Της Νίκης Κουλέρμου
«Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας όντως προνοεί πως όπου υπάρχουν διαφιλονικούμενες περιοχές, μέχρι να καταλήξεις σε οριοθέτηση πρέπει να αποφεύγεις ενέργειες που να προκαταλαμβάνουν το τελικό αποτέλεσμα. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι η Τουρκία νομιμοποιείται να πραγματοποιεί έρευνες και γεωτρήσεις όπου επιθυμεί και μάλιστα πολύ πέραν της μέσης γραμμής, φθάνοντας ακόμη και απέναντι από τις νότιες ακτές μας». Την υπόδειξη αυτή έκανε ο νομικός – διεθνολόγος Τουμάζος Τσιελεπής μιλώντας από την εκπομπή Διαδράσεις στο ραδιόφωνο του «Άστρα» για τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί, με τον «Πορθητή» και το «Φατίχ» να σεργιανίζουν στις βορειοδυτικές ακτές παραγνωρίζοντας το Διεθνές Δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αναφερόμενος στο ιστορικό των συμφωνιών οριοθέτησης της κυπριακής ΑΟΖ με γειτονικές χώρες, ο Τ. Τσιελεπής υπενθύμισε ότι έγιναν συμφωνίες με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και τον Λίβανο (η τελευταία δεν έχει ακόμη επικυρωθεί από τη γείτονα χώρα), αλλά δεν υπάρχει συμφωνία με την Τουρκία, όπως και με τη Συρία και την Ελλάδα, υπό σειρά συντρεχουσών προϋποθέσεων.
«Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι με την Τουρκία», εξηγεί. «Εμείς έχουμε μια λανθασμένη εντύπωση ότι επειδή χαράξαμε τη γραμμή στη μέση απόσταση με την Τουρκία -και σωστά κάναμε- αυτή είναι και η ΑΟΖ μας. Θα γίνει και με βούλα δική μας ΑΟΖ, θα «κοτσιανιαστεί», όταν υπογραφεί συμφωνία οριοθέτησης. Προς το παρόν είναι αυτό που –ορθά– διεκδικούμε στη μέση γραμμή. Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει σχετικά ότι πρέπει να κάνεις συμφωνία οριοθέτησης και αν αυτό δεν καταστεί δυνατό, τότε πρέπει να προσφύγεις σε διεθνές δικαιοδοτικό δικαστήριο -είτε στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης, είτε στο ειδικό δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας που εδρεύει στο Αμβούργο, είτε σε κάποιο διαιτητικό δικαστήριο, και η απόφαση θα είναι δεσμευτική. Έστω, λοιπόν, και χωρίς οριοθέτηση, σωστά διεκδικούμε στη μέση γραμμή και θεωρούμε παράνομες και εκφράζουμε την αντίθεσή μας με τις όποιες ενέργειες της Τουρκίας πέραν αυτής της γραμμής».
Δύσκολο, μέχρι και αδύνατον, να συμφωνηθεί οριοθέτηση με την Τουρκία χωρίς λύση του Κυπριακού
Το ερώτημα είναι πώς μπορεί να λυθεί η διαφορά της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Τουρκία και μάλιστα ενόσω παραμένει άλυτο το Κυπριακό και η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Ο Τ. Τσιελεπής υποστηρίζει πως «για να μπορέσουμε να κινήσουμε διαδικασίες οριοθέτησης με την Τουρκία χρειάζεται να λυθεί το Κυπριακό, γιατί πριν τη λύση είναι δύσκολο, μέχρι και αδύνατο, επειδή, μεταξύ άλλων, η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία».
Κατ’ αρχήν εξηγεί πως οι διεκδικήσεις της Τουρκίας είναι δύο ειδών: α) Για τον εαυτό της στα βορειοδυτικά και β) οι διεκδικήσεις για το ψευδοκράτος, το οποίο «αδειοδότησε» τουρκικές εταιρείες για διερευνητικές γεωτρήσεις και στις νότιες θάλασσές μας μέχρι και τις παρυφές της Πάφου!
Με τη λύση του Κυπριακού οι διεκδικήσεις για το ψευδοκράτος θα φύγουν οριστικά από τη μέση και θα παραμείνουν οι διεκδικήσεις της Τουρκίας, οι οποίες αφορούν μεν μεγάλο μέρος της ΑΟΖ που η ΚΔ διεκδικεί, αλλά μόνο μερικώς επηρεάζουν τον υφιστάμενο ενεργειακό σχεδιασμό.
Ο Τ. Τσιελεπής θεωρεί ότι είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί συμφωνία, ακόμα και μετά τη λύση του Κυπριακού. «Ο μόνος ρεαλιστικός δρόμος είναι αυτός που υποδεικνύει η Σύμβαση των Ην. Εθνών: Να καταλήξουμε σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο το οποίο θα λάβει μια δεσμευτική απόφαση. Εμείς θα διεκδικούμε τη μέση γραμμή, η Τουρκία θα διεκδικεί τα δικά της και το Δικαστήριο θα αποφασίσει. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με γκρίζες ζώνες, αφορά αποκλειστικά τις διαδικασίες οριοθέτησης όπως τις ορίζει η Σύμβαση του ΟΗΕ».
