Ο φωτορεπόρτερ Αριστοτέλης Σαρρηκώστας τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου 1973 απαθανάτισε με την φωτογραφική του μηχανή την εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο. Σήμερα περιγράφει στο Sputnik τα όσα διαδραματίστηκαν εκείνη τη μαύρη νύχτα.
Το 1973 ο Αριστοτέλης Σαρρηκώστας ήταν ήδη ένας έμπειρος φωτορεπόρτερ που εργαζόταν για το πρακτορείο ειδήσεων Associated Press (AP) στο γραφείο των Αθηνών.
Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου τα έζησε από πολύ κοντά, φωτογραφίζοντας όλα όσα γίνονταν εντός και εκτός, όπως τους ξυλοδαρμούς στον δρόμο, τις σφαίρες που έπεφταν, τον κόσμο που προσποιούμενος ότι περίμενε το λεωφορείο έστεκε καρτερικά έξω από το Πολυτεχνείο για να συμπαρασταθεί στους αγωνιζόμενους φοιτητές. Ο φωτορεπόρτερ που κατέγραψε με τη φωτογραφική του μηχανή την εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο περιγράφει στο Sputnik στιγμή προς στιγμή τα όσα έζησε εκείνο το βράδυ.
Τον Φεβρουάριο του 1973, για πρώτη φορά, φοιτητές της Νομικής Σχολής ξεσηκώνονται και οχυρώνονται στο πανεπιστήμιο φωνάζοντας συνθήματα κατά της χούντας με τους αστυνομικούς να τους διαλύουν. Το ίδιο έγινε -όπως θυμάται ο κ. Σαρρηκώστας- και τον Μάρτιο.
Λίγους μήνες μετά, τον Νοέμβριο, οι φοιτητές οργανώνονται και πάλι ώσπου στις 14 Νοεμβρίου αρχίζει η κορύφωση της εξέγερσης των φοιτητών μέσα στο Πολυτεχνείο. Η Αθήνα «βράζει» και, όπως θυμάται ο κ. Σαρρηκώστας, ο κόσμος ψάχνει τρόπο να στέκεται κοντά στο Πολυτεχνείο.
© AFP 2020
«Κατά τη διάρκεια της ημέρας οι αστυνομικοί πυροβολούσαν με πλαστικές σφαίρες που κι αυτές τραυμάτιζαν, αν σε πετύχει στο κεφάλι πλαστική σφαίρα μπορεί και να σε σκοτώσει. Όλα τα κτίρια γύρω από το Πολυτεχνείο, στις σκεπές και στις ταράτσες, ήταν ακροβολισμένοι αστυνομικοί οι οποίοι το βράδυ χρησιμοποιούσαν πραγματικά πυρά» αφηγείται.
Περίπου στις 18:00 της 16ης Νοεμβρίου 1973 κι αφού είχε νυχτώσει, ο κ. Σαρρηκώστας έχοντας καλύψει μία ακόμα ημέρα τα όσα διαδραματιζόταν πέριξ του Πολυτεχνείου, επέστρεψε στο γραφείο του πρακτορείου που βρισκόταν στην οδό Ακαδημίας 17 προκειμένου να εμφανίσει τις φωτογραφίες και να της στείλει -μέσω transmitter και τηλεφωνικής γραμμής- στα κεντρικά γραφεία του AP στη Νέα Υόρκη όπως έκανε κάθε ημέρα.
«Το να φωτογραφίσεις με το φλας αστυνομικό που χτυπάει φοιτήτρια ήταν αποστολή αυτοκτονίας»
«Εμείς ως φωτορεπόρτερ μόλις έπεφτε το σούρουπο, πηγαίναμε στα γραφεία μας γιατί -αν μη τι άλλο- το να φωτογραφίσεις με το φλας αστυνομικό που χτυπάει μια φοιτήτρια ήταν αποστολή αυτοκτονίας να το κάνεις. Θα μας έπιαναν κι εμάς και θα μας τσουβάλιαζαν στην Μπουμπουλίνας (σ.σ. τα κεντρικά της Ασφάλειας που ήταν κοντά στο Πολυτεχνείο). Έχοντας λοιπόν τραβήξει αρκετά θέματα κατά τη διάρκεια της ημέρας έφυγα και πήγα στο γραφείο, για να εμφανίσω και να τυπώσω με τα χέρια τις φωτογραφίες και με ένα μηχάνημα που είχα, το λεγόμενο transmitter το οποίο μετέδιδε τις φωτογραφίες μέσω μιας τηλεφωνικής γραμμής, να τις στείλω στο κεντρικό γραφείο του AP στη Νέα Υόρκη. Οι φωτογραφίες που έστειλα ήταν από συλλήψεις, χτυπήματα, κυνηγητά τέτοια. Ώσπου περίπου στις 21:00 άκουσα έναν θόρυβο. Ήταν ερπύστριες των τανκς τα οποία κατέβαιναν από την Βασιλίσσης Σοφίας και ήθελαν να μπουν στην οδό Πανεπιστημίου για να πάνε στο Πολυτεχνείο» λέει στο Sputnik ο κ. Σαρρηκώστας.
Αμέσως φώναξε τον διευθυντή του γραφείου, τον Φιλ Ντόπουλος, να ακούσει κι αυτός τον ίδιο δυνατό θόρυβο. «Μου λέει, αυτό είναι τανκ. Πάρε τις μηχανές σου και τρέχα» αφηγείται ο κ. Σαρρηκώστας.
«Βεβαίως και θα πάρω τις μηχανές μου και θα τρέξω του λέω αλλά ποιος θα γράψει το στόρι; Εγώ ήθελα κάποιον μαζί μου γιατί το να κυκλοφορείς μόνος στο σκοτάδι ήταν αρκετά επικίνδυνο» είπε. Τελικά, ο κ. Σαρρηκώστας έπεισε τον διευθυντή του να βγουν μαζί και να ακολουθήσουν τα τανκς που διέσχιζαν το κέντρο της Αθήνας.
© SPUTNIK / KOSTIS DADAMIS
Τα τανκς και η Τζάγκουαρ
«Ο διευθυντής μου είχε μία Τζάγκουαρ (σ.σ. αυτοκίνητο) με αγγλικές πινακίδες. Μπήκαμε στο αυτοκίνητό του, είχα γεμίσει την τσάντα μου με φιλμ και φακούς και κατεβήκαμε στην οδό Αμερικής και πέσαμε πάνω στη φάλαγγα με τα τανκς. Εκείνο που επεδιώξαμε να κάνουμε ήταν να βρούμε χώρο και να μπούμε μέσα στη φάλαγγα. Βρήκαμε χώρο και μπήκαμε με την Τζάγκουαρ ανάμεσα στα τανκς και με αργό ρυθμό φτάσαμε μπροστά στο Πολυτεχνείο. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή μας πλησιάζει ένα αστυνομικό όχημα. Ο οδηγός του αστυνομικού οχήματος και με την απειλή περιστρόφου αφού μας είπε μερικά επίθετα (σ.σ. ύβρεις), μας είπε "τι δουλειά έχετε εδώ, τσακιστείτε να φύγετε". Ο διευθυντής μου λίγο τρόμαξε και του είπα αμέσως, "Φιλ, μη μιλάς". Κατέβασα το τζάμι της πόρτας του συνοδηγού όπου καθόμουν και σκέφτηκα ότι έπρεπε να το παίξω κορώνα-γράμματα. Άλλωστε τη ζωή μου εγώ τότε την είχα κοστολογήσει 3 δραχμές, όσο έκανε μία σφαίρα. Το έπαιξα τρελός, ήταν πραγματικά παράλογο αυτό που έκανα. Έβαλα το χέρι μου στο στόμα μπροστά και του έκανα ένα δυνατό "σςς", δηλαδή μη μιλάς. Χωρίς να του πω άλλη κουβέντα. Αυτός πραγματικά σοκαρίστηκε γύρισε στον συνοδηγό του, κάτι είπαν μεταξύ τους και έκαναν δεξιά και έφυγαν. Αυτοί οι δύο αστυνομικοί υποθέτω ότι βλέποντας τις αγγλικές πινακίδες της Τζάγκουαρ φαντάστηκαν ότι είμασταν CIA ή Intelligence Service και έφυγαν» εξιστόρησε ο κ. Σαρρηκώστας.
Έτσι, κατάφεραν κι έφτασαν στην οδό Πατησίων. Το πρώτο τανκ που ήταν στην κεφαλή της φάλαγγας πήγε αμέσως και στάθηκε στην πύλη του Πολυτεχνείου και τα άλλα ήταν αριστερά και δεξιά.
«Είχαν αναμμένους τους προβολείς στραμμένους πάνω στο Πολυτεχνείο. Εμείς σταθήκαμε περίπου 40 μέτρα από την πύλη. Πήγα και στάθηκα στην οδό Στουρνάρη και Πατησίων γωνία. Ήταν γεμάτο αστυνομικούς, λοκατζήδες και στρατό και άλλοι με πολιτικά. Μεταξύ αυτών είδα πολλούς προβοκάτορες, τους οποίους έβλεπα συνεχώς τις προηγούμενες ημέρες με πολιτικά ρούχα, να βγάζουν γκλοπ και να χτυπούν τον κόσμο. Κάθισα εκεί προσεκτικά όσο μπορούσα, σήκωνα δειλά-δειλά τη φωτογραφική μηχανή, χωρίς φλας βεβαίως και έβγαζα διάφορα στιγμιότυπα. Το κάθε φιλμ είχε 36 πόζες. Δεν τελείωνα ποτέ το φιλμ, τραβούσα 7-8 στάσεις, το έβγαζα και το έδινα στον διευθυντή μου που στεκόταν δίπλα μου» ανέφερε.
Κάποια στιγμή, όπως εξιστορεί ο διάσημος φωτορεπόρτερ, τον πλησίασε ένας διευθυντής της αστυνομίας και τον ρώτησε «με εκείνο το αστυνομικό ύφος»: «Επ, επ τι κάνεις εσύ εδώ;».
© ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : SOOC / ARIS OIKONOMOU
Ο κ. Σαρρηκώστας, ψύχραιμος, του απάντησε ότι θα βγάλει μερικές φωτογραφίες, για να εισπράξει ως απάντηση «κάτσε εδώ, θέλω να σε βλέπω».
Η ώρα περνούσε και ο κ. Σαρρηκώστας έβλεπε τον λοχία στο τανκ να είναι στην κεντρική είσοδο του Πολυτεχνείου «με το ένα χέρι μιλούσε με το τηλέφωνο (σ.σ. εννοεί ασύρματο) και με το άλλο κρατούσε πιστόλι».
Η εισβολή του τανκ
Ο διευθυντής του κ. Σαρρηκώστα, κάποια στιγμή, γύρω στα μεσάνυχτα, αποχώρησε προκειμένου να επιστρέψει στο γραφείο και να στείλει το νέο υλικό. Πίσω από την πύλη του Πολυτεχνείου εκατοντάδες φοιτητές κρεμασμένοι πάνω της ή στις κολόνες αλλά και πίσω από αυτή φώναζαν συνθήματα κατά της χούντας. Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου καλούσε τους στρατιώτες να σταματήσουν, θυμίζοντάς τους ότι είναι αδέρφια και κυρίως ότι είναι άοπλοι.
Η ώρα περνούσε και πέντε λεπτά πριν από τις 3 τα ξημερώματα ο κ. Σαρρηκώστας βλέπει το τανκ να γυρίζει τον πυργίσκο και να πηγαίνει στο απέναντι από την πύλη του Πολυτεχνείου πεζοδρόμιο.
© AP PHOTO
Ο Αριστοτέλης Σαρρηκώστας κατέγραψε το τανκ που ετοιμάζεται να πέσει πάνω στην πύλη του Πολυτεχνείου, 17 Νοεμβρίου 1973
«Άκουγα τον λοχία πάνω στο τανκ να λέει "μάλιστα, μάλιστα, διατάξτε". Τον έβλεπα που κρατούσε το όπλο. Σε κάποια στιγμή, στις τρεις παρά πέντε, βλέπω να γυρίζει ο πυργίσκος ανάποδα με την είσοδο του Πολυτεχνείου και να έρχεται όλο το τανκ πάνω στο πεζοδρόμιο, δίπλα από το σημείο όπου στεκόμουν. Έκανα τον σταυρό μου και λέω δόξα σοι ο Θεός, θα πήρε εντολή να αποχωρήσει» περιγράφει ο κ. Σαρρηκώστας.
Αυτή η ανακούφιση όμως κράτησε ελάχιστα δευτερόλεπτα. «Ξαφνικά μάρσαρε, έβγαλε μια κάπνα το τανκ και με όση δύναμη είχε έπεσε πάνω στην κύρια είσοδο και τα παιδιά που ήταν πάνω στα δύο κολονάκια της πύλης έπεσαν σαν πορτοκάλια από το δένδρο. Το τανκ έσπασε τη σιδερένια πόρτα, έλιωσε μια μερσεντές η οποία ήταν ακριβώς πίσω από την πόρτα και το ερώτημά μου είναι "τα παιδιά που ήταν μεταξύ της πύλης και της μερσεντές πρόλαβαν να φύγουν;"» είπε ο κ. Σαρρηκώστας που ακόμα και σήμερα λέει ότι παραμένει αναπάντητο το ερώτημά του.
Μόλις έπεσε η πύλη και μπήκαν στο Πολυτεχνείο αστυνομικοί, λοκατζήδες και στρατιώτες, ο κ. Σαρρηκώστας έσπευσε να αλλάξει θέση για να μπορέσει να φωτογραφίσει καλύτερα. Κάποια στιγμή, αντιλήφθηκε ότι δύο αστυνομικοί που κρατούσαν καδρόνια ήταν έτοιμοι να τον χτυπήσουν. Κατάφερε και ξέφυγε, ενώ, την ίδια ώρα, είδε έναν από αυτούς να βγάζει πιστόλι εναντίον του. «Άρχισα να τρέχω ζιγκ ζαγκ γιατί, λέω, θα με πυροβολήσει αυτός».
Κατάφερε να ξεφύγει και έσπευσε στο γραφείο του πρακτορείου του για να στείλει τις νέες φωτογραφίες με το τανκ να σπάει την πύλη του Πολυτεχνείου. Η φωτογραφία του αυτή αποτύπωσε μια από τις πλέον μελανές σελίδες της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας.
Κάθε χρόνο, ο κ. Σαρρηκώστας στην επέτειο του Πολυτεχνείου σπεύδει να αφήσει ένα λουλούδι. Φέτος, στην 47η επέτειο σκέφτεται και πάλι να πάει και να αφήσει ένα λουλούδι, γιατί, όπως λέει, «το Πολυτεχνείο ζει, είναι εδώ».
sputniknews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου