Η Αριστερά απέναντι στο αστικό δίπολο πολεμική επιβολή – διαπραγμάτευση

Η Αριστερά απέναντι στο αστικό δίπολο πολεμική επιβολή – διαπραγμάτευση

Γιάννης Ελαφρός

▸ Κοινή πάλη των λαών ενάντια στον πόλεμο, τον εθνικισμό, την ανακήρυξη ΑΟΖ και την υπερεκμετάλλευση εργαζομένων

Την ώρα που οι εθνικιστές σε Ελλάδα και Τουρκία έστηναν ξανά τον πολεμοκάπηλο χορό τους, με νέα ώθηση μετά τη νέο-οθωμανική απόφαση του Ταγίπ Ερντογάν να μετατρέψει ξανά την Αγία Σοφία σε τζαμί και τις κραυγές των τουρκοφάγων της ΝΔ που υψώνονταν στεντόρειες (όπως του Μ. Βορίδη), μια είδηση έσκασε με πάταγο και προσγείωσε τους αφελείς και (προσωρινά) τους απατεώνες.

Λίγο μετά την ανακοίνωση της απόφασης Ερντογάν για την Αγία Σοφία και λίγο πριν τη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στο Βερολίνο, πραγματοποιήθηκε την Κυριακή στη γερμανική πρωτεύουσα τριμερής μυστική συνάντηση Γερμανίας-Ελλάδας-Τουρκίας — με συμμετοχή της υπεύθυνης Ευρωπαϊκών Θεμάτων του Μεγάρου Μαξίμου, Ελένης Σουρανή, του εκπροσώπου του Ερντογάν, Ιμπραχίμ Καλίν και του συμβούλου εξωτερικής πολιτικής της Άνγκελα Μέρκελ, Γιαν Χέκερ.

Τη συνάντηση αποκάλυψε ο τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου τη Δευτέρα, προφανώς γιατί ήθελε να δείξει πως η Τουρκία «διαπραγματεύεται» ήδη με Ελλάδα και ΕΕ, να δυσκολέψει τους χειρισμούς στην Ελλάδα και να «κάψει» το συγκεκριμένο γύρο επαφών. Τι μας λέει το γεγονός;

Πρώτο, πως η ελληνική κυβέρνηση –όπως και οι άλλες– ασκεί φουλ μυστική διπλωματία, ανεξάρτητα από το εθνικιστικό σανό που ταΐζουν τον λαό (ειδικά καθώς εξελίσσεται η νέα οξύτατη οικονομική κρίση), χωρίς να ενημερώνει κανέναν και χωρίς να υπόκειται σε οποιονδήποτε δημοκρατικό έλεγχο, ακόμα και του αστικού κοινοβουλίου. Στο πλαίσιο αυτό, εντατικές είναι οι διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο, για να μπει σφήνα στο τουρκολυβικό σύμφωνο, με ενδεχόμενο σημαντικών αποκλίσεων της πιθανής κατάληξης από την εθνική ρητορική στην Ελλάδα (μειωμένη επήρεια σε νησιά, μερική οριοθέτηση χωρίς το Καστελόριζο κ.α.).

Δεύτερο, πως η Γερμανία επιθυμεί διακαώς να μπουν Αθήνα και Άγκυρα σε ένα πλαίσιο συνεννόησης ή και διαπραγμάτευσης, έτσι ώστε να προωθηθούν χωρίς προσκόμματα τα γερμανικά συμφέροντα στην περιοχή και να λειτουργήσει απρόσκοπτα η «Ευρώπη-φρούριο» κατά προσφύγων-μεταναστών και οι ρόλοι που έχουν αναλάβει Ελλάδα και Τουρκία από τις δύο πλευρές του ρατσιστικού τείχους της ΕΕ. Τρίτο, τον στόχο της συνεννόησης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και τελικά και της συνεκμετάλλευσης των όποιων ενεργειακών πηγών στην περιοχή έχουν και οι ΗΠΑ και οι πολυεθνικοί κολοσσοί ενέργειας, ενώ θα το καλοέβλεπαν ακόμα και κράτη που έχουν πάρει θέση στους άξονες της περιοχής, όπως το Ισραήλ.

Οι δύο δρόμοι του αστικού ανταγωνισμού δεν είναι αποκλειόμενοι, αλλά στενά αλληλοεξαρτώμενοι, «χτίζονται» μαζί, μαζί αντιπαλεύονται

Σημαίνει αυτό πως πηγαίνουμε ολοταχώς σε μια τέτοια ρύθμιση και οι πολεμικές κραυγές εκατέρωθεν είναι για το θεαθήναι ή έστω για τους εμπόρους όπλων και τα σχέδια του ΝΑΤΟ; Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά· είναι όχι μόνο πιο σύνθετα αλλά και πολύ πιο επικίνδυνα. Καταρχάς, οι αστικές τάξεις Ελλάδας-Τουρκίας ανταγωνίζονται για να αποσπάσουν μεγαλύτερο μερίδιο από τη λεία, κάτι που αποτυπώνεται στους αντικρουόμενους χάρτες για τις ΑΟΖ που εμφανίζονται να στηρίζονται στο «διεθνές δίκαιο», αλλά έχουν μια ανάγνωση ανάλογα με τα συμφέροντα κάθε αστικής πλευράς. Δεύτερο, υπάρχουν πολλές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που παρεμβαίνουν και αντιπαρατίθενται στην περιοχή, με βασικό το ρόλο ΗΠΑ-Ρωσίας, αλλά και ιδιαίτερα ενεργητικό τελευταία την Γαλλία. Το Παρίσι βλέπει πως πάει να μείνει εκτός Λιβύης (όπως έμεινε και εκτός Συρίας), με τις γαλλικές πολυεθνικές (π.χ. TOTAL) να χάνουν προσβάσεις, ενώ ήδη αμφισβητούνται στην πράξη και τα συμβόλαια νοτίως της Κύπρου. Ας μην ξεχνάμε πως πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανατροπή του Καντάφι και στη διάλυση της Λιβύης έπαιξε η Γαλλία επί Σαρκοζί, καθώς και τη μακρόχρονη (και αποικιακή) επιρροή της στη Βόρεια Αφρική.

Από την άποψη αυτή, οι ιδιαίτερες στενές σχέσεις που αναπτύσσει η κυβέρνηση της ΝΔ με τον Μακρόν προκαλούν πολλαπλές ανησυχίες. Αφενός, μεταφράζονται σε δυσβάσταχτα εξοπλιστικά προγράμματα, καθώς μόνο η αγορά των δύο φρεγατών τύπου Belhara θα κοστίσει 3 δισ. ευρώ). Αφετέρου, η συζητούμενη στρατηγική συμφωνία στρατιωτικής συνδρομής μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας έρχεται να προστεθεί επικίνδυνα στους πολεμικούς άξονες στην περιοχή.

Συνοψίζοντας, ο επικίνδυνος ανταγωνισμός των αστικών τάξεων Ελλάδας και Τουρκίας, στο πλαίσιο των ευρύτερων ιμπεριαλιστικών σχεδίων, αναπτύσσεται με δύο τρόπους που αποτελούν πλευρές του ίδιου νομίσματος: πρώτο, διαπραγμάτευση υπό την απειλή ένοπλης ισχύος και συμμαχικών αξόνων, δεύτερο, θερμή πολεμική εμπλοκή για την κατοχύρωση όρων για διαπραγμάτευση. Κοινό στοιχείο η ένταση της πολεμικής προπαρασκευής. Στόχος και στις δύο περιπτώσεις το βάθεμα της εκμετάλλευσης και της καθυπόταξης των εργαζομένων στο εσωτερικό και η εκμετάλλευση (ή και συνεκμετάλλευση στο μέλλον) των ενεργειακών πηγών. Οι δύο αυτοί δρόμοι δεν είναι αποκλειόμενοι, αλλά στενά αλληλοεξαρτώμενοι, «χτίζονται» μαζί. Για παράδειγμα, η Ελλάδα αναπτύσσει εξοπλισμούς, πολεμική ισχύ και πολεμικούς άξονες, την ίδια ώρα που στρώνει το έδαφος για διαπραγματεύσεις εντός και εκτός. Το πέρασμα από τον ένα δρόμο στον άλλον μπορεί να γίνεται ταχύτατα, πάντα με καταστροφικά αποτελέσματα. Με βάση όλα αυτά, τα ύδατα της ΝΑ Μεσογείου θα παραμείνουν θερμά τους επόμενους μήνες, όπως δείχνουν και οι σταθερές δηλώσεις τούρκων αξιωματούχων για έρευνες στην περιοχή του τουρκολιβυκού συμφώνου και οι αναφορές της ελληνικής πλευράς περί «κόκκινων γραμμών». Κανένας εφησυχασμός δεν μπορεί να υπάρχει.

Το εργατικό κίνημα και η αντικαπιταλιστική κομμουνιστική Αριστερά δεν μπορεί παρά να είναι απέναντι και ενάντια στο αστικό δίπολο «πολέμου-διαπραγμάτευσης», γιατί πέρα από την εκμετάλλευση των εργαζομένων έχει σαν στόχο την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και τη λεηλασία των θαλασσών — με βαρύτατες συνέπειες στο περιβάλλον. Απάντηση στον αστικό ανταγωνισμό –ένοπλο και διπλωματικό– μπορεί να δώσει μόνο η κοινή πάλη των λαών ενάντια στα αστικά και ιμπεριαλιστικά σχέδια, την πολεμική προετοιμασία, τον εθνικισμό, τη διεκδίκηση και την ανακήρυξη ΑΟΖ, την αιματοβαμμένη αλλαγή των συνόρων, την περιβαλλοντικά καταστροφική (υπ)ανάπτυξη που επιβάλλουν πολυεθνικές και κεφάλαιο. Απέναντι στη λεηλασία της φύσης, στη διαρκή πολεμική προετοιμασία και απειλή, στον γενικευμένο κοινωνικό πόλεμο του κεφαλαίου στο εσωτερικό, μόνο η συνεργασία των εργαζομένων και των λαών για μια διαφορετική ζωή σε αρμονία με τη φύση μπορεί να δώσει απάντηση, στον βαθμό που επιτυγχάνεται η εργατική χειραφέτηση από τα δεσμά του κεφαλαίου και του ιμπεριαλισμού, η ανατροπή των αντιλαϊκών κυβερνήσεων και της αστικής κυριαρχίας συνολικά.