Η τραγωδία φέρνει τον Λίβανο ένα βήμα πιο κοντά στην κατάρρευση

AP PHOTO

Η τραγωδία φέρνει τον Λίβανο ένα βήμα πιο κοντά στην κατάρρευση  efsyn.gr

Η χώρα υποφέρει επί δεκαετίες προσπαθώντας να σταθεί στα πόδια της μετά από τον 15ετή εμφύλιο και τις συνέπειες του, αλλά και τις συνεχείς περιφερειακές συγκρούσεις. Η πολύνεκρη έκρηξη χθες στο λιμάνι της Βηρυτού –εν μέσω της κατάρρευσης της οικονομίας του Λιβάνου και της πανδημίας– ίσως αποδειχθεί αυτή η τραγωδία που θα γονατίσει τον Λίβανο.

Η οικονομία σε ελεύθερη πτώση

Η κρίση έχει οδηγήσει ήδη χιλιάδες νέους στο εξωτερικό και έχει πυροδοτήσει οργισμένες διαδηλώσεις κατά μιας «διεφθαρμένης, ανίκανης» πολιτικής ελίτ της χώρας. Σχεδόν ο μισός πληθυσμός ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας και το 35% δεν έχει δουλειά, σύμφωνα τουλάχιστον με τα επίσημα στοιχεία.

Τον περασμένο Μάρτιο, για πρώτη φορά στην ιστορία του, ο Λίβανος ανακοίνωσε στην ουσία ότι κηρύσσει χρεοκοπία, με το δημόσιο χρέος να έχει φτάσει τα 92 δισ. δολάρια, δηλαδή σχεδόν το 170% του ΑΕΠ- ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παγκοσμίως.

Τον Μάιο άρχισαν διαπραγματεύσεις με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για ένα ζωτικής σημασίας δάνειο, που θα συνοδευόταν φυσικά από μνημόνιο υποχρεώσεων για μεταρρυθμίσεις προκειμένου να σωθεί η οικονομία. Οι συνομιλίες όμως έκτοτε έχουν βαλτώσει. 

Ήδη οι τιμές των περισσοτέρων βασικών αγαθών έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί, ενώ η αξία του τοπικού νομίσματος έχει μειωθεί κατά 80% και οι περισσότερες δραστηριότητες στη χώρα έχουν ανασταλεί. Όσοι έχουν ακόμα δουλειά, ζουν μήνα-μήνα, τα εμπορικά κέντρα έχουν ερημώσει, τα ποσοστά της φτώχειας έχουν αυξηθεί δραματικά, όπως και η εγκληματικότητα και οι δρόμοι βράζουν από οργή.

Η χώρα έχει ήδη δηλώσει αδυναμία να αποπληρώσει χρέος που έληξε και ένα ακόμα κρατικό ομόλογο λήγει το επόμενο διάστημα. Το ξεπούλημα κρατικής περιουσίας έχει παρουσιαστεί ως «λύση», όμως δεν φαίνεται να μπορεί να διαφοροποιήσει τα δεδομένα. 

Η καταστροφή του λιμανιού της Βηρυτού θα επιδεινώσει την ήδη πολύ άσχημη οικονομική κατάσταση. Ο Λίβανος συνορεύει από ξηράς με δυο χώρες: με τη διαλυμένη από τον πόλεμο Συρία και με το Ισραήλ, που αντιμετωπίζει τον γείτονα του ως «εχθρικό κράτος». Επομένως, για τις εισαγωγές τροφίμων η χώρα εξαρτάται κατά μέγα μέρος από το λιμάνι της πρωτεύουσας.

Όπως αναφέρει ο Τομπίας Σνάιντερ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Global Public Policy, ο Λίβανος πρέπει να εισάγει το 90% των σιτηρών που χρειάζεται, μέγα μέρος δε εξ αυτών μπαίνει στη χώρα από έναν τερματικό σταθμό: αυτόν που τώρα έχει ισοπεδωθεί. Ήδη Το Ανώτατο Συμβούλιο Άμυνας έχει αρχίσει να επιβάλει δελτίο στην αγορά αλευριού. Επιπλέον κανείς δεν ξέρει πώς η κυβέρνηση σχεδιάζει να πληρώσει για τις υλικές ζημιές, τις ιατρικές δαπάνες και τις αποζημιώσεις για τους θανάτους και τους τραυματισμούς από την έκρηξη.

Κοινωνική αναταραχή

Η χώρα ήδη κουβαλούσε βαρύ φορτίο, λόγω του πολέμου στη Συρία. Με 4,5 εκατομμύρια κατοίκους, ο Λίβανος φιλοξενεί περίπου 1,5 εκατομμύριο πρόσφυγες και ήδη διεθνείς οργανισμοί έχουν σημάνει το καμπανάκι κινδύνου για την οικονομικό και κοινωνικό βάρος σε μια χώρα που δεν είναι σε θέση να αντεπεξέλθει.

Σε αυτό το βάρος άρχισε να προστίθεται και η κλιμακούμενη δυσαρέσκεια και δυσπραγία των κατοίκων απέναντι στους κυβερνώντες πολιτικούς. Από πέρσι τον Οκτώβριο άρχισαν οι διαδηλώσεις σε πολλές πόλεις κατά της διαφθοράς, των μέτρων λιτότητας και της έλλειψης βασικών υποδομών, δεδομένου ότι το νερό της βρύσης δεν είναι πλέον ασφαλές και οι διακοπές ρεύματος είναι σχεδόν καθημερινές.

Οι διαδηλώσεις παρέλυσαν τη χώρα και οδήγησαν σε παραίτηση τον Σαάντ Χαρίρι από την πρωθυπουργία. Η κυβέρνηση άλλαξε, όμως όλα τα άλλα έμειναν τα ίδια: τα μπλακάουτ έγιναν πιο συχνά, η οικονομική κρίση κλιμακώθηκε και οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 80%.

Covid-19

Και μέσα σε όλα αυτά ξέσπασε και η πανδημία. Στο Λίβανο έχουν καταγραφεί περίπου 5.000 κρούσματα και 65 νεκροί. Αν και οι αριθμοί είναι σχετικά χαμηλοί, πρόσφατα τα κρούσματα άρχισαν να πολλαπλασιάζονται και οι γιατροί προειδοποίησαν ότι το ήδη ευάλωτο σύστημα υγείας «έχει ξεπεράσει τις δυνατότητές του».

«Οι αίθουσες εντατικής στο πανεπιστημιακό Νοσοκομείο είναι ήδη γεμάτες και εάν η κατάσταση δεν αλλάξει τις επόμενες ημέρες, δεν θα μπορέσουμε να περιθάλψουμε άλλες σοβαρές περιπτώσεις», έλεγε την Κυριακή ο υπεύθυνος των μονάδων εντατικής δρ. Οσμάν Ιτάνι. Τώρα αυτά τα νοσοκομεία πρέπει να περιθάλψουν άλλα 5.000 άτομα, τραυματίες των εκρήξεων στο λιμάνι.