεύνηση και άρχισα να εργάζομαι με την Alexandra, η οποία είναι επίσης δημοσιογράφος.

Ποια ήταν η κύρια πρόκληση που αντιμετωπίζεις ενώ δουλεύεις στο θέμα;

Το να ακούς όλες αυτές τις ιστορίες. Η έλλειψη δικαιοσύνης έχει μεγάλο αντίκτυπο στα θύματα, όπως και ο ίδιος ο βιασμός. Η πρώτη υπόθεση στο βιβλίο αναφέρεται σ' έναν πατέρα του οποίου η κόρη αυτοκτόνησε μετά τον βιασμό της. Αυτό δείχνει ότι η σεξουαλική βία επηρεάζει όχι μόνο το θύμα, αλλά και το περιβάλλον. Μια άλλη περίπτωση είναι εκείνη ενός θύματος που έμεινε έγκυος από τον βιαστή της αλλά δεν μπορούσε να κάνει έκτρωση. Μιλάει για τη σχέση με την κόρη που απέκτησε από τον βιασμό.

Έγιναν όλοι οι βιασμοί στο Ιράκ και το Αφγανιστάν;

Έγιναν σε όλο τον κόσμο. Μερικά από τα θύματα δεν πήγαν στον πόλεμο. Ένα από αυτά βιάστηκε στη διάρκεια της εκπαίδευσής της. Ένα άλλο σε μια στρατιωτική βάση στην Πορτογαλία. Κάποιο άλλο κακοποιήθηκε σε στρατιωτική βάση στις ΗΠΑ.

Επίσης, κάποια θύματα είναι άντρες. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται τρεις μαρτυρίες από άντρες οι οποίοι βιάστηκαν από άλλους άντρες. Είναι πολύ δύσκολο να βρεις άντρες πρόθυμους να μιλήσουν για μια τέτοια εμπειρία.

Έχουν πάει στο δικαστήριο κάποιες από τις υποθέσεις τις οποίες αντιμετώπισες;

Ένας από τους παραβάτες πέρασε μερικούς μήνες στη φυλακή. Έπειτα, σε μια άλλη υπόθεση όπου ο δράστης οδηγήθηκε στο δικαστήριο, όλα τα αποδεικτικά στοιχεία εξαφανίστηκαν στη διάρκεια της δίκης. Το «κιτ βιασμού» που είχε παραδώσει το θύμα είχε χαθεί. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο δράστης πήρε προαγωγή όσο διαρκούσε η διαδικασία. Νομίζω ότι είχε τον βαθμό του λοχία.

Κάθε χρόνο σημειώνονται περίπου 25.000 βιασμοί στις τάξεις του αμερικανικού στρατού αλλά μόνο 3.000 αναφέρονται. Από αυτούς, μόνο 300 φτάνουν στο δικαστήριο.

Πώς αντέδρασε ο αμερικανικός στρατός στο πρότζεκτ σου;

Προσπαθήσαμε να μιλήσουμε μαζί τους αλλά δεν μας βοήθησαν, όπως μπορείς να φανταστείς. Στον αμερικανικό στρατό, εν καιρώ πολέμου υπεύθυνος για την απονομή δικαιοσύνης είναι ο ταγματάρχης. Εάν σε βιάσουν, πρέπει πρώτα να το αναφέρεις σ' έναν ταγματάρχη και αυτός θα αποφασίσει εάν πρέπει να πας στο δικαστήριο, να επιστρέψεις στη δουλειά ή να απολυθείς.

Αυτό που περισσότερο καταστρέφει τα θύματα είναι η απόλυτη ατιμωρησία. Το να βιαστείς είναι φρικτό, αλλά η απονομή κάποιου είδους δικαιοσύνης σε βοηθάει να αισθανθείς ότι έχεις τον έλεγχο και έτσι να προχωρήσεις. Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι πολλά από τα θύματα καταλήγουν να απολυθούν.

Πώς αρχίσατε να δουλεύετε μαζί με την Αλεξάνδρα;

Όταν μετακόμισα στη Νέα Υόρκη, ήταν η ανταποκρίτρια της Le Monde στα Ηνωμένα Έθνη. Είχε ήδη εργαστεί με στρατιώτες και με βοήθησε να αποκτήσω κάποιες επαφές. Αν και δουλεύαμε πάνω σε αυτό το πρότζεκτ τρία χρόνια, μερικές φορές περνούσαμε μήνες χωρίς να βρούμε μία υπόθεση για να δουλέψουμε, γιατί δεν υπάρχει επίσημος κατάλογος των υποθέσεων βιασμού.

Σε κάποια φάση, πήγα σ' ένα 4μηνο οδικό ταξίδι. Δεν είχαμε χρήματα, οπότε άρχισα μια καμπάνια για να βρούμε. Εκείνη έκανε τις αρχικές συνεντεύξεις τηλεφωνικά και μετά έγραφε μια έκθεση για κάθε ιστορία. Έπειτα, ταξίδευα για να συναντήσω τους ανθρώπους που είχαν δώσει συνεντεύξεις και αφιέρωνα τρεις με πέντε μέρες σε καθέναν, έκανα ολοκληρωμένη συνέντευξη, τραβούσα φωτογραφίες και έστελνα το υλικό στην Alexandra, η οποία συγκέντρωνε τα πάντα μαζί. Όλες οι ιστορίες έχουν γραφτεί σε πρώτο πρόσωπο.

Το έργο σας επικεντρώνεται στις γυναίκες;

Ναι. Έχω εργαστεί επίσης σε πρότζεκτ για γυναίκες στον Καναδά και την Ινδία. Όταν άρχισα να ασχολούμαι με τη φωτογραφία, τα βασικά θέματά μου σχετίζονταν με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον. Οπότε ήταν αναπόφευκτο να προκύψουν θέματα που αφορούσαν γυναίκες.

Περισσότερες φωτογραφίες: