Συντονισμένη δράση στις «μυστικές» επαναπροωθήσεις στον Εβρο

Καρέ από τα βίντεο που βρίσκονται στην efsyn.gr

Συντονισμένη δράση στις «μυστικές» επαναπροωθήσεις στον Εβρο

Δημήτρης Αγγελίδης

Η ερευνητική ομάδα αναπαριστά με λεπτομέρειες τους χώρους όπου κρατήθηκαν οι πρόσφυγες, τα οχήματα που χρησιμοποίησε η αστυνομία, τα ρούχα που φορούσαν οι αστυνομικοί και οι κομάντο, τις κινήσεις τους και τη διάταξή τους στις όχθες του ποταμού, όπου ανάγκαζαν με χτυπήματα τους πρόσφυγες να μπουν στη βάρκα για τη βίαιη επιστροφή τους. ● Εκθεση της HumanRights360 περιγράφει πλήθος παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου και ξενοφοβικό παροξυσμό.

Eνώ ο πρωθυπουργός επιμένει κατά την επίσκεψή του στον Εβρο το Σάββατο στην ακραία αντιπροσφυγική πολιτική που εφαρμόζουν η κυβέρνηση και η Ε.Ε. στα ελληνοτουρκικά σύνορα, βαφτίζοντας τους πρόσφυγες «εισβολείς» και επενδύοντας σε στρατιωτικά και αστυνομικά μέτρα αποτροπής, δύο νέα βίντεο που δημοσιοποιεί σήμερα η ερευνητική ομάδα Forensic Architecture ρίχνουν φως στις μυστικές παράνομες επιχειρήσεις επαναπροώθησης που πραγματοποιεί συστηματικά η αστυνομία στον Εβρο εδώ και πολλά χρόνια.

Η δημοσιοποίηση των βίντεο γίνεται παράλληλα με την κυκλοφορία αναλυτικής έκθεσης της οργάνωσης HumanRights360, που δείχνει πώς από τον Φεβρουάριο και μετά ο Εβρος έχει μετατραπεί σε εργαστήριο ξενοφοβικής ρητορικής, αντιπροσφυγικής βίας και παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου εκ μέρους των ελληνικών αρχών.

Τα νέα βίντεο των Forensic Architecture ανασυνθέτουν με εντυπωσιακή λεπτομέρεια και ακρίβεια τη μεθοδική και συντονισμένη δράση των αστυνομικών αρχών του Εβρου σε συνεργασία με ένοπλους κομάντο και ξενόγλωσσους αξιωματικούς σε δύο επιχειρήσεις επαναπροώθησης Σύρου τον Νοέμβριο του 2016 και Τούρκου τον Μάιο του 2019.

Εφαρμόζοντας μια μέθοδο συνεντεύξεων με χρήση εφαρμογών που χρησιμοποιούνται στην αρχιτεκτονική και στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, όπως επίσης εικόνες δορυφόρου, χάρτες, επίσημα έγγραφα και οπτικό υλικό, η ομάδα κατέγραψε βήμα βήμα τις λεπτομερείς διηγήσεις των θυμάτων και τις επιβεβαίωσε, αναπαριστώντας τρισδιάστατα την πορεία τους από τη στιγμή που μπήκαν στην Ελλάδα μέχρι τη στιγμή που επαναπροωθήθηκαν στην Τουρκία. Τα βίντεο αναπαριστούν με λεπτομέρειες τους χώρους όπου κρατήθηκαν μυστικά οι πρόσφυγες, μεταξύ άλλων στα αστυνομικά τμήματα στο Τυχερό, στο Σουφλί και στο άτυπο κέντρο κράτησης και επαναπροωθήσεων στον Πόρο του Εβρου, την ύπαρξη του οποίου είχαν τεκμηριώσει με οπτικό υλικό οι Forensic Architecture την άνοιξη.

Αναπαριστούν επίσης τα φορτηγά, τα βανάκια και τα άλλα οχήματα που χρησιμοποίησε η αστυνομία στις επιχειρήσεις, τα ρούχα που φορούσαν οι αστυνομικοί και οι κομάντο, τις κινήσεις τους και τη διάταξή τους στις όχθες του ποταμού, όπου ανάγκαζαν με βίαια χτυπήματα τους πρόσφυγες να μπουν στη βάρκα που θα τους επαναπροωθούσε, πεσμένους κάτω και με το κεφάλι ανάμεσα στα πόδια, για να μη γίνουν αντιληπτοί. Οπως και οι προηγούμενες έρευνες των Forensic Architecture για τον Εβρο, ανάμεσά τους η τεκμηρίωση επαναπροώθησης της Τουρκάλας Αϊσέ Ερντογάν τον Μάιο του 2019 και η τεκμηρίωση του θανάτου από πυροβολισμό του Μοχάμαντ αλ Αραμπ και του Μοχάμαντ Γκιουλζάρ στον Εβρο στις αρχές Μαρτίου, τα νέα βίντεο αποκαλύπτουν τις παράνομες επιχειρήσεις των ελληνικών αρχών στα σύνορα κατά προσφύγων και εκθέτουν πλήρως την ελληνική κυβέρνηση, που επιμένει να τις αρνείται και να μιλά τάχα για ψεύδη της τουρκικής προπαγάνδας, χωρίς να πραγματοποιεί σοβαρή έρευνα. «Οι συνεντεύξεις αποκάλυψαν ότι οι επαναπροωθήσεις είναι συστηματικές και εκτεταμένες και ότι βασίζονται σε ένα ευρύ δίκτυο κρατικών και ευρωπαϊκών υποδομών, όπως και σε πολλές υπηρεσίες και δρώντες», σημειώνει σε ανακοίνωσή της η ομάδα.

Την ίδια διαπίστωση κάνει και η έκθεση της HumanRights360 με τίτλο «Η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε εποχές στρατιωτικοποίησης των συνόρων» (πρόχειρη μετάφραση από τα αγγλικά), παρουσιάζοντας μια δυστοπική εικόνα της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί στα σύνορα μετά τον Φεβρουάριο, όταν η κυβέρνηση έκανε κεντρικό δόγμα της πολιτικής της τις επιχειρήσεις αποτροπής και επαναπροώθησης, την κράτηση και την αναστολή της διαδικασίας ασύλου. «Αυτές οι πολιτικές έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό περιβάλλον, που γεννά φόβο, αναστάτωση και άνοδο της ξενοφοβικής ρητορικής στην περιοχή. [...] έχουν στρώσει τον δρόμο σε πρόσωπα που συνδέονται με ακροδεξιές αντιλήψεις να εκμεταλλευτούν και να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη με στόχο να προκαλέσουν παράλογες υποψίες για τους πρόσφυγες. [...]

Ως αποτέλεσμα, από τον Φεβρουάριο του 2020 υπάρχει σημαντική αύξηση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των νεοεισερχόμενων, στις οποίες περιλαμβάνονται το δικαίωμά τους στη μη επαναπροώθηση, η απαγόρευση των βασανιστηρίων και το δικαίωμά τους να έχουν πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου [...]», σημειώνει η οργάνωση.

Επισημαίνει μάλιστα ότι οι πρόσφυγες που επαναπροωθούνται αντιμετωπίζουν στην Τουρκία σοβαρό κίνδυνο διώξεων ή επαναπροώθησης στις χώρες καταγωγής τους, διαψεύδοντας έτσι το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι δεν είναι τάχα πρόσφυγες όσοι επιχειρούν να περάσουν τα σύνορα, διότι τάχα είναι ασφαλείς στην Τουρκία. Αναφέρει χαρακτηριστικά την περίπτωση δύο Ιρανών γυναικών, που επαναπροωθήθηκαν στην Τουρκία και από κει στο Ιράν, όπου αντιμετώπισαν σοβαρό κίνδυνο. Το ίδιο και Τούρκοι που επαναπροωθήθηκαν στην Τουρκία, συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν για πολιτικούς λόγους.

Η έκθεση επισημαίνει τη μεγάλη μείωση των αφίξεων στον Εβρο φέτος, 3.709 μέχρι τον Σεπτέμβριο έναντι 9.969 το αντίστοιχο διάστημα πέρσι. Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε από τον Μάρτιο μέχρι και τον Μάιο, όταν βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη η κρίση στα σύνορα και τα μέτρα καραντίνας κατά του πρώτου κύματος του κορονοϊού. Ωστόσο, από το καλοκαίρι και μετά, οι αφίξεις σημειώνουν ανοδική πορεία: από 269 τον Ιούνιο σε 728 τον Σεπτέμβριο - κυρίως Τούρκοι που ζητούσαν άσυλο.

Αύξηση σημειώνουν μέσα στο καλοκαίρι οι θάνατοι και οι τραυματισμοί προσφύγων εξαιτίας θανατηφόρων τροχαίων που γίνονται κατά τη διάρκεια αστυνομικής καταδίωξης οχημάτων που μεταφέρουν πρόσφυγες. Αναφέρεται ο τραυματισμός δύο μεταναστών από αστυνομικούς που πυροβόλησαν εναντίον οχήματος το οποίο καταδίωκαν με 13 Αφρικανούς. Σε τροχαίο έξω από την Αλεξανδρούπολη στις 5 Αυγούστου, επτά πρόσφυγες πέθαναν ακαριαία και άλλοι δύο υπέκυψαν αργότερα στα τραύματά τους, όταν το αυτοκίνητο που τους μετέφερε βγήκε από την πορεία του και έπεσε σε σταθμό διοδίων υπό κατασκευή.

Στις 20 Αυγούστου, τροχαίο είχε αποτέλεσμα τον θάνατο ενός και τον σοβαρό τραυματισμό δύο από τους συνολικά οκτώ Κούρδους που επέβαιναν στο όχημα. Αξιοσημείωτη είναι η καταγραφή της τάσης των δικαστικών αρχών να καταδικάζουν νεοεισερχόμενους για παράνομη είσοδο με δυσανάλογα βαριές ποινές, συχνά περισσότερο από δύο χρόνια φυλάκιση και πρόστιμο, συχνά χωρίς αναστολή, παρόλο που οι καταδικασθέντες έχουν υποβάλει αίτηση ασύλου ή έχουν εκδηλώσει την επιθυμία τους να ζητήσουν άσυλο. «Η φυλάκιση αυτών των ομάδων για παράνομη είσοδο αποτελεί σοβαρή παραβίαση της Σύμβασης της Γενεύης που ορίζει ότι κανένα κράτος δεν μπορεί να επιβάλει ποινή σε πρόσφυγες λόγω παράνομης εισόδου ή παραμονής, αν έρχονται απευθείας από χώρα όπου απειλείται η ζωή ή η ελευθερία τους».

Μάλιστα, το Μονομελές Δικαστήριο Ορεστιάδας καταδίκασε Τούρκους πρόσφυγες σε 4 χρόνια φυλάκιση χωρίς αναστολή και πρόστιμο 10.000 ευρώ, παρόλο που ζήτησαν άσυλο ενώπιον του δικαστηρίου. Το σκεπτικό της απόφασης φανερώνει την άγνοια ή την αδιαφορία των δικαστών για τη διαδικασία ασύλου: «Ο προφορικός ισχυρισμός του κατηγορουμένου ότι δεχόταν πίεση από την Τουρκία και ότι επιθυμεί να ζήσει στον ασφαλή χώρο της Ελλάδας θεωρείται τουλάχιστον ασήμαντος, αβάσιμος και τελείως μη πειστικός, και δεν μπορεί να ανατρέψει την πλήρη νομική πεποίθηση που σχημάτισε το δικαστήριο».

Ανατριχιαστικές μαρτυρίες

Τους κατάσχεσαν έγγραφα, χρήματα, κινητό, μέχρι και τα κλειδιά του σπιτιού τους, τους κράτησαν ώρες σε κελιά χωρίς νερό και φαγητό ή ιατρική φροντίδα, τους στοίβαξαν όρθιους στην καρότσα κλειστών φορτηγών μαζί με δεκάδες άλλους, τους χτύπησαν αλύπητα, τους απείλησαν για τη ζωή τους σε περίπτωση που ξαναπεράσουν τα σύνορα. Ο Φαντί είναι Σύρος και ζούσε στη Γερμανία, όπου είχε καταθέσει αίτημα ασύλου. Τον Νοέμβριο 2016 ταξίδεψε στο Διδυμότειχο για να αναζητήσει τα ίχνη του μικρότερου αδελφού του. Την ιστορία του την είχε δημοσιοποιήσει η «Εφ.Συν.» (12/2/2018).

Καταγράφει δύο αξιωματικούς να συνεννοούνται στα γερμανικά, ένδειξη συμμετοχής της FRONTEX. Μπόρεσε να βγάλει νέα έγγραφα και να γυρίσει στη Γερμανία μόλις πέρσι. Ο Κουζέι είναι Τούρκος που αντιμετωπίζει διώξεις στην Τουρκία. Εφτασε στην Ελλάδα την Πρωτομαγιά του 2019 και τις επόμενες εννιά μέρες επαναπροωθήθηκε πέντε φορές. Την έκτη φορά που μπήκε στην Ελλάδα πήγε στην αστυνομία με συνοδεία δικηγόρου για να ζητήσει άσυλο.