Δύο τρόποι για να πάει η Τουρκία στο Δικαστήριο
Είναι ωστόσο γνωστό πως η Τουρκία δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και εγείρεται το ερώτημα πώς θα την οδηγήσουμε σε διεθνές δικαστήριο.
Σύμφωνα με τον Τ. Τσιελεπή, «η Τουρκία δεν είναι υποχρεωμένη να πάει στο Δικαστήριο. Κάποιοι θεωρούν ότι υπάρχουν τρόποι να την πάρουμε και αυτός προσφέρεται από τη Συνθήκη της Βιέννης του 1969. Αυτό είναι πλάνη. Η Συνθήκη της Βιέννης είναι για το Δίκαιο των Συνθηκών και όχι για το Δίκαιο της Θάλασσας. Εκεί παρέχεται μια δυνατότητα να προσφύγεις μονομερώς στο διεθνές δικαστήριο, αλλά αφορά τα κράτη που υπέγραψαν τη Συνθήκη για το Δίκαιο των Συνθηκών και για ένα συγκεκριμένο ζήτημα, αν για παράδειγμα θεωρείς ότι μια διεθνής συνθήκη την οποία έχεις υπογράψει παραβιάζεται. Δηλαδή αν παραβιάζονται βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου, αν επιβλήθηκε με την απειλή χρήσης βίας, αν είναι ετεροβαρής κ.ο.κ. Δεν έχει σχέση με την οριοθέτηση. Η τελευταία έχει σχέση με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Εφόσον η Τουρκία δεν υπέγραψε τη Σύμβαση, δεν είναι υποχρεωμένη να πάει σε δικαιοδοτικό όργανο. Αν, όμως, αποδεχθεί από κοινού να πάει μαζί μας, τότε δεν εγείρεται κανένα θέμα».
Σ’ αυτό το σημείο ο Τ. Τσιελεπής υπογραμμίζει τη δυνατότητα ασφαλούς και απρόσκοπτης αξιοποίησης του φυσικού αερίου με τη λύση του Κυπριακού σημειώνοντας ότι: «Ένα από τα επιτεύγματά μας μέσα από τις πολύ σημαντικές συγκλίσεις (τις προτάσσει ο ΓΓ του ΟΗΕ σε εκθέσεις του) που πετύχαμε επί Χριστόφια-Ταλάτ είναι ότι έχουμε δεσμεύσει την τ/κ πλευρά με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Θα είναι μέρος των Συνθηκών της ομοσπονδιακής ΚΔ. Όταν μελλοντικά θα χρειαστεί να συνομιλήσουμε με την Τουρκία για οριοθέτηση, δεν θα χρειάζεται η συγκατάθεση κάποιας από τις δύο κοινότητες αναφορικά με τη θέση της ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Θα πάμε όπως προνοεί η Σύμβαση των Ην. Εθνών: επιδίωξη συμφωνίας για οριοθέτηση και αν δεν καταλήξουμε σε εύλογο χρονικό διάστημα, η Τουρκία να αποδεχθεί προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο. Το ερώτημα αν μπορούμε να πάρουμε την Τουρκία στο Δικαστήριο χωρίς τη λύση του Κυπριακού και χωρίς να έχει υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας απαντάται από τον Τ. Τσιελεπή ως εξής: «Δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος να πάρουμε την Τουρκία στο Δικαστήριο εκτός και αν συμφωνήσει η Τουρκία. Να υπογράψει δηλαδή ένα συνυποσχετικό και να πάμε στο Δικαστήριο. Ο άλλος τρόπος είναι να υπογράψει τη Συνθήκη των ΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας». Ο ίδιος παραπέμπει στο παράδειγμα της Ελλάδας. Όταν το 1976 προσέφυγε η Ελλάδα στο Διεθνές Δικαστήριο, όχι μόνο για προσωρινά μέτρα όπως υποστηρίζεται από ορισμένους αλλά και για οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας -τότε δεν υπήρχε ακόμα η έννοια της ΑΟΖ- το Διεθνές Δικαστήριο δήλωσε αναρμόδιο. Αρνήθηκε να εκδικάσει τέτοια υπόθεση, λέγοντας ότι δεν είναι αποδεκτή η δικαιοδοσία του από την Τουρκία. Στο τέλος της απόφασής του έλεγε ότι δεν αρνείται δικαιοδοσία όταν θα υπάρχουν οι συνθήκες, όταν δηλαδή η Τουρκία θα αποδεχτεί αυτή τη δικαιοδοσία».
Άμεσα πολιτικά μέτρα προτείνει το ΑΚΕΛ
Σε ό,τι αφορά στην πρόταση του ΑΚΕΛ για να αντιμετωπιστούν οι τουρκικές προκλήσεις, ο Τ. Τσιελεπής είναι σαφής: «Εμείς προτείναμε να ληφθούν άμεσα πολιτικά μέτρα, επειδή δεν μπορεί να επιλυθεί αυτή η διαφορά με την Τουρκία χωρίς λύση του Κυπριακού, κάτι που ακόμα και τότε θα είναι αρκετά δύσκολο.
Με λύση του Κυπριακού τουλάχιστον θα απαλλαγούμε από τις διεκδικήσεις του ψευδοκράτους και θα δημιουργηθεί ένα καλύτερο κλίμα από το σημερινό για να λύσουμε τη διαφορά με την Τουρκία.
Φθάσαμε εδώ που φθάσαμε γιατί βάλαμε την άμαξα μπροστά από το άλογο. Θεώρησαν κάποιοι ότι το φυσικό αέριο είναι όπλο στα δικά μας χέρια και ότι θα το χρησιμοποιήσουμε αγνοώντας τους κινδύνους από την Τουρκία και αφήνοντας το Κυπριακό στο ράφι. Η Τουρκία πρέπει να τερματίσει τις προκλήσεις της εντός της κυπριακής ΑΟΖ και ενέργειες που παραβιάζουν με οποιονδήποτε τρόπο τη Σύμβαση του ΟΗΕ, καθώς και εθιμικούς κανόνες για το Δίκαιο της Θάλασσας. Εμείς από την άλλη οφείλουμε να αναλάβουμε ξεκάθαρη δέσμευση ότι είμαστε έτοιμοι έμπρακτα να μπούμε σε συνομιλίες με τον τρόπο που το ζήτησε ο ΓΓ του ΟΗΕ και να σταματήσουμε να θέτουμε όρους και προϋποθέσεις εκτός πλαισίου Γκουτέρες. Είναι που είναι δύσκολο να επιτύχουμε κυρώσεις κατά της Τουρκίας, γίνεται ακόμα πιο δύσκολο αν δεν δείξουμε διάθεση να προχωρήσουμε στο Κυπριακό».
Ο Τ. Τσιελεπής υπενθυμίζει συναφώς ότι «ο Πρόεδρος είχε αποστείλει επιστολή σε έντονο ύφος προς τον ΓΓ του ΟΗΕ και πήραμε απογοητευτική απάντηση», η οποία, όμως, ήταν «απολύτως αναμενόμενη», κατά την έκφρασή του. Υπενθυμίζει επίσης την απαράδεκτη και μονότονα επαναλαμβανόμενη δήλωση του Φόρεϊν Όφις, η οποία υπογραμμίζει ότι δεν πρέπει να γίνονται έρευνες σε διαφιλονικούμενες περιοχές, αλλά παραγνωρίζει ότι η Τουρκία περνά από πάνω μας ωσάν να μην υπάρχουμε και ότι είναι εκείνη που επιχειρεί τέτοιες έρευνες. Τέλος, παραπέμπει και στη δήλωση των ΗΠΑ, η οποία κάνει αναφορά σε ενέργειες όχι εντός της ΑΟΖ της ΚΔ, αλλά σε περιοχή που διεκδικεί ως ΑΟΖ της η ΚΔ. Στο δια ταύτα ο Τ. Τσιελεπής εκφράζει την πεποίθηση ότι πρέπει η ε/κ πλευρά να δοκιμάσει να απαλλαγεί από τα βαρίδια της έκθεσης του Γ.Γ. του Σεπτέμβρη του 2017 ότι η Τουρκία συνεργάστηκε στο θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας και η ευθύνη για το ναυάγιο ανήκει στους δύο ηγέτες. Ιστορικά -από το 1974 και μετά- τα χειρότερα τετελεσμένα -υπενθυμίζει- έγιναν σε περιόδους διαπραγματευτικού κενού και όταν η πλευρά μας θεωρείτο συνυπεύθυνη γι’ αυτό. Μπορεί να προκαλεί οργή και αγανάκτηση, αλλά έχουμε μπροστά μας το γεγονός της αθώωσης της Τουρκίας. Και αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι η επανάληψη της ίδιας ιστορίας. Όπως έγινε το 1983, μετά την απόρριψη των δεικτών Κουεγιάρ, που ανακηρύχθηκε το ψευδοκράτος. Το 1997, εν μέσω διαπραγματευτικού κενού και πυραυλολογίας, έγινε επίσημη στροφή της Τουρκίας και του Ντενκτάς προς τη συνομοσπονδία και πάει λέγοντας. Άρα, αυτό που έκανε η Τουρκία στις β/δ ακτές ήταν αναμενόμενο. Εμείς προειδοποιούσαμε γι’ αυτά. Προτείναμε και προτείνουμε να προσπαθήσουμε για λύση, για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε απρόσκοπτα το φυσικό αέριο και αν δεν συνεργαστεί η Τουρκία να μην μπορεί κανείς να ισχυρίζεται ότι είμαστε συνυπεύθυνοι όπως συμβαίνει σήμερα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